Barisan Jemaah Islamiah Se-Malaysia

Parti Barisan Jemaah Islamiah Malaysia
Parti Barisan Jemaah Islamiah Malaysia
Parti Barisan Jemaah Islamiah Malaysia Parti Barisan Jemaah Islamiah Malaysia
-
	-
Singkatan	BERJASA
Pemimpin	Zamani Ibrahim
Presiden	Zamani Ibrahim
Setiausaha agung	Zulkifli Yahya
Setiausaha pertama	-
Presidium	-
Jawatankuasa tetap	-
Timbalan Presiden	Dato' Mohd. Rosli Ramli
Naib Presiden	Ir Ts Muhammad Lukman Al Hakim; Abdul Samad Ashaari; Afif Badrulhisham;
Ketua Wanita	Dr Hajjah Fadilah Ashari
Ketua Pemuda	Fahmi Bazlan Muda
Ketua Pemudi	Nor Azliza Rajiain
Pengasas	Mohamed Nasir
Ditubuhkan	25 Disember 1977; 46 tahun yang lalu
Didaftarkan	27 Disember 1977; 46 tahun yang lalu
Disahkan	10 Januari 1978; 46 tahun yang lalu
Dibubarkan	-
Pecahan	Parti Islam Se-Malaysia (PAS)
Didahului oleh	-
Digantikan oleh	---
Ibu pejabat	Pasir Putih kelantan; Puchong, Selangor;
Akhbar	----
Badan pemikir	---
Sayap pelajar	-
Sayap belia	Angkatan Pemuda-Pemudi BERJASA - (ANGKASA)
Sayap wanita	Wanita BERJASA
Keanggotaan (Mac 2024)	56,790
Ideologi	islamik demoratik
Kedudukan politik	Berhaluan kanan
Agama	Islam
Penggabungan kebangsaan	Barisan Nasional (BN) ; (1978-1983); Harakah Keadilan Rakyat (HAK) ; (1983-1990); Angkatan Perpaduan Ummah (APU) ; (1990-1996); Angkatan Insaf Rakyat (AIR) ; (1996-2015); Gagasan Sejahtera (GS) ; (2015-2020); Perikatan Nasional (PN) ; (parti bersekutu, 2020-2022); Gerakan Tanah Air (GTA) ; (sejak 2022);
Penggabungan serantau	asia tggh
Penggabungan benua	asia
Penggabungan antarabangsa	-
-	-
-	-
Warna	Magenta
Slogan	malaysia bermaruah dan berhitmat
Lagu parti	Bersama Pimpin Negara
Dewan Negara Malaysia (Parlimen)	0 / 70
Dewan Rakyat Malaysia (Parlimen)	0 / 222
Dewan Undangan Negeri	0 / 576
Majlis Tempatan	900
Menteri Besar	-
Simbol pilihan raya
	GTA-flag.svg
Bendera parti
Laman sesawang
	https://berjasa.org.my/
	Politik Malaysia; Parti politik; Pilihan raya

Parti Berjasa Malaysia (BERJASA; Jawi: ‏باريسن جماعه اسلاميه سمليسا‎code: ms is deprecated ‎) ialah sebuah parti politik di Malaysia. BERJASA merupakan parti yang diasaskan oleh Dato' Haji Muhamed bin Nasir, bekas Menteri Besar Kelantan, pada tahun 1977 setelah beliau disingkirkan daripada Parti Islam Se-Malaysia (PAS).

BERJASA kini diketuai oleh Zamani bin Ibrahim.

Sejarah

Sebelum Penubuhan ː Pengekalan Kuasa UMNO di Kelantan

Pelantikan Datuk Mohd Asri Muda sebagai Menteri dalam Kabinet Persekutuan semasa kerajaan campuran yang sebelumnya menjadi sumber kekuatan PAS Kelantan memberikan kelebihan kepada UMNO untuk memperkukuhkan kedudukan parti tersebut dalam proses politik Kelantan. UMNO Kelantan menyedari parti tersebut berada di pihak yang lemah sekiranya PAS terus diberi peluang menerajui kerajaan negeri. Menyedari hakikat tersebut, UMNO tidak mempunyai pilihan lain kecuali melakukan sesuatu tindakan yang boleh memberi keuntungan kepada UMNO tanpa mengubah struktur yang sedia ada. ^[1]

