Malawi: verschil tussen versies

| vlag = [[Bestand:Flag of Malawi.svg|125px|Vlag van Malawi]]

| vlagartikel = Vlag van Malawi

| wapen = [[Bestand:Coat of Arms of the Republicarms of Malawi.svg|90px|Wapen van Malawi]]

| wapenartikel = Wapen van Malawi

| locatiekaart = LocationMalawi.svg

| talen = [[Engels]], [[Chichewa]]

| hoofdstad = [[Lilongwe (stad)|Lilongwe]]

| staatshoofd = [[PeterLazarus MutharikaChakwera]]

| pctwaterregeringsleider = 20

| valutacodepctwater = MWK20

| telvalutacode = 265MWK

'''Malawi''' ([[Nyanja (taal)|Nyanja]]: ''{{Lang|ny|Malaŵi}}''), officieel de '''Republiek Malawi''' ([[Engels]]: {{Lang|en|Republic of Malawi}}, [[Nyanja (taal)|Nyanja]]: {{Lang|ny|Dziko la Malaŵi}}, [[ChiTumbuka]]: {{Lang|tum|Charu cha Malaŵi}}), is een [[landen van de wereld|land]] in [[Afrika]] endat grenst aan [[Zambia]], [[Tanzania]] en [[Mozambique]]. Malawi is de huidige naam voor het voormalige [[Verenigd Koninkrijk|Britse]] [[protectoraat]] [[Nyasaland]]. Nyasa is de oude benaming voor het [[Malawimeer]] dat een groot deel van de grenzen van Malawi bepaalt. Malawi werd onafhankelijk in 1964 en heeft sinds 1994 verkiezingen waarmet meerdere deelnemende partijen aan meedoen.

Malawi is op 6 juli 1964 als onafhankelijke staat ontstaan uit het Britse protectoraat [[Nyasaland]] (sinds 1907; voor die tijd was het een British Central Africa Protectorate (= Brits Centraal-Afrikaans Protectoraat).

Op 6 juli 1964 werd [[Malawi (1964-1966)|Malawi]] een onafhankelijke staat binnen het [[Gemenebest van Naties]] met de Britse koningin als staatshoofd. [[Hastings Kamuzu Banda]] bleef minister-president. In 1966 riep hij Malawi uit tot een republiek en werd [[president]]. Spoedig daarna werden alle politieke partijen behalve de MNC verboden.<br />Banda werd een [[dictator (modern)|dictator]], die zich in zijn buitenlandse [[politiek]] vooral op het Westen oriënteerde. Pas in [[1980-1989|de jaren tachtig]] sloot Banda vriendschapsverdragen met buurlanden en andere Afrikaanse staten. Lange tijd was Malawi een van de weinige landen die banden onderhielden met het [[Zuid-Afrika]] onder de [[Apartheid in Zuid-Afrika|Apartheid]].<br />In 1988 was er sprake van een kortstondige crisis met [[Mozambique]], toen dat laatste land Malawi ervan beschuldigde steun te verlenen aan een Mozambikaanse verzetsbeweging.

Op 24 mei 2004 werd [[Bingu wa Mutharika]] tot president gekozen, en in 2009 herkozen. Hij overleed echter aan een hartaanval opgop 5 april 2012<ref>[httphttps://nos.nl/artikel/359945-dood-president-malawi-bevestigd.html NOS-nieuws, geraadpleegd 7 april 2012]. [https://web.archive.org/web/20220625175747/https://nos.nl/artikel/359945-dood-president-malawi-bevestigd.html Gearchiveerd] op 25 juni 2022.</ref> zonder dat hij zijn jongere broer en minister [[Peter Mutharika]] al als opvolger had kunnen parachuteren. Mede dankzij de strijdkrachten werd hij opgevolgd door vicepresidente [[Joyce Banda]].

