Bahasa Melayu Pahang

Bahasa Melayu Pahang
بهاس ملايو ڨهڠ
Bahasa Melayu Pahang; بهاس ملايو ڨهڠ
Base Pahang/Cakak Pahang
	Pahang (merah) di Malaysia
Asli kepada	Malaysia
Kawasan	Pahang
Etnik	Orang Melayu Pahang
Penutur bahasa	2,000,000
Keluarga bahasa	Austronesian Melayu-Polinesia (MP) MP Nuklear Sunda-Sulawesi Malayik Malaya Bahasa Melayu Pahang; بهاس ملايو ڨهڠ; ; ; ; ; ;
Dialek/loghat	Pekan; Benta; Raub; Ulu Tembeling; Rompin; Temerloh; Kuala Lipis; Bentong;
Kod bahasa
ISO 639-3	–

Bahasa Melayu Pahang (Jawi: بهاس ملايو ڨهڠ) ialah sebuah Bahasa Austronesian dan suatu varian bahasa Melayu yang ditutur di negeri Pahang, Malaysia. Bahasa ini terbahagi kepada tiga bahagian, iaitu bahagian Pahang Hilir termasuk di sekitar Pekan dan Rompin; bahagian Pahang Tengah termasuk di sekitar Maran, Bera, Temerloh dan Chenor; serta bahagian Pahang Hulu termasuk di sekitar Kuala Lipis, Raub, Jerantut dan Tanah Tinggi Cameron. Manakala bahasa yang dituturkan di Pulau Tioman iaitu Bahasa Melayu Tioman dianggap berbeza daripada bahasa ini. Bahasa ini juga sering dianggap sama dengan Bahasa Terengganu dan Bahasa Kelantan. Bahasa ini mempunyai keunikan tersendiri dari segi penuturan dan istilah yang digunakan. Kebanyakan istilah tersebut tidak ada dalam Bahasa Melayu Piawai dan disebut dengan sebutan berbeza. Agak jarang bahasa ini digunakan kerana takut dapat membatasi komunikasi antara masyarakat. Secara umum masyarakat pengguna Bahasa Melayu tidak menyedari kewujudan varian ini dan dianggap bahawa varian tersebut ialah Bahasa Melayu Piawai.

Kosa kata

Bahasa Melayu Piawai	Bahasa Melayu Pahang
saya	* kawan,kawang,kuwan,Kuan, ( Pekan, Maran, Rompin dan kawasan sekitarnya / sempadan daerah ) * kaweh,kawas,kuai, ( Jerantut, Lipis, Raub dan kawasan sekitarnya / sempadan daerah ) * koi, ( Temerloh, Bera dan kawasan sekitarnya / sempadan daerah ) * kas,kaeh,kash,kah,keh, ( Lipis, Raub, Jerantut dan kawasan sekitarnya / sempadan daerah ) * akuq,akuk, ( Hulu Tembeling, Jerantut dan kawasan sekitarnya / sempadan daerah ) * kencah,kencoh, ( Hulu Rompin ) * kon,kun,koin,koing, ( Bentong, Lanchang, Temerloh dan kawasan sekitarnya / sempadan daerah ) * man, ( Pulau Tioman, * mungkin dianggap sebagai bahasa yang berbeza ) * kamin, ( Temerloh, Bentong dan kawasan sekitarnya / sempadan daerah ) * aye (Saya) * kome,kume,komeh,kemeh,komo, ( seluruh pahang dan berbeza cara sebutan mengikut dialek masing-masing, * erti sebenar membawa maksud kami tetapi membawa maksud saya untuk keadaan yang lebih sopan)
awak	awok (awak), aok, ork, ( seluruh Pahang ) oak, ( Jerantut, Lipis, Raub dan kawasan sekitarnya / sempadan daerah ) engka, ka, ( Kuantan dan kawasan sekitarnya / sempadan daerah ) oung, ong, omm, ( Hulu Tembeling, Jerantut dan kawasan sekitarnya / sempadan daerah ) aji, ( Pulau Tioman * mungkin dianggap sebagai bahasa yang berbeza ) wah, ( Pulau Tioman * mungkin dianggap sebagai bahasa yang berbeza ) diri, ( Chenor, Bera dan kawasan sekitarnya / sempadan daerah ) di, ( Pulau Tawar ) kucah, kucoh, ( Hulu Rompin ) kai, ( Hulu Rompin )
mereka	demeh, dime, gon, decah
yang itu	hok tu
yang ini	hok ni
beritahu	royek, kabo (khabar), suroh, beringor, beretong, wayat
rambutan	muktan, mutan
keluar	tubik, keluor (keluar)
orang	ora (orang) oang, oghang, ogha, urang, ughang, ugha
tidur	reloh, retuh, machoong, mole
buang air besar	ronoh, perot (perut), berok, meruntuh, meruyas,
kenapa	ngaper (mengapa), matnyer, bakpe, maek, masék
plastik	jabir, kampit, sumpit, kelompeng, plestik/pestik
bekas plastik	molor
selimut	gebor
selalu	senalo, sokmo
jenis	jenih (jenis)
malas	maleh (malas) tok kose
letih	kehut, kohot, kohouk, tok rot, re'er
gelojoh	polok, orkak, hokok, huduh, kebobo
baiki	bele
tilam	lece, lembayk
penuh	mombong, melengey, merunju, mumbu, merabom, menumpi
di sana	setoho
di sini	seneha
macam ini	geneha
macam itu	genoho
suruh	nyeraya
kebas kaki	sesemut, senyor, sereban
budu	pede
tercekik	mengkelan, gesok
selirat	sengkelik
leka	ralik
tangis	rahang, lalok, merabok
pening	oteng, ketoyong
bengkak	merenin, mumo
telekung	mahane, menkane
tipu	pedo'oh, bobok, mahom, mungkor, tumbuong, ngakel, ngecong, ngarang, meraban, lembang, kutau, cengkelat
malu	kenyar, konyo, jengie, kongo, jaluk
berhati-hati	berambi
tidak berhati-hati	ledei
boleh	emboh
sanggup	cekok, cekak
mudah	sedey, seder
bosan	cemuih
goyang	olen, ogey
lemas	cengkelik
lari laju	coteing, mencibang, menciput, mencurat, mencicit, memoteng, mentibang, mencenceng
takut	kerayan