Pada PRU-4 (1974), UMNO diperuntukkan sebanyak 13 kerusi, manakala PAS diberikan sebanyak 22 kerusi. Oleh itu, bagi memastikan UMNO mempunyai suara yang kuat dalam Kerajaan BN di negeri Kelantan, UMNO tidak mempunyai pilihan kecuali memastikan Menteri Besar dari kalangan ahli PAS yang bakal dilantik itu boleh bekerjasama dengan parti tersebut. Bahkan, keadaan akan menjadi lebih baik lagi sekiranya Menteri Besar itu berada di bawah pengaruh UMNO. Jika ini berlaku, tindakan UMNO untuk melaksanakan agenda pambangunan di Kelantan akan menjadi lebih mudah, sekaligus dapat meningkatkan sokongan orang Melayu kepada parti berkenaan. ^[2]

Berasaskan kepada perkiraan tersebut, UMNO Kelantan melalui Tengku Razaleigh yang mempunyai hubungan kekeluargaan dengan Istana Kelantan telah mendekati dan melobi pihak Istana terlebih dahulu, sebelum pihak PAS mengemukakan calonnya kepada Sultan untuk diperkenankan. Memandangkan kuasa melantik Menteri Besar adalah merupakan kuasa Perdana Menteri, UMNO mengemukakan nama Muhammad Nasir sebagai calon Menteri Besar Kelantan yang baru.^[2]

Sebelum Penubuhan ː PAS Berpecah Kepada Dua Pihak

Sebelum PRU-4 (1974), Muhammad Nasir merupakan Timbalan Menteri Besar. Mengenai pencalonan Muhammad Nasir sebagai Menteri Besar, Sultan juga turut dimaklumkan bahawa Tun Razak merestui pemilihan tersebut. Akibatnya, PAS melalui Asri Muda terpaksa bersetuju dengan cadangan UMNO bagi menjaga hubungan baik dengan Tun Razak dan turut didorong oleh hasrat ingin melihat perpaduan UMNO dan PAS terus berkekalan dalam BN. Tambahan pula, Muhammad Nasir juga merupakan ahli PAS walaupun Asri Muda terpaksa berpuas hati dengan pelantikan calon pilihannya iaitu Wan Ismail Wan Ibrahim sebagai Timbalan Menteri Besar. ^[2]^[3]

Situasi berkenaan menjadi kemelut yang akhirnya telah menggugat perpaduan dalam PAS iaitu wujud satu pihak yang menyokong Asri Muda dan satu pihak lagi menyokong Muhammad Nasir. Tambahan pula, tindak tanduk Muhammad Nasir sebagai Menteri Besar dalam urusan politik dan pentadbiran negeri memberikan lebih banyak keuntungan kepada UMNO berbanding PAS. Berikutan itu, PAS Kelantan memaksa Muhammad Nasir meletak jawatan melalui undi tidak percaya di Dewan Undangan Negeri pada 15 dan 16 Oktober 1977. Akibatnya, kedudukan BN tergugat setelah pihak UMNO menentang tindakan itu.^[4]

Penubuhan BERJASA

Selepas dipecat daripada PAS^[5], Muhammad Nasir mengadakan mesyuarat bersama-sama pengikutnya dalam usaha menubuhkan parti baharu. Muhammad Nasir kemudiannya menubuhkan BERJASA pada Disember 1977 bagi mengisi kekosongan yang ditinggalkan oleh PAS setelah parti itu meninggalkan BN. BERJASA kemudiannya mengadakan kerjasama politik dengan UMNO bagi mengharungi PRU-5 (1978), terutamanya bertujuan untuk menentang PAS, khususnya di Kelantan.

BERJASA diterima menyertai BN pada 17 Mei 1980. UMNO dan BERJASA bekerjasama erat untuk menjatuhkan PAS. Pembahagian kerusi DUN dan parlimen antara UMNO dan BERJASA dibuat dengan UMNO berjaya mendapat lebihan kerusi berbanding BERJASA. UMNO sebagai parti induk meletakkan lebih ramai calonnya dalam Pilihan Raya Negeri 1978. Faktor kekalahan PAS kepada UMNO di Kelantan pada pilihan raya tersebut adalah disumbangkan oleh kewujudan BERJASA yang menyokong UMNO dalam pilihan raya itu.^[6]

Kepimpinan Pertama

JAWATAN	NAMA PENUH
Yang Dipertua	Dato' Biji Sura Muhamed bin Nasir
Timbalan Yang Dipertua	Ustaz Ali Taib
Naib Dipertua	Dato' Hassan Adli Mohd Arshad
Naib Yang Dipertua	Ustaz Abu Bakar Hamzah
Ketua Ulamak	Dato' Haji Muhammad Che Wok
Ketua Muslimat	Ustazah Fatimah Az-Zahra
Ketua Pemuda	Dato' Ibrahim Ali
Setiausaha Agung	Profesor Emeritus Dato' Dr Mahmood Zuhdi Abdul Majid
Bendahari	Dato' Wan Hashim Wan Ahmad

