Шпаргли

Шпаргли
	Шпаргла (Asparagus officinalis) во цут
Научна класификација [ у ]
Царство:	Растенија
клад:	Скриеносеменици
клад:	Монокотиледони
Ред:	Шпаргловидни
Семејство:	Шпаргли; Juss.
Родови
	во текстот
Синоними
	Asparageae;

Шпаргли (науч. Asparagaceae) — семејство цветни растенија во редот на шпаргловидните (Asparagales) во рамките на монокотиледоните.^[1]

Според претходните класификации, многу од видовите биле сместени во семејството на лилјаните (Liliaceae). Системот APG II од 2003 г. дава две можности: во поширока смисла, со седум претходно признаени семејства, или во потесна, со мошне малку родови (Asparagus и Hemiphylacus), но сепак со вкупно неколку стотици видови. Преработаниот систем APG III од 2009 г. ја допушта само пошироката смисла. Во исто време е објавен труд во кој се предлагаат седум потсемејства наместо првобитните семејства.^[2]

Родови

Семејството на шпарглите опфаќа 114 родови со вкупно околу 2.900 видови.^[3] Освен ако не е поинаку наведено, долунаведениот азбучен список се води според родовите прифатени од Светскиот контролен список на избрани растителни семејства како семејство шпаргли (Asparagaceae, со синоними од истиот извор).^[4] Наводите за потсемејствата се кон изворите што го поставаат родот во даденото потсемејство.

