Kromosom: Perbezaan antara semakan

Kandungan dihapus Kandungan ditambah

Dalam baris

Semakan semasa pada 08:34, 20 Februari 2024

Gambar rajah kromosom:
1. Kromatid - bahagian yang serupa selepas fasa S.
2. Sentromer - titik sentuh kedua-dua kromatid
3. Lengan pendek - sentiasa digambarkan di atas mengikut peraturan sitogenetik
4. Lengan panjang

Kromosom adalah satu molekul makro asid deoksiribonukleik atau DNA, dan merupakan 'unit' asas DNA dalam satu sel.

Komponen ini biasanya akan kelihatan di bawah mikroskop cahaya hanya sewaktu sesebuah sel sedang mengalami metafasa ketika pembahagiannya. Setiap kromosom akan disalin sekali dan salinannya dihubung pada kromosom asal melalui satu sentromera yang membentuk satu binaan berbentuk X. Binaan X inilah merupakan rupa kromosom yang dapat dikenalpasti serta dikaji.^[1]

Kromosom yang dijumpai dalam badan prokariot seperti organisma keluarga Bakteria dan Arkea bersifat tunggal dan bulat^[2] manakala kromosom eukariot pula wujud dalam bentuk yang disebutkan tadi. Kromosom eukariot juga disusun DNA-nya secara hampir teratur dan diikat pada protein struktur khas dipanggil histon yang akhirnya membentuk suatu bahan komposit yang diberi nama kromatin.

Penemuan

Perkataan "kromosom" berasal daripada istilah Bahasa Yunani χρωμόσωμα chromosoma di mana χρωμό chromo- bermaksud "warna" dan σωμα soma bermaksud "badan" yang merujuk kepada penampakan mereka yang ketara apabila diwarnakan.^[3]

Binaan kromosom ini mula ditemukan antaranya oleh saintis-saintis Jerman; Matthias Jakob Schleiden,^[4] Rudolf Virchow dan Otto Bütschli;^[5] bermula dari tahun 1847.

Bilangan kromosom dalam badan

Dalam eukariot

Hidupan eukariot yang membiak secara aseksual mempunyai satu set kromosom yang sama di setiap bahagian sel badan. Hidupan yang membiak secara seksual pula mempunyai dua set kromosom yang diwarisi daripada kedua-dua induk sel.

Dalam prokariot

Hidupan prokariot umumnya memiliki satu salinan kromosom utama namun kebanyakan sel boleh hidup dengan salinan yang lebih.^[6]

Lihat juga

Rujukan

^ Schleyden, M. J. (1847). Microscopical researches into the accordance in the structure and growth of animals and plants.
^ Thanbichler M; Shapiro L (2006). "Chromosome organization and segregation in bacteria". J. Struct. Biol. 156 (2): 292–303. doi:10.1016/j.jsb.2006.05.007. PMID 16860572.
^ Coxx, H. J. (1925). Biological Stains - A Handbook on the Nature and Uses of the Dyes Employed in the Biological Laboratory. Commission on Standardization of Biological Stains.
^ Schleyden, M. J. (1847). Microscopical researches into the accordance in the structure and growth of animals and plants.
^ Fokin S.I. (2013). "Otto Bütschli (1848–1920) Where we will genuflect?" (PDF). Protistology. 8 (1): 22–35.
^ Charlebois R.L. (ed) 1999. Organization of the prokaryote genome. ASM Press, Washington DC.

Rencana genetik ini ialah rencana tunas. Anda boleh membantu Wikipedia dengan mengembangkannya.

[vlp.mpiwg-berlin.mpg.de-1] Schleyden, M. J. (1847). Microscopical researches into the accordance in the structure and growth of animals and plants.

[2] Thanbichler M; Shapiro L (2006). "Chromosome organization and segregation in bacteria". J. Struct. Biol. 156 (2): 292–303. doi:10.1016/j.jsb.2006.05.007. PMID 16860572.

[3] Coxx, H. J. (1925). Biological Stains - A Handbook on the Nature and Uses of the Dyes Employed in the Biological Laboratory. Commission on Standardization of Biological Stains.

[vlp.mpiwg-berlin.mpg.de2-4] Schleyden, M. J. (1847). Microscopical researches into the accordance in the structure and growth of animals and plants.

[5] Fokin S.I. (2013). "Otto Bütschli (1848–1920) Where we will genuflect?" (PDF). Protistology. 8 (1): 22–35.

