100 meter (atletiek)

100 meter
	Start van de finale 100 m op de OS in 2012, Londen
Algemene gegevens
Organisatie	België: KBAB; Nederland: Atletiekunie; Suriname: SAB; Mondiaal: IAAF
Categorie	Hardlopen
Locatie	Atletiekbaan
Competities / Kampioenschappen
Kampioenschappen	BK / NK / EK / WK / OS; Diamond League; World Challenge
Kampioenen
Belgisch kampioen;	10,15 Simon Verherstraeten; 11,20 Delphine Nkansa
Nederlands kampioen;	10,18 Elvis Afrifa; 11,22 Tasa Jiya
Wereldkampioen;	9,83 Noah Lyles; 10,65 Sha'Carri Richardson
Olympisch kampioen;	9,79 Noah Lyles; 10,72 Julien Alfred
Records
Belgisch record	10,02 Ronald Desruelles; 11,04 Kim Gevaert
Nederlands record	9,91 Churandy Martina; 10,81 Dafne Schippers
Europees record	9,80 Marcell Jacobs; 10,73 Christine Arron
Wereldrecord	9,58 Usain Bolt; 10,49 Florence Griffith-Joyner
Verwante sporten
Disciplines	60m; 200m; 400m; 800m; 1000m; 1500m; 3000m; 5000m; 10000m; 100km; Halve marathon; Marathon; 4 x 100m; 4 x 200m; 4 x 400m; 4 x 800m; 4 x 1500m; Zweedse estafette; Veldlopen
Verwante sporten	Snelwandelen; Hordelopen; Triatlon; Duatlon
	Laatst bijgewerkt op: 14 augustus 2024
Portaal	Sport ; Atletiek

De afstandloop van 100 meter is de kortste sprintwedstrijd die door senioren op een outdoor-baan gelopen wordt. Dit onderdeel wordt ook wel het koningsnummer van de atletiek genoemd.

In de 18e en 19e eeuw ontstonden op de Britse universiteiten wedstrijden die de voorlopers van de huidige atletiekwedstrijden waren. Springnummers en loopnummers waren toen al algemeen bekend onder de studenten. Aangezien men in Groot-Brittannië een ander meetsysteem hanteert, was de korte sprint daar geen 100 meter, maar 100 yard (91,4 meter). Toen ook de Fransen zich meer in atletiek gingen interesseren, wilde men een sprintafstand volgens het Europese meetsysteem. De 100 yard werd in 110 yard (100,54 meter) veranderd. Uiteindelijk werd beslist dat er op de Olympische Spelen 100 meter gelopen zou worden. De Britten hielden nog een tijd beide systemen aan maar kozen uiteindelijk toch voor de 100 meter.

Indeling

De 100 meter is een zeer korte afstand, wat niet wegneemt dat dit onderdeel een ingewikkelde indeling kent. De wijze waarop een bepaalde fase wordt ingezet, kan bepalend zijn voor winst of verlies.

Fase 1 'De start'

De start is van essentieel belang bij een korte sprintafstand. De gemiddelde reactietijden zijn hier beduidend korter dan bij een 200 of 400 m en dat is ook psychologisch verklaarbaar. Hoe korter de sprintafstand, des te sneller moet de atleet reageren om goed te lopen. Sommige sprinters reageren sneller dan de door World Athletics vastgestelde 0,100 seconde-grens van een valse start. Mannen reageren in het algemeen sneller dan vrouwen, hoewel onder anderen Florence Griffith-Joyner hierop een uitzondering vormde. De reactietijd wordt elektronisch gemeten van het begin van het startschot tot er een zekere horizontale kracht op de startblokken wordt gedrukt.

Fase 2 'De versnelling'

In deze fase wint de sprinter snel aan snelheid, van 0 m/s naar 10 m/s. Hij doet dat door middel van kleine snelle passen. Naarmate de versnelling minder hard toeneemt, zal de atleet zijn pas vergroten. Deze fase eindigt afhankelijk van de sprinter tussen de 40 en 70 meter.

Fase 3 'De topsnelheid'

In deze fase is de sprinter op zijn topsnelheid. Meestal wordt deze na zo'n 40 à 70 meter bereikt. Mannen halen tot 12 m/s (43,2 km/u), vrouwen halen tot 10,5 m/s (37,8 km/u).

Fase 4 'De negatieve versnelling of vertraging'

Na enkele seconden topsnelheid houdt de atleet de snelheid niet meer vast en zal na 70-90 meter onvermijdelijk vertragen. Sommige atleten vertragen langzamer dan anderen, waardoor het lijkt of ze een eindsprint maken, maar dat is puur gezichtsbedrog. Om toch snelheid proberen te behouden, vergroot de atleet zijn pas.

Fase 5 'De finish'

Eén pas voor de finish brengt de sprinter de borst naar voren. De tijd wordt immers gemeten wanneer de torso (dus niet een arm of het hoofd) over de finish komt.