Organisasi

Senarai Ahli Jawatankuasa Pusat BERJASA 2019 – 2021^[7]

JAWATAN	NAMA PENUH
Presiden	Dato' Dr. Badhrulhisham bin Abdul Aziz
Timbalan Presiden	Hamidi bin Abu Hassan
Naib Presiden	Mohd Hazizi bin Ab Rahman
Naib Presiden	Mohd Shokri bin Mahmood
Ketua Wanita	Azizah binti Che Awang
Ketua Angkatan Pemuda Pemudi	Hazwan bin Mohamad^[8]
Setiausaha Agung	Abd Aziz bin Sardan
Penolong Setiausaha	Muhammad Thalhah bin Kamarol Zaman
Bendahari	Abdul Razak bin Jantan
Penolong Bendahari	Siti Aishyah binti Sulaiman
Ketua Penerangan	Hazwan bin Mohamad
Ahli Jawatankuasa	Shaharuzzaman bin Bistamam
Ahli Jawatankuasa	Asral Widad binti Ahmad Asnawi
Ahli Jawatankuasa	Abdul Fisol bin Mohd Isa
Ahli Jawatankuasa	Zainal Abidin bin Abd Rahman
Ahli Jawatankuasa	Azura binti Ali
Ahli Jawatankuasa	Bariman bin Yasimin
Ahli Jawatankuasa	Mukram bin Mohd Taib

Kerjasama dengan Parti Politik Lain

Menyertai Barisan Nasional pada 1980 ^[9] bagi menghadapi PRU07 1982.
Bergabung dalam Angkatan Perpaduan Ummah APU, bersama-sama parti PAS, S46, HAMIM dan KIMMA bagi menghadapi PRU09 1990 dan PRU10 1995.
Menyertai Gagasan Sejahtera GS, pada 23 September 2016 bersama dengan PAS, IKATAN, PCM, PAP dan PHM bagi menghadapi PRU14 2018.
Bergabung dalam Gerakan Tanah Air GTA, bersama-sama parti PEJUANG, PUTRA dan IMAN bagi menghadapi PRU16 2022 dan PRU17 2028.

Penglibatan dalam Pilihan Raya Malaysia

Pilihan Raya Negeri Kelantan 1978

Pilihan Raya DUN Kelantan tahun 1978 merupakan pilihan raya pertama yang ditandingi oleh BERJASA. Pilihan raya ini diadakan setahun lebih awal dari masa yang sepatutnya setelah berlakunya krisis politik di Kelantan yang berakhir dengan pelaksanaan darurat. Pengalaman pertama menyertai pilihan raya bagi parti yang baru ditubuhkan dengan memperoleh 11 kerusi daripada 24 kerusi DUN merupakan pencapaian yang memberangsangkan bagi BERJASA. Pilihan Raya Negeri Kelantan 1978 telah menyaksikan kejatuhan pemerintahan PAS selepas 4 penggal. BERJASA yang diatur penubuhan dan kerjasama UMNO didaftarkan dalam tempoh yang pendek sebagai persiapan untuk PRN.

UMNO/BN bersama BERJASA membentuk kerajaan campuran, di mana Tan Sri Mohamed Yaacob, ADUN Lanas dari UMNO/BN menjadi Menteri Besar, manakala Tan Sri Muhamed bin Nasir dilantik sebagai Senator menjawat Menteri Kabinet di Jabatan Perdana Menteri.

Dari sudut pembahagian kerusi, 12 kerusi ditandingi BN bagi melawan PAS, 12 kerusi ditandingi BERJASA bagi melawan PAS, manakala baki 12 kerusi ditandingi secara bersama antara BN dan BERJASA bagi menentang PAS.

Hasil keputusannyaː

BN menang 23 kerusi daripada 24 yang ditandingi, termasuk semua kerusi yang ditandingi bersama BERJASA bagi melawan PAS.
BERJASA pula menang 11 dari 12 kerusi yang melawan PAS, manakala kalah di kesemua 12 kerusi yang ditandingi bersama BN bagi melawan PAS.
PAS menang 2 kerusi sahaja

BERJASA kalah kepada PAS di DUN Sering dengan majoriti kecil, 84 undi. Keputusan di 4 kerusi DUN yang ditandingi secara bersama dengan BN bagi melawan PAS iaitu Bandar Pasir Mas, Telipot, Gual Ipoh dan Bandar Machang, calon BERJASA mendapat undi lebih besar berbanding undi calon PAS. Walau bagaimanapun, 5 calon BERJASA hilang wang pertaruhan, di kerusi saingan 3 atau 4 penjuru bersama calon bebas.