[6] Charlebois R.L. (ed) 1999. Organization of the prokaryote genome. ASM Press, Washington DC.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Baris 1: / Baris 1: @@
+[[Fail:Chromosome.svg|thumb|Gambar rajah kromosom:<br>
-'''Kromosom''' adalah satu molekul makro [[DNA]], dan merupakan 'unit' asas DNA dalam satu [[sel]].
+. Kromatid - bahagian yang serupa selepas fasa S.
+<br>
+. Sentromer - titik sentuh kedua-dua kromatid
+<br>
+. Lengan pendek - sentiasa digambarkan di atas mengikut peraturan sitogenetik
+<br>
+. Lengan panjang
+]]
+'''Kromosom''' adalah satu molekul makro [[DNA|asid deoksiribonukleik]] atau DNA, dan merupakan 'unit' asas DNA dalam satu [[sel]].
-{{stub}}
+Komponen ini biasanya akan kelihatan di bawah [[Mikroskop|mikroskop cahaya]] hanya sewaktu sesebuah sel sedang mengalami [[Pembahagian sel|metafasa ketika pembahagiannya]]. Setiap kromosom akan disalin sekali dan salinannya dihubung pada kromosom asal melalui satu sentromera yang membentuk satu binaan berbentuk X. Binaan X inilah merupakan rupa kromosom yang dapat dikenalpasti serta dikaji.<ref name="vlp.mpiwg-berlin.mpg.de">{{Cite book|url=http://vlp.mpiwg-berlin.mpg.de/library/data/lit28715?|title=Microscopical researches into the accordance in the structure and growth of animals and plants|last=Schleyden|first=M. J.|year=1847}}</ref>
-[[Kategori:Genetik]]
+Kromosom yang dijumpai dalam badan [[prokariot]] seperti organisma keluarga [[Bakteria]] dan [[Arkea]] bersifat tunggal dan bulat<ref>{{cite journal|author=Thanbichler M|author2=Shapiro L|date=2006|title=Chromosome organization and segregation in bacteria|journal=J. Struct. Biol.|volume=156|issue=2|pages=292–303|doi=10.1016/j.jsb.2006.05.007|pmid=16860572}}</ref> manakala kromosom [[eukariot]] pula wujud dalam bentuk yang disebutkan tadi. Kromosom eukariot juga disusun DNA-nya secara hampir teratur dan diikat pada [[protein]] struktur khas dipanggil [[histon]] yang akhirnya membentuk suatu bahan komposit yang diberi nama [[kromatin]].
-[[ar:صبغي]]
-[[bg:Хромозома]]
+== Penemuan ==
-[[bn:ক্রোমোজোম]]
+Perkataan "kromosom" berasal daripada istilah [[Bahasa Yunani]] χρωμόσωμα ''chromosoma'' di mana χρωμό ''chromo-'' bermaksud "warna" dan σωμα ''soma'' bermaksud "badan" yang merujuk kepada penampakan mereka yang ketara apabila diwarnakan.<ref>{{Cite book|url=https://archive.org/stream/biologicalstains00conn/biologicalstains00conn_djvu.txt|title=Biological Stains - A Handbook on the Nature and Uses of the Dyes Employed in the Biological Laboratory|last=Coxx|first=H. J.|date=1925|publisher=Commission on Standardization of Biological Stains}}</ref>
-[[bs:Hromosom]]
-[[ca:Cromosoma]]
+Binaan kromosom ini mula ditemukan antaranya oleh saintis-saintis Jerman; Matthias Jakob Schleiden,<ref name="vlp.mpiwg-berlin.mpg.de2">{{Cite book|url=http://vlp.mpiwg-berlin.mpg.de/library/data/lit28715?|title=Microscopical researches into the accordance in the structure and growth of animals and plants|last=Schleyden|first=M. J.|year=1847}}</ref> Rudolf Virchow dan Otto Bütschli;<ref>{{cite journal|author=Fokin S.I.|year=2013|title=Otto Bütschli (1848–1920)  Where we will genuflect?|url=http://protistology.ifmo.ru/num8_1/fokin_protistology_8-1.pdf|format=PDF|journal=Protistology|volume=8|issue=1|pages=22–35}}</ref> bermula dari tahun 1847.
-[[cs:Chromozóm]]
-[[cy:Cromosom]]
+== Bilangan kromosom dalam badan ==
-[[da:Kromosom]]
-[[de:Chromosom]]
+=== Dalam eukariot ===
-[[en:Chromosome]]
+Hidupan eukariot yang [[Pembiakan aseks|membiak secara aseksual]] mempunyai satu set kromosom yang sama di setiap bahagian sel badan. Hidupan yang membiak secara seksual pula mempunyai dua set kromosom yang diwarisi daripada kedua-dua induk sel.
-[[eo:Kromosomo]]
-[[es:Cromosoma]]
+=== Dalam prokariot ===
-[[et:Kromosoom]]
+Hidupan prokariot umumnya memiliki satu salinan kromosom utama namun kebanyakan sel boleh hidup dengan salinan yang lebih.<ref>Charlebois R.L. (ed) 1999. ''Organization of the prokaryote genome''. ASM Press, Washington DC.</ref>
-[[fa:رنگین‌تن]]
-[[fi:Kromosomi]]
+== Lihat juga ==
-[[fr:Chromosome]]
-[[gl:Cromosoma]]
+* [[Kromosom X]]
+* [[Kromosom Y]]
-[[he:כרומוזום]]
-[[hr:Kromosomi]]
+== Rujukan ==
-[[hu:Kromoszóma]]
+{{Reflist}}
-[[id:Kromosom]]
+{{Tunas-genetik}}
-[[it:Cromosoma]]
-[[ja:染色体]]
+{{Genetik kromosom}}
-[[ka:ქრომოსომა]]
+{{Kawalan kewibawaan}}
-[[ko:염색체]]
-[[ku:Kromozom]]
-[[lmo:Cromusoma]]
+[[Kategori:Genetik]]
+[[Kategori:Substruktur nukleus]]
-[[lt:Chromosoma]]
-[[lv:Hromosoma]]
+[[Kategori:Kromosom| ]]
-[[mk:Хромозом]]
-[[mn:Хромосом]]
-[[nl:Chromosoom]]
-[[no:Kromosom]]
-[[pl:Chromosom]]
-[[pt:Cromossomo]]
-[[ro:Cromozom]]
-[[ru:Хромосома]]
-[[simple:Chromosome]]
-[[sk:Chromozóm]]
-[[sl:Kromosom]]
-[[sr:Хромозом]]
-[[sv:Kromosom]]
-[[th:โครโมโซม]]
-[[tr:Kromozom]]
-[[uk:Хромосома]]
-[[ur:لونجسیمہ]]
-[[vi:Nhiễm sắc thể]]
-[[yi:כראמאזאם]]
-[[zh:染色體]]

Kawalan kewibawaan
Perpustakaan negara	Perancis (data) Jerman Israel Amerika Syarikat Jepun Republik Czech
Lain-lain	Arkib Negara (A.S.)