In de twee jaar van haar regering kwamen enkele [[corruptie]]schandalen uit de tijd van haar voorganger aan het licht, waardoor ontwikkelingsorganisaties de geldkraan nagenoeg dichtdraaiden. Een tekort aan onder andere medicijnen was het gevolg daarvan, en Banda moest de munt devalueren. Daarmee werd ze al niet populair, maar haar pogingen om het verbod omop [[homoseksualiteit]] op te heffen maakten haar regelrecht gehaat. Bij de verkiezingen van 2014 werd ze dan ook verslagen door [[Peter Mutharika]], die sindsvervolgens 31zes mei 2014jaar de president iswas van het land. Mutharika werd aanvankelijk herkozen bij de verkiezingen van 2019, maar wegens onregelmatigheden werd deze uitslag ongeldig verklaard door het hooggerechtshof. Nieuwe verkiezingen vonden plaats in 2020, waarbij Mutharika alsnog verslagen werd door [[Lazarus Chakwera]].

Malawi is een van de armste landen ter wereld. De afwezigheid van delfstoffen (alhoewel er inmiddels een aantal mijnbedrijven [[zeldzame aarde|zeldzame aardmetalen]] ontdekt hebben en bezig zijn hiervoor de mijnrechten te verkrijgen), het [[Binnenstaat|ontbreken van een zeehaven]], de traditionele gerichtheid op de verbouw van thee en tabak op plantages, samen met het lage opleidingsniveau van de bevolking maken de economische situatie dramatisch. Daaroverheen is de aidsepidemie gekomen, die een belangrijk deel van de economisch productieve middengeneratie heeft weggevaagd.

Bescheiden lichtpuntjes zijn er echter ook. Zo is vooruitgang gemaakt wat betreft de distributie van aidsremmende middelen, worden met een zeker succes pogingen gedaan om Malawi als toeristische bestemming op de kaart te zetten — waarbij met name de uitzonderlijke vogelpopulatie, het Malawimeer en de ongerepte safarigebieden ingezet worden — én zijn hulpverleners steeds meer bezig met duurzame hulp: niet (alleen) voedsel, maar ook educatie van de lokale bevolking inzake voedselvoorziening en ziektepreventie. Een koloniale erfenis is de bewerkelijke maisteelt, die vanwege de noodzaak tot [[irrigatie]] geen bepaald gelukkige keuze is voor de lokale omstandigheden. Momenteel wordt ingezet op de omschakeling naar gewassen die betere resultaten opleveren. Dan nog moet aangetekend worden dat Malawi, zoals alle Afrikaanse landen, getroffen werd door de gevolgen van de wereldwijde economische teruggang in het eerste decennium van de [[21e eeuw]].{{Bron?|Graag een goede bron voor de voorgaande alinea toegevoegd door ip 77.168.0.146|2010|03|05}}

* [[Staatshoofd]] en [[regeringsleider]]: [[PeterLazarus MutharikaChakwera]] (sinds 2020)

Malawi heeft meer dan 19 miljoen inwoners, met een groeicijfer van 2,75%. De Malawische bevolking bestaat uit de [[Chewa]], de [[Nyanja (volk)|Nyanja]], de [[Tumbuka (volk)|Tumbuka]], de [[Yao (volk)|YaowaYao]], de [[Lomwe (volk)|Lomwe]], de [[Sena (volk)|Sena]], de [[Tonga (volk)|Tonga]], de [[Ngoni (volk)|Ngoni]] en de [[Ngonde (volk)|Ngonde]] inheemse etnische groepen. Daarnaast wonen er ook Aziaten en Europeanen.

De belangrijkste talen van het land zijn Chichewa, een officiële taal die wordt gesproken door meer dan 57% van de bevolking, Chinyanja (12,8%), Chiyao (10,1%) en Chitumbuka (9,5%). Andere inheemse talen zijn Lomwe, gesproken door ongeveer 250.000 mensen in het zuidoosten van het land, Kokola, gesproken door ongeveer 200.000 mensen eveneens in het zuidoosten, Lambya, gesproken door ongeveer 45.000 mensen in het uiterste noordwesten, Ndali, gesproken door ongeveer 300.000 mensen in het noorden, Malawi Sena, gesproken door ongeveer 270.000 mensen in het zuiden en Tonga, gesproken door ongeveer 170.000 mensen in het noorden.

* [[Werelderfgoedlijst#Malawi|Monumenten op de Werelderfgoedlijst in Malawi]]