Dalam keputusan tersebut, UMNO/BN bersama BERJASA membentuk kerajaan campuran, di mana Tan Sri Mohamed Yaacob, ADUN Lanas dari UMNO/BN menjadi Menteri Besar, manakala Tan Sri Muhamed bin Nasir dilantik sebagai Senator menjawat Menteri Kabinet di Jabatan Perdana Menteri. Selepas daripada itu, BERJASA diterima menyertai BN pada 17 Mei 1980.^[9]

Pilihan Raya Umum Malaysia 1982

Dalam Pilihan Raya Umum Malaysia 1982, BERJASA diperuntukkan 12 kerusi DUN dan 1 kerusi Parlimen yang ditandingi secara langsung dengan PAS dalam PRN 1978, atas tiket BN. Calon BERJASA mewakili BN hanya mampu bertahan 4 kerusi sahaja: Simpangan, Tendong, Tok Uban dan Peringat, dengan majoriti yang berkurangan. Calon BERJASA di Kemumin dan Salor, di samping calon UMNO di Selising hilang kelayakan bertanding, memberikan PAS menang tanpa bertanding di Kemumin dan Selising, sementara di Salor, PAS menang setelah mengalahkan calon bebas yang disokong UMNO.

Pilihan Raya Umum Malaysia 1986

Pada Pilihan Raya Umum Malaysia 1986, BERJASA tidak menyertai pilihan raya kerana BERJASA telah keluar dari Barisan Nasional dan membantah penerimaan masuk Parti Hizbul Muslimin Malaysia (HAMIM) ke dalam BN. Presiden BERJASA ketika itu ialah Dato Wan Hashim Wan Ahmad^[10].

Bendera dan logo BERJASA (1978-2020)

Pilihan Raya Umum Malaysia 1990

Pada 1989, BERJASA menyertai Angkatan Perpaduan Ummah (APU), bersama Parti Melayu Semangat 46, PAS dan HAMIM. Dalam Pilihan Raya Umum Malaysia 1990, BERJASA diperuntukkan kerusi Sungai Keladi untuk menentang BN yang diwakili MCA. Buat pertama kali, kerusi yang dimenangi oleh calon MCA di pusat bandar Kota Bharu sejak 7 kali pilihan raya ditumpaskan oleh seorang calon Melayu yang bertanding dengan lambang parti BERJASA. Presiden BERJASA, Dato' Wan Hashim Wan Ahmad dilantik sebagai anggota EXCO.

Pilihan Raya Umum Malaysia 1995

Dalam Pilihan Raya Umum Malaysia 1995, kerusi DUN Sungai Keladi yang ditukar nama selepas persempadanan 1993, DUN Kota Lama, yang ditandingi oleh Timbalan Presiden BERJASA, Yusoff Mohd Noor kalah kepada calon MCA. Selepas Semangat 46 membubarkan parti dan ahli-ahlinya menyertai UMNO, Angkatan Perpaduan Ummah terbubar sendirinya. Selepas daripada pembubaran APU, BERJASA bersendirian dan tidak aktif dalam politik pilihan raya.^[11]

Pilihan Raya Umum Malaysia 1999

Dalam Pilihan Raya Umum Malaysia 1999, BERJASA telah bertanding di Parlimen Kota Bharu menentang BN dan Keadilan. Bagaimanapun, calon tersebut kalah dan hilang deposit.

Pilihan Raya Umum Malaysia 2013

Parti ini muncul semula pada Pilihan raya umum Malaysia 2013, dengan penampilan berbeza setelah membuat kerjasama dengan NGO Islam iaitu Ikatan Muslimin Malaysia (ISMA) yang meletakkan calon bertanding di beberapa kawasan campuran yang tidak ditandingi oleh orang Islam. Walau bagaimanapun, prestasi BERJASA dan ISMA pada pilihan raya tersebut tidaklah memberangsangkan setelah kalah di semua 14 kerusi yang ditandingi serta hilang wang deposit ^[12]^[13]

Pilihan Raya Umum Malaysia 2018

Dalam Pilihan Raya Umum Malaysia 2018, BERJASA turut menyertainya dan bergabung dalam Gagasan Sejahtera yang turut dianggotai oleh PAS^[14]. Gagasan Sejahtera telah bersetuju untuk menggunakan lambang PAS sebagai lambang bersama bagi parti gabungan Gagasan Sejahtera^[15]. Walau bagaimanapun terdapat beberapa kerusi yang ditandingi BERJASA atas tiket sendiri, bukan PAS^[16].