peringatan: sesetengah perkataan boleh membawa maksud yang berbeza mengikut berlainan kawasan.

Pecahan Dialek Pahang

Terdapat banyak jenis dialek dalam Pahang. Cubaan untuk mengklasifikasikan dialek Pahang ini kepada beberapa pecahan dialek ternyata susah, namun seorang sarjana bahasa, Asmah Omar menyenaraikan terdapat 8 jenis dialek Pahang iaitu Pekan, Benta, Raub, Ulu Tembeling, Rompin, Temerloh, Kuala Lipis dan Bentong. Dialek yang dituturkan di Kuantan, Jerantut dan beberapa bahagian di Pekan juga berbeza daripada beberapa aspek.

Ada juga yang mengklasifikasikan dialek Pahang berdasarkan sungai Pahang, Mereka membahagikan dialek Pahang kepada tiga kumpulan berdasarkan Sungai Jelai, Sungai Tembeling dan Sungai Pahang. Sungai Jelai dan Sungai Tembeling bertemu di Kuala Tembeling membentuk Sungai Pahang yang seterusnya mengalir ke Laut China Selatan. [1]

Bahasa Melayu Piawai	Pekan	Benta	Raub	Ulu Tembeling	Rompin (ulu)	Temerloh	Kuala Lipis	Bentong
Saya	kawan, kawang, kuwan, Kuan	kas, kaeh, kash, kah, keh	kas, kaeh, kash, kah, keh Kawah, kaweh	Akuk	kencah, kencoh	koi, kamin	kas, kaeh, kash, kah, keh	kon, kun, koin, koing, Kamin
kalau	kala	kala	amae	kala	amon	mengkala, mengkalo, kala, kalo	ame	mun, mengkalau
kenapa	bakpe	maeknye	maeknye	Masek	nape	ngape	maeknye	maek, kenapo, ngapo

Perkataan yang berpenghujung 'an','am','ang'

Perkataan piawai yang berpenghujung an biasanya disebut /ai̯/ manakala untuk am dan ang disebut /ar/.

Dialek	Bahasa Melayu Piawai	Dialek Hulu Pahang		Dialek Barat Pahang	Dialek Hulu Tembeling	Dialek Pahang Tengah			Dialek Pahang Hilir	Dialek Pahang Timur
Sub-Dialek				Umum	Umum	Temerloh Utara	Temerloh Selatan	Bera
an	jangan	jangae	jangaeh	jangaeh	jangait	jangae	jangaen		jangaeng	jangang
	ikan	ikae	ikaeh	ikaeh	ikait	ikae	ikaen		ikaeng	ikang
	depan	depae	depaeh	depaeh	depait	depae	depaen		depaeng	depang
	makan	makae	makaeh	makaeh	makait	makae	makaen		makaeng	makang
am	ayam	aya	ayao	aya	ayap	ayang	ayaang	ayan	ayaeng	ayang
	malam	mala	malao	mala	malap	malang	malaang	malan	malaeng	malang
	macam	maca	macao	maca	macap	macang	macaang	macan	macaeng	macang
ang	tebang	teba	tebao	tebae	tebak	tebang	tebaang	teban	tebaeng	tebang
	padang	pada	padao	padae	padak	padang	padaang	padan	padaeng	padang
	tulang	tula	tulao	tulae	tulak	tulang	tulaang	tulan	tulaeng	tulang
	pisang	pisa	pisao	pisae	pisak	pisang	pisaang	pisan	pisaeng	pisang

Perkataan yang berpenghujung 'a'

Bahasa Melayu Piawai	Bahasa Melayu Pahang Umum	Bahasa Melayu Pahang Bentong	Bahasa Melayu Pahang Hulu Tembeling	Bahasa Melayu Pahang Hulu Rompin
baca	bace/mace	baco/maco	baceq	bacok
dua	duwe	duwo	duweq	duwok
buta	bute	buto	buteq	butok
rasa	rase	raso	raseq	rasok
sama	same	samo	sameq	samok
tiga	tige	tigo	tigeq	tigok

Bunga Bahasa

Bunga Bahasa	Maksud
ork, dak	tidak
doh	jadi (kata seru)
har, hor	baik (kata seru)
dok, idok	bukan
yak	iyakan

Kata penguat

Kata Penguat	Maksud
manih meletiang, manih letiang, manis leju, manis medu	sangat manis
pahit lepang	sangat pahit
tawor heber	sangat tawar
itar legang	sangat hitam
lawo mat	sangat cantik
busuk melantong, busuk lantong	sangat busuk
ngerlang	sangat cerah
wangi merohong	sangat wangi
tebei bakut	sangat tebal
masar menaung	sangat masam
ketor ngelugut	sangat mengeletar