Родови на шпарглите^[4]
Потсемејство	Род
Lomandroideae^[5]	Acanthocarpus Lehm.
Agavoideae^[6]	Agave L.
Scilloideae^[7]	Albuca L. (понекогаш се вбројува во Ornithogalum^[7])
Scilloideae^[7]	Alrawia (Wendelbo) Perss. & Wendelbo
Brodiaeoideae^[6]	Androstephium Torr.
Agavoideae^[6]	Anemarrhena Bunge
Agavoideae^[6]	Anthericum L.
Aphyllanthoideae^[6]	Aphyllanthes L.
Lomandroideae^[6]	Arthropodium R.Br.
Asparagoideae^[6]	Asparagus Tourn. ex L.
Nolinoideae^[6]	Aspidistra Ker Gawl. (вкл. Antherolophus Gagnep., Colania Gagnep.)
Scilloideae^[7]	Barnardia Lindl.
Nolinoideae^[7]	Beaucarnea Lem.
Agavoideae^[6]	Behnia Didr.
Scilloideae^[7]	Bellevalia Lapeyr. (вкл. Strangweja Bertol.)
Agavoideae^[6]	Beschorneria Kunth
Brodiaeoideae^[6]	Bessera Schult.f. (вкл. Behria)
Brodiaeoideae^[6]	Bloomeria Kellogg
Scilloideae^[7]	Bowiea Harv. ex Hook.f.
Scilloideae^[7]	Brimeura Salisb.
Brodiaeoideae^[6]	Brodiaea Sm.
Nolinoideae^[6]	Calibanus Rose
Agavoideae^[6]	Camassia Lindl.
Nolinoideae^[7]	Campylandra Baker
Lomandroideae^[6]	Chamaescilla F.Muell. ex Benth.
Lomandroideae^[7]	Chamaexeros Benth.
Scilloideae^[7]	Chionodoxa Boiss. (се вбројува во Scilla L. во некои извори)
Scilloideae	× Chionoscilla J.Allen ex G.Nicholson (се вбројува во Scilla L. во некои извори)
Agavoideae^[6]	Chlorogalum (Lindl.) Kunth
Agavoideae^[6]	Chlorophytum Ker Gawl.
Nolinoideae^[6]	Comospermum Rauschert
Nolinoideae^[6]	Convallaria L.
Lomandroideae^[6]	Cordyline Comm. ex R.Br. (вкл. Cohnia Kunth)
Nolinoideae^[6]	Danae Medik.
Brodiaeoideae^[6]	Dandya H.E.Moore
Nolinoideae^[5]	Dasylirion Zucc.
Scilloideae^[7]	Daubenya Lindl. (вкл. Amphisiphon W.F.Barker, Androsiphon Schltr.)
Agavoideae^[7]	Diamena Ravenna
Brodiaeoideae^[6]	Dichelostemma Kunth (вкл. Brevoortia, Dipterostemon, Stropholirion)
Lomandroideae^[7]	Dichopogon Kunth (може да се вброи во Arthropodium)
Agavoideae^[7]	Diora Ravenna
Scilloideae^[7]	Dipcadi Medik. (понекогаш се вбројува во Ornithogalum^[7])
Nolinoideae^[7]	Disporopsis Hance
Nolinoideae^[6]	Dracaena Vand. ex L.
Scilloideae^[7]	Drimia Jacq. (вкл. Litanthus Harv., Rhadamanthus Salisb., Rhodocodon Baker, Sypharissa Salisb., Tenicroa Raf., Thuranthos C.H.Wright, Urginea Steinh., Urgineopsis Compton)
Scilloideae^[7]	Drimiopsis Lindl. & Paxton (понекогаш се вбројува во Ledebouria^[7])
Agavoideae^[6]	Echeandia Ortega
Agavoideae^[5]	Eremocrinum M.E.Jones
Nolinoideae^[6]	Eriospermum Jacq.
Scilloideae^[7]	Eucomis L'Hér.
Lomandroideae^[6]	Eustrephus R.Br.
Agavoideae^[5]	Furcraea Vent.
Scilloideae^[7]	Galtonia Decne. (се вбројува во Ornithogalum L. во некои извори)
Agavoideae^[7]	Hagenbachia Nees & Mart.
Agavoideae^[6]	Hastingsia S.Watson
Asparagoideae^[6]	Hemiphylacus S.Watson
Agavoideae^[6]	Herreria Ruiz & Pav.
Agavoideae^[6]	Herreriopsis H.Perrier
Agavoideae^[7]	Hesperaloe Engelm. in S.Watson
Agavoideae^[6]	Hesperocallis A.Gray
Agavoideae^[7]	Hesperoyucca (Engelm.) Trel. (се вбројува во Yucca во некои извори)
Nolinoideae^[7]	Heteropolygonatum M.N.Tamura & Ogisu
Agavoideae^[6]	Hosta Tratt.
Scilloideae^[7]	Hyacinthella Schur
Scilloideae^[7]	Hyacinthoides Heist. ex Fabr. (вкл. Endymion Dumort.)
Scilloideae^[7]	Hyacinthus Tourn. ex L.
Scilloideae^[7]	Lachenalia Jacq. ex Murray (вкл. Brachyscypha Baker, Periboea Kunth, Polyxena Kunth)
Lomandroideae^[6]	Laxmannia R.Br. (вкл. Bartlingia F. Mueller)
Scilloideae^[7]	Ledebouria Roth (вкл. Resnova van der Merwe^[7])
Scilloideae^[7]	Leopoldia Parl.
Agavoideae^[6]	Leucocrinum Nutt. ex A.Gray
Nolinoideae^[5]	Liriope Lour.
Lomandroideae^[6]	Lomandra Labill. (вкл. Xerotes R. Brown)
Nolinoideae^[6]	Maianthemum F.H.Wigg. (вкл. Oligobotrya Baker, Smilacina Desf.)
Agavoideae^[5]	Manfreda Salisb. (се вбројува во Agave во некои извори)
Scilloideae^[7]	Massonia Thunb. ex Houtt. (вкл. Neobakeria Schltr., Whiteheadia Harv.)
Scilloideae^[7]	Merwilla Speta
Brodiaeoideae^[6]	Milla Cav. (вкл. Diphalangium)
Brodiaeoideae^[6]	Muilla S.Watson ex Benth.
Lomandroideae^[7]	Murchisonia Brittan
Scilloideae^[7]	Muscari Mill. (вкл. Botryanthus Kunth, Muscarimia Kostel., Pseudomuscari Garbari & Greuter)
Nolinoideae^[6]	Nolina Michx.
Nolinoideae^[6]	Ophiopogon Ker Gawl.
Scilloideae^[7]	Ornithogalum L. (вкл. Battandiera Maire, Elsiea F.M.Leight., Neopatersonia Schonl.)
Scilloideae^[7]	Oziroe Raf. (вкл. Fortunatia J.F.Macbr.)
Agavoideae^[6]	Paradisea Mazzuc.
Nolinoideae^[6]	Peliosanthes Andrews
Brodiaeoideae^[6]	Petronymphe H.E.Moore
Nolinoideae^[7]	Pleomele Salisb. (често се вбројува во Dracaena)
Agavoideae^[5]	Polianthes L. (се вбројува во Agave во некои извори)
Nolinoideae^[6]	Polygonatum Mill.
Agavoideae^[7]	Prochnyanthes S.Watson
Scilloideae^[7]	Prospero Salisb.
Scilloideae^[7]	Pseudogaltonia (Kuntze) Engl. (понекогаш се вбројува во Ornithogalum^[7])
Scilloideae^[7]	Pseudoprospero Speta
Scilloideae^[7]	Puschkinia Adams
Nolinoideae^[7]	Reineckea Kunth
Nolinoideae^[7]	Rohdea Roth (вкл. Gonioscypha Baker)
Lomandroideae^[7]	Romnalda P.F.Stevens
Nolinoideae^[6]	Ruscus L.
Nolinoideae^[5]	Sansevieria Thunb.
Scilloideae^[7]	Schizobasis Baker (понекогаш се вбројува во Drimia^[7])
Scilloideae^[7]	Schizocarphus van der Merwe
Agavoideae^[6]	Schoenolirion Durand
Scilloideae^[7]	Scilla L.
Nolinoideae^[6]	Semele Kunth
Lomandroideae^[7]	Sowerbaea Sm.
Nolinoideae^[6]	Speirantha Baker
Scilloideae^[7]	Spetaea Wetschnig & Pfosser
Nolinoideae^[7]	Theropogon Maxim.
Lomandroideae^[6]	Thysanotus R.Br.
Lomandroideae^[7]	Trichopetalum Lindl. (вкл. Bottinaea Colla)
Brodiaeoideae^[6]	Triteleia Douglas ex Lindl. (вкл. Hesperoscordium, Themis)
Brodiaeoideae^[6]	Triteleiopsis Hoover
Nolinoideae^[6]	Tupistra Ker Gawl. (вкл. Campylandra Baker, Tricalistra Ridl.)
Scilloideae^[7]	Veltheimia Gled.
Lomandroideae^[6]	Xerolirion A.S.George
Agavoideae^[6]	Yucca L. (вкл. Samuela)