Sejarah penyertaan pilihan raya

Tahun	Jenis	Kawasan	Negeri	Nama Calon	Catatan
2019	Pilihan raya kecil	Parlimen Tanjung Piai	Johor	Prof. Dato' Dr. Badhrulhisham Abdul Aziz	Hilang Deposit
2018	Pilihan raya umum	Parlimen Selayang	Selangor	Brig. Jeneral (B) Datuk Hashim Abd Karim	Calon Gagasan Sejahtera Kalah
		Parlimen Tanjung Piai	Johor	Nordin Othman	Calon Gagasan Sejahtera Hilang Deposit
		Parlimen Cameron Highlands	Pahang	Mohd Tahir Kassim	Hilang Deposit
		DUN Batu Kurau	Perak	Zainal Abidin Abd Rahman	Hilang Deposit
		DUN Sungai Manik	Perak	Datuk Mustapa Kamal Maulut	Hilang Deposit
2013	Pilihan raya umum	Parlimen Cameron Highlands	Pahang	Mohd Shokri Mahmood	Hilang Deposit
		Parlimen Batu	Wilayah Persekutuan	Brig. Jeneral (B) Datuk Hashim Abd Karim	Hilang Deposit
		Parlimen Alor Setar	Kedah	Ahmad Fisol Mohd Isa	Tajaan ISMA Hilang Deposit
		Parlimen Padang Serai	Kedah	Hamidi Abu Hassan	Tajaan ISMA Hilang Deposit
		Parlimen Tapah	Perak	Shaharuzzaman Bistamam	Tajaan ISMA Hilang Deposit
		Parlimen Selayang	Selangor	Mohd Hazizi Ab Rahman	Tajaan ISMA Hilang Deposit
		Parlimen Subang	Selangor	Mohamad Ismail	Tajaan ISMA Hilang Deposit
		Parlimen Kapar	Selangor	Mohd Pathan Hussin	Tajaan ISMA Hilang Deposit
		Parlimen Seremban	Negeri Sembilan	Abdul Halim Abdullah	Tajaan ISMA Hilang Deposit
		DUN Kulim	Kedah	Mohd Junip Huzayin	Hilang Deposit
		DUN Derga	Kedah	Ahmad Fisol Mohd Isa	Tajaan ISMA Hilang Deposit
		DUN Kuala Sapetang	Perak	Zainal Abidin Abd Rahman	Hilang Deposit
		DUN Hutan Melintang	Perak	Azahari Abdullah	Hilang Deposit
		DUN Kajang	Selangor	Mohamad Ismail	Tajaan ISMA Hilang Deposit
1999	Pilihan raya umum	Parlimen Kota Bharu	Kelantan	Mohd Din Nizamdin	Hilang deposit
1995	Pilihan raya umum	DUN Kota Lama	Kelantan	Mohd Yusoff Haji Mohd Nor	Calon Angkatan Perpaduan Ummah Kalah
1990	Pilihan raya umum	DUN Padang Garong	Kelantan	Datuk Wan Hashim Wan Ahmad	Calon Angkatan Perpaduan Ummah Menang Dilantik Ahli Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri
1983	Pilihan raya kecil^[17]	DUN Kemumin	Kelantan	Omar Ibrahim	Calon Barisan Nasional Menang
1982	Pilihan raya umum	Parlimen Bachok	Kelantan	Ghazali Awang Ibrahim	Calon Barisan Nasional Kalah
		DUN Simpangan	Kelantan	Tahir Abdul Aziz	Calon Barisan Nasional Menang
		DUN Tendong	Kelantan	Abdul Ghani Mahmud	Calon Barisan Nasional Menang
		DUN Tok Uban	Kelantan	Daud Yatimee Ahmad	Calon Barisan Nasional Menang
		DUN Peringat	Kelantan	Wan Hashim Wan Ahmad	Calon Barisan Nasional Menang
		DUN Meranti	Kelantan		Calon Barisan Nasional Kalah
		DUN Kubang Kerian	Kelantan		Calon Barisan Nasional Kalah
		DUN Tawang	Kelantan		Calon Barisan Nasional Kalah
		DUN Perupok	Kelantan		Calon Barisan Nasional Kalah
		DUN Lemal	Kelantan		Calon Barisan Nasional Kalah
		DUN Salor	Kelantan		Calon Barisan Nasional Kalah
		DUN Sering	Kelantan		Calon Barisan Nasional Kalah
1978	Pilihan raya kecil^[18]	DUN Tendong	Kelantan	Ghazali Awang Ibrahim	Menang
	Pilihan raya negeri	DUN Simpangan	Kelantan	Tahir Abdul Aziz^[19]	Menang
		DUN Kemumin	Kelantan	Omar Ibrahim^[20]	Menang
		DUN Tendong	Kelantan	Datuk Mohamed Nasir^[21]	Menang, meletak jawatan pada 19 April 1978 untuk dilantik sebagai Senator
		DUN Meranti	Kelantan	Hanifa Ahmad^[22]	Menang Dilantik Ahli Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri
		DUN Kubang Kerian	Kelantan	Nik Bahari Shah Jusoh	Menang
		DUN Tawang	Kelantan	Dato' Mohd Daud Mohd Ali	Menang
		DUN Perupok	Kelantan	Wan Mohamad Wan Ahmad	Menang
		DUN Lemal	Kelantan	Noor Mohamad Mohd Din	Menang
		DUN Tok Uban	Kelantan	Daud Yatimee Ahmad^[23]	Menang Dilantik Yang Dipertua Dewan Undangan Negeri Kelantan
		DUN Salor	Kelantan	Mohd Safian Awang	Menang
		DUN Peringat	Kelantan	Wan Hashim Wan Ahmad^[24]	Menang Dilantik Ahli Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri
		DUN Sering	Kelantan	Che Ismail Abdullah^[25]	Kalah
		DUN Telipot	Kelantan	Hassan Yaakob^[26]	Kalah
		DUN Bandar Pasir Mas	Kelantan	Tengku Iskandar Ahmad^[27]	Kalah
		DUN Gual Ipoh	Kelantan	Shafii Abdul Rahman^[28]	Kalah
		DUN Bandar Machang	Kelantan	Tuan Ismail Tuan Mat	Kalah
		DUN Semut Api	Kelantan	Nik Mat Nik Din	Kalah
		DUN Lanas	Kelantan	Shahidin Abdul Rahman	Hilang Deposit
		DUN Sungai Rasau	Kelantan	Abdullah Ahmad	Hilang Deposit
		DUN Selising	Kelantan	Setapa Abdul Rahman	Hilang Deposit
		DUN Bandar Pasir Putih	Kelantan	Abdul Razak Awang Kechik	Hilang Deposit
		DUN Temangan	Kelantan	Ahmad Tabarani Harun	Kalah
		DUN Guchil	Kelantan	Mat Hussin Hassan Gul	Kalah
		DUN Jeli	Kelantan	Che Mahmud Mohd Ali	Hilang Deposit
1974	Pilihan raya umum	DUN Tendong	Kelantan	Datuk Mohamed Nasir	Menang atas tiket BN-PAS menentang Bebas Bersatu Mengasaskan BERJASA selepas dipecat PAS pada 1977
1974	Pilihan raya umum	DUN Telipot	Kelantan	Hassan Yaakob	Menang atas tiket BN-PAS menentang Bebas Bersatu Menyertai BERJASA pada 1978, sebelum pilihan raya negeri