Наводи

↑ ^1,0 ^1,1 Angiosperm Phylogeny Group III (2009), „An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III“, Botanical Journal of the Linnean Society, 161 (2): 105–121, doi:10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x
↑ Chase, M.W.; Reveal, J.L. & Fay, M.F. (2009), „A subfamilial classification for the expanded asparagalean families Amaryllidaceae, Asparagaceae and Xanthorrhoeaceae“, Botanical Journal of the Linnean Society, 161 (2): 132–136, doi:10.1111/j.1095-8339.2009.00999.x
↑ Christenhusz, M. J. M. & Byng, J. W. (2016). „The number of known plants species in the world and its annual increase“. Phytotaxa. Magnolia Press. 261 (3): 201–217. doi:10.11646/phytotaxa.261.3.1.
↑ ^4,0 ^4,1 WCSP (2011), Светски контролен список на избрани растителни семејства, Одбор на доверители на Кралските ботанички градини во Кју, Архивирано од изворникот на March 7, 2012, Посетено на 2011-05-25 (англиски)
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 ^5,6 ^5,7 Stevens, P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Архивирано од изворникот на 2011-06-03, Посетено на 2011-05-29
↑ ^6,00 ^6,01 ^6,02 ^6,03 ^6,04 ^6,05 ^6,06 ^6,07 ^6,08 ^6,09 ^6,10 ^6,11 ^6,12 ^6,13 ^6,14 ^6,15 ^6,16 ^6,17 ^6,18 ^6,19 ^6,20 ^6,21 ^6,22 ^6,23 ^6,24 ^6,25 ^6,26 ^6,27 ^6,28 ^6,29 ^6,30 ^6,31 ^6,32 ^6,33 ^6,34 ^6,35 ^6,36 ^6,37 ^6,38 ^6,39 ^6,40 ^6,41 ^6,42 ^6,43 ^6,44 ^6,45 ^6,46 ^6,47 ^6,48 ^6,49 ^6,50 ^6,51 ^6,52 ^6,53 ^6,54 ^6,55 Chase, M.W.; Reveal, J.L. & Fay, M.F. (2009), „A subfamilial classification for the expanded asparagalean families Amaryllidaceae, Asparagaceae and Xanthorrhoeaceae“, Botanical Journal of the Linnean Society, 161 (2): 132–136, doi:10.1111/j.1095-8339.2009.00999.x
↑ ^7,00 ^7,01 ^7,02 ^7,03 ^7,04 ^7,05 ^7,06 ^7,07 ^7,08 ^7,09 ^7,10 ^7,11 ^7,12 ^7,13 ^7,14 ^7,15 ^7,16 ^7,17 ^7,18 ^7,19 ^7,20 ^7,21 ^7,22 ^7,23 ^7,24 ^7,25 ^7,26 ^7,27 ^7,28 ^7,29 ^7,30 ^7,31 ^7,32 ^7,33 ^7,34 ^7,35 ^7,36 ^7,37 ^7,38 ^7,39 ^7,40 ^7,41 ^7,42 ^7,43 ^7,44 ^7,45 ^7,46 ^7,47 ^7,48 ^7,49 ^7,50 ^7,51 ^7,52 ^7,53 ^7,54 ^7,55 ^7,56 ^7,57 ^7,58 „Query GRIN Taxonomy for Plants“. Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. Посетено на 2011-05-30.