Lihat juga

Rujukan

^ Mohd Ali Kamarudin. Penaungan Dalam Kepimpinan Politik Melayu UMNO Kelantan, 1946-1990. Bangi: Universiti Kebangsaan Malaysia. 2004, hlm. 155-156
^ ^a ^b ^c Mohd Ali Kamarudin. Penaungan Dalam Kepimpinan Politik Melayu UMNO Kelantan, 1946-1990. Bangi: Universiti Kebangsaan Malaysia. 2004, hlm. 156.
^ Zaidi Abdul Rahman dan Osman Md Rasib. Penglibatan BERJASA Dalam Pilihan Raya Umum Di Malaysia, 1977-2013. Dlm. Jurnal Pusat Kajian Demokrasi dan Pilihan Raya Universiti Malaya (UMCEDEL). Demokrasi dan Pilihan Raya. Jilid 2. Bil 1, Januari – Disember 2013, hlm. 106.
^ Utusan Melayu, 16 Oktober 1977.
^ https://www.bharian.com.my/node/5160
^ Mahadzir Mohd Khir. Kuasa Melayu: Satu Analsisi Peralihan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. 2012, hlm. 184.
^ Gandingan Profesional, Ulama dan Orang Muda Terajui Kepimpinan Berjasa. BERJASA
^ Saf kepimpinan baharu Pergerakan Pemuda BERJASA BERJASA
^ ^a ^b Utusan Zaman, 17 Ogos 1980.
^ http://eresources.nlb.gov.sg/newspapers/Digitised/Article/beritaharian19890606-1.2.15.6?ST=1&AT=search&k=1978%20berjasa&QT=1978,berjasa&oref=article
^ Michael Leifer. Dictionary of the Modern Politics of South-East Asia. Taylor & Francis. m/s. 73. ISBN 0-415-23875-7.
^ Keputusan PRU13 bagi 7 tokoh ISMA Diarkibkan 2013-05-08 di Wayback Machine. ISMA web. Capaian 7-5-2013
^ Isma tanding PRU13 guna tiket Berjasa Diarkibkan 2014-05-13 di Wayback Machine. Sinar Harian. Capaian 07-03-2013.
^ https://www.thestartv.com/v/barisan-jemaah-islamiah-se-malaysia-to-join-gagasan-sejahtera
^ https://www.malaysiakini.com/news/409580
^ http://www.astroawani.com/berita-politik/pas-berjasa-bertembung-di-kerusi-parlimen-cameron-highlands-dun-batu-kurau-174135
^ Pilihan Raya Kecil DUN Kemumin, Kelantan diadakan pada 8 September 1983 berikutan pembatalan kemenangan wakil PAS oleh Mahkamah
^ Pilihan Raya Kecil DUN Tendong diadakan pada 10 Jun 1978 berikutan perletakan jawatan penyandangnya yang dilantik sebagai Senator.
^ Beliau merupakan calon Bebas Bersatu yang menentang calon Barisan Nasional (UMNO dan PAS) dalam PRU 1974 bagi DUN Simpangan.
^ Beliau merupakan calon Bebas Bersatu yang menentang calon Barisan Nasional (UMNO dan PAS) dalam PRU 1974 bagi DUN Kemumin.
^ Beliau merupakan calon Barisan Nasional (PAS) yang menentang calon Bebas Bersatu dalam PRU 1974 bagi DUN Tendong. Selepas PRU 1974, UMNO (Komponen Barisan Nasional) melantik beliau sebagai Menteri Besar Kelantan, sedangkan PAS (juga komponen Barisan Nasional) mempunyai calon lain. Pada September 1977, beliau telah dipecat daripada PAS dan menubuhkan BERJASA. Selepas PRN 1978, beliau meletak jawatan sebagai ADUN selepas dilantik menjadi Ahli Dewan Negara dan menjadi salah seorang Jemaah Menteri peringkat Persekutuan.
^ Beliau merupakan calon Bebas Bersatu yang menentang calon Barisan Nasional (UMNO dan PAS) dalam PRU 1974 bagi DUN Meranti.
^ Beliau merupakan calon Bebas Bersatu yang menentang calon Barisan Nasional (UMNO dan PAS) dalam PRU 1974 bagi DUN Jeli.
^ Beliau merupakan calon PAS yang berjaya menentang calon Barisan Nasional (UMNO) dalam PRU 1969 bagi DUN Kota Bharu Timur. Beliau turut dilantik menjadi Ahli Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri Kelantan.
^ Beliau merupakan calon Bebas Bersatu yang menentang calon Barisan Nasional (UMNO dan PAS) dalam PRU 1974 bagi DUN Telipot.
^ Beliau merupakan calon Barisan Nasional (PAS) yang menentang calon Bebas Bersatu dalam PRU 1974 bagi DUN Telipot. Beliau juga merupakan calon PAS yang menentang calon Barisan Nasional dalam PRU 1977 bagi DUN Telipot. Walau bagaimanapun, pada 10 Februari 1978, beliau telah keluar PAS dan menyertai BERJASA seterusnya menjadi Timbalan Menteri Besar Kelantan sehingga DUN Kelantan dibubarkan pada 13 Februari 1978.
^ Beliau merupakan calon Bebas Bersatu yang menentang calon Barisan Nasional (UMNO dan PAS) dalam PRU 1974 bagi DUN Bandar Pasir Mas.
^ Beliau merupakan calon Bebas Bersatu yang menentang calon Barisan Nasional (UMNO dan PAS) dalam PRU 1974 bagi DUN Gual Ipoh.

Pautan luar

[1] Mohd Ali Kamarudin. Penaungan Dalam Kepimpinan Politik Melayu UMNO Kelantan, 1946-1990. Bangi: Universiti Kebangsaan Malaysia. 2004, hlm. 155-156

[:0-2] Mohd Ali Kamarudin. Penaungan Dalam Kepimpinan Politik Melayu UMNO Kelantan, 1946-1990. Bangi: Universiti Kebangsaan Malaysia. 2004, hlm. 156.

[3] Zaidi Abdul Rahman dan Osman Md Rasib. Penglibatan BERJASA Dalam Pilihan Raya Umum Di Malaysia, 1977-2013. Dlm. Jurnal Pusat Kajian Demokrasi dan Pilihan Raya Universiti Malaya (UMCEDEL). Demokrasi dan Pilihan Raya. Jilid 2. Bil 1, Januari – Disember 2013, hlm. 106.

[4] Utusan Melayu, 16 Oktober 1977.

[5] ttps://www.bharian.com.my/node/5160

[6] Mahadzir Mohd Khir. Kuasa Melayu: Satu Analsisi Peralihan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. 2012, hlm. 184.

[7] Gandingan Profesional, Ulama dan Orang Muda Terajui Kepimpinan Berjasa. BERJASA

[8] Saf kepimpinan baharu Pergerakan Pemuda BERJASA BERJASA

[:1-9] Utusan Zaman, 17 Ogos 1980.

[10] ttp://eresources.nlb.gov.sg/newspapers/Digitised/Article/beritaharian19890606-1.2.15.6?ST=1&AT=search&k=1978%20berjasa&QT=1978,berjasa&oref=article

[11] Michael Leifer. Dictionary of the Modern Politics of South-East Asia. Taylor & Francis. m/s. 73. ISBN 0-415-23875-7.

[12] Keputusan PRU13 bagi 7 tokoh ISMA Diarkibkan 2013-05-08 di Wayback Machine. ISMA web. Capaian 7-5-2013

[13] Isma tanding PRU13 guna tiket Berjasa Diarkibkan 2014-05-13 di Wayback Machine. Sinar Harian. Capaian 07-03-2013.

[14] ttps://www.thestartv.com/v/barisan-jemaah-islamiah-se-malaysia-to-join-gagasan-sejahtera

[15] ttps://www.malaysiakini.com/news/409580

[16] ttp://www.astroawani.com/berita-politik/pas-berjasa-bertembung-di-kerusi-parlimen-cameron-highlands-dun-batu-kurau-174135

[17] Pilihan Raya Kecil DUN Kemumin, Kelantan diadakan pada 8 September 1983 berikutan pembatalan kemenangan wakil PAS oleh Mahkamah

[18] Pilihan Raya Kecil DUN Tendong diadakan pada 10 Jun 1978 berikutan perletakan jawatan penyandangnya yang dilantik sebagai Senator.

[19] Beliau merupakan calon Bebas Bersatu yang menentang calon Barisan Nasional (UMNO dan PAS) dalam PRU 1974 bagi DUN Simpangan.

[20] Beliau merupakan calon Bebas Bersatu yang menentang calon Barisan Nasional (UMNO dan PAS) dalam PRU 1974 bagi DUN Kemumin.

[21] Beliau merupakan calon Barisan Nasional (PAS) yang menentang calon Bebas Bersatu dalam PRU 1974 bagi DUN Tendong. Selepas PRU 1974, UMNO (Komponen Barisan Nasional) melantik beliau sebagai Menteri Besar Kelantan, sedangkan PAS (juga komponen Barisan Nasional) mempunyai calon lain. Pada September 1977, beliau telah dipecat daripada PAS dan menubuhkan BERJASA. Selepas PRN 1978, beliau meletak jawatan sebagai ADUN selepas dilantik menjadi Ahli Dewan Negara dan menjadi salah seorang Jemaah Menteri peringkat Persekutuan.

[22] Beliau merupakan calon Bebas Bersatu yang menentang calon Barisan Nasional (UMNO dan PAS) dalam PRU 1974 bagi DUN Meranti.

[23] Beliau merupakan calon Bebas Bersatu yang menentang calon Barisan Nasional (UMNO dan PAS) dalam PRU 1974 bagi DUN Jeli.

[24] Beliau merupakan calon PAS yang berjaya menentang calon Barisan Nasional (UMNO) dalam PRU 1969 bagi DUN Kota Bharu Timur. Beliau turut dilantik menjadi Ahli Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri Kelantan.

[25] Beliau merupakan calon Bebas Bersatu yang menentang calon Barisan Nasional (UMNO dan PAS) dalam PRU 1974 bagi DUN Telipot.

[26] Beliau merupakan calon Barisan Nasional (PAS) yang menentang calon Bebas Bersatu dalam PRU 1974 bagi DUN Telipot. Beliau juga merupakan calon PAS yang menentang calon Barisan Nasional dalam PRU 1977 bagi DUN Telipot. Walau bagaimanapun, pada 10 Februari 1978, beliau telah keluar PAS dan menyertai BERJASA seterusnya menjadi Timbalan Menteri Besar Kelantan sehingga DUN Kelantan dibubarkan pada 13 Februari 1978.

[27] Beliau merupakan calon Bebas Bersatu yang menentang calon Barisan Nasional (UMNO dan PAS) dalam PRU 1974 bagi DUN Bandar Pasir Mas.

[28] Beliau merupakan calon Bebas Bersatu yang menentang calon Barisan Nasional (UMNO dan PAS) dalam PRU 1974 bagi DUN Gual Ipoh.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]