Библиографија

Pires, J. C.; Sytsma, K. J. (1 August 2002). „A phylogenetic evaluation of a biosystematic framework: Brodiaea and related petaloid monocots (Themidaceae)“. American Journal of Botany. 89 (8): 1342–1359. doi:10.3732/ajb.89.8.1342. PMID 21665737.

Надворешни врски

Шпаргли на Викивидовите ^?
„Шпаргли“ — Енциклопедија на живиот свет
Шпаргли (Asparagaceae) Архивирано на 7 декември 2006 г. — CSDL Тексас (англиски)
Шпаргли (Asparagaceae) — База за ботаничка дерматологија (BoDD) (англиски)

[APG3-1] 1,0 ^1,1 Angiosperm Phylogeny Group III (2009), „An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III“, Botanical Journal of the Linnean Society, 161 (2): 105–121, doi:10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x

[Chase_Reveal_Fay_2009-2] Chase, M.W.; Reveal, J.L. & Fay, M.F. (2009), „A subfamilial classification for the expanded asparagalean families Amaryllidaceae, Asparagaceae and Xanthorrhoeaceae“, Botanical Journal of the Linnean Society, 161 (2): 132–136, doi:10.1111/j.1095-8339.2009.00999.x

[Christenhusz-Byng2016-3] Christenhusz, M. J. M. & Byng, J. W. (2016). „The number of known plants species in the world and its annual increase“. Phytotaxa. Magnolia Press. 261 (3): 201–217. doi:10.11646/phytotaxa.261.3.1.

[wcspf-4] 4,0 ^4,1 WCSP (2011), Светски контролен список на избрани растителни семејства, Одбор на доверители на Кралските ботанички градини во Кју, Архивирано од изворникот на March 7, 2012, Посетено на 2011-05-25 (англиски)

[apw-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 ^5,6 ^5,7 Stevens, P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Архивирано од изворникот на 2011-06-03, Посетено на 2011-05-29

[Chase2009-6] 6,00 ^6,01 ^6,02 ^6,03 ^6,04 ^6,05 ^6,06 ^6,07 ^6,08 ^6,09 ^6,10 ^6,11 ^6,12 ^6,13 ^6,14 ^6,15 ^6,16 ^6,17 ^6,18 ^6,19 ^6,20 ^6,21 ^6,22 ^6,23 ^6,24 ^6,25 ^6,26 ^6,27 ^6,28 ^6,29 ^6,30 ^6,31 ^6,32 ^6,33 ^6,34 ^6,35 ^6,36 ^6,37 ^6,38 ^6,39 ^6,40 ^6,41 ^6,42 ^6,43 ^6,44 ^6,45 ^6,46 ^6,47 ^6,48 ^6,49 ^6,50 ^6,51 ^6,52 ^6,53 ^6,54 ^6,55 Chase, M.W.; Reveal, J.L. & Fay, M.F. (2009), „A subfamilial classification for the expanded asparagalean families Amaryllidaceae, Asparagaceae and Xanthorrhoeaceae“, Botanical Journal of the Linnean Society, 161 (2): 132–136, doi:10.1111/j.1095-8339.2009.00999.x

[GRINquery-7] 7,00 ^7,01 ^7,02 ^7,03 ^7,04 ^7,05 ^7,06 ^7,07 ^7,08 ^7,09 ^7,10 ^7,11 ^7,12 ^7,13 ^7,14 ^7,15 ^7,16 ^7,17 ^7,18 ^7,19 ^7,20 ^7,21 ^7,22 ^7,23 ^7,24 ^7,25 ^7,26 ^7,27 ^7,28 ^7,29 ^7,30 ^7,31 ^7,32 ^7,33 ^7,34 ^7,35 ^7,36 ^7,37 ^7,38 ^7,39 ^7,40 ^7,41 ^7,42 ^7,43 ^7,44 ^7,45 ^7,46 ^7,47 ^7,48 ^7,49 ^7,50 ^7,51 ^7,52 ^7,53 ^7,54 ^7,55 ^7,56 ^7,57 ^7,58 „Query GRIN Taxonomy for Plants“. Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. Посетено на 2011-05-30.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]