Top tien aller tijden

Snelste mannelijke atleten wereldwijd

Rang	Tijd	Atleet	Land	Datum	Plaats	Wind
1.	9,58	Usain Bolt	JAM	16 augustus 2009	Berlijn	+0.9
2.	9,69	Tyson Gay	USA	20 september 2009	Shanghai	+2.0
2.	9,69	Yohan Blake	JAM	23 augustus 2012	Lausanne	-0.1
4.	9,72	Asafa Powell	JAM	2 september 2008	Lausanne	+0.2
5.	9,74	Justin Gatlin	USA	15 mei 2015	Doha	+0.9
6.	9,76	Christian Coleman	USA	28 september 2019	Doha	+0.6
		Trayvon Bromell	USA	18 september 2021	Nairobi	+1.2
		Fred Kerley	USA	24 juni 2022	Eugene	+1.4
9.	9,77	Ferdinand Omanyala	KEN	18 september 2021	Nairobi	+1.2
9.	9,77	Kishane Thompson	JAM	28 juni 2024	Kingston	+0.9

Bijgewerkt tot 5 augustus 2024

Snelste vrouwelijke atleten wereldwijd

Rang	Tijd	Atleet	Land	Datum	Plaats	Wind
1.	10,49	Florence Griffith-Joyner	USA	16 juli 1988	Indianapolis	0.0
2.	10,54	Elaine Thompson-Herah	JAM	21 augustus 2021	Eugene	+0.9
3.	10,60	Shelly-Ann Fraser-Pryce	JAM	26 augustus 2021	Lausanne	+1.7
4.	10,64	Carmelita Jeter	USA	20 september 2009	Shanghai	+1.2
5.	10,65	Marion Jones	USA	12 september 1998	Johannesburg	+1.1
		Shericka Jackson	JAM	7 juli 2023	Kingston	+1.0
		Sha'Carri Richardson	USA	21 augustus 2023	Boedapest	-0.2
8.	10,72	Marie-Josée Ta Lou	CIV	10 augustus 2021	Monaco	+0.4
8.	10,72	Julien Alfred	LCA	3 augustus 2024	Parijs	-0,1
10.	10,73	Christine Arron	FRA	19 augustus 1998	Boedapest	+2.0

Bijgewerkt tot 14 februari 2024

Continentale records

Continent	Geslacht	Prestatie	Atleet	Land	Datum	Plaats
Afrika	M	9,77	Ferdinand Omanyala	KEN	18 september 2021	Nairobi
Afrika	V	10,72	Marie-Josée Ta Lou	CIV	10 augustus 2022	Monaco
Noord- en Midden-Amerika	M	9,58 (WR)	Usain Bolt	JAM	16 augustus 2009	Berlijn
Noord- en Midden-Amerika	V	10,49 (WR)	Florence Griffith-Joyner	USA	16 juli 1988	Indianapolis
Zuid-Amerika	M	9,89	Issamade Asinga	SUR	28 juli 2023	São Paulo
Zuid-Amerika	V	10,91	Rosangela Santos	BRA	6 augustus 2017	Londen
Azië	M	9,83	Su Bingtian	CHN	1 augustus 2021	Tokio
Azië	V	10,79	Li Xuemei	CHN	18 oktober 1997	Shanghai
Europa	M	9,80	Marcell Jacobs	ITA	1 augustus 2021	Tokio
Europa	V	10,73	Christine Arron	FRA	19 augustus 1998	Boedapest
Oceanië	M	9,93	Patrick Johnson	AUS	5 mei 2003	Mito
Oceanië	V	10,96	Zoe Hobbs	NZL	2 juli 2023	La Chaux-de-Fonds

Bijgewerkt tot 22 augustus 2023

Ontwikkeling 100 m-wereldrecord

Mannen

Ontwikkeling van het 100 m-wereldrecord bij de mannen

Tijd	Atleet	Land	Datum	Plaats
10,6	Don Lippincott	Verenigde Staten	6 juli 1912	Stockholm
10,4	Charley Paddock	Verenigde Staten	23 april 1921	Redlands
10,3¹	Percy Williams	Canada	9 augustus 1930	Toronto
10,2	Jesse Owens	Verenigde Staten	20 juni 1936	Chicago
10,1	Willie Williams	Verenigde Staten	3 augustus 1956	Berlijn
10,0	Armin Hary	West-Duitsland	21 juni 1960	Zürich
9,95²	Jim Hines	Verenigde Staten	14 oktober 1968	Mexico-Stad
9,93	Calvin Smith	Verenigde Staten	3 juli 1983	Colorado Springs
9,92³	Carl Lewis	Verenigde Staten	24 september 1988	Seoel
9,90	Leroy Burrell	Verenigde Staten	14 juni 1991	New York
9,86	Carl Lewis	Verenigde Staten	25 augustus 1991	Tokio
9,85	Leroy Burrell	Verenigde Staten	6 juli 1994	Lausanne
9,84	Donovan Bailey	Canada	27 juli 1996	Atlanta
9,79	Maurice Greene	Verenigde Staten	16 juni 1999	Athene
9,77⁴	Asafa Powell	Jamaica	14 juni 2005	Athene
9,74	Asafa Powell	Jamaica	9 september 2007	Rieti
9,72	Usain Bolt	Jamaica	31 mei 2008	New York
9,69	Usain Bolt	Jamaica	16 augustus 2008	Peking
9,58	Usain Bolt	Jamaica	16 augustus 2009	Berlijn

¹ Deze tijd werd door een aantal lopers geëvenaard, onder meer door de Nederlander Chris Berger.

² Sinds 16 oktober 1968 was de gemiddelde snelheid van de wereldrecordhouders op de 100 m (uitgezonderd die van Leroy Burrell in de periode van 6 juli 1994 tot 23 juni 1996) lager geweest dan die van de wereldrecordhouders op de 200 m (Tommie Smith, Pietro Mennea en Michael Johnson). Totdat Usain Bolt er op de WK van 2009 in Berlijn op de 100 m 9,58 s en op de 200 m 19,19 s van maakte.

³ Ben Johnson finishte hier als eerste in 9,79, maar werd positief bevonden in de dopingcontrole.

⁴ Powell liep deze tijd op 11 juni 2006 in Gateshead (GB) en in augustus 2006 tijdens de Golden League wedstrijd in Zürich (CH) opnieuw. Justin Gatlin evenaarde dit record op 12 mei 2006 in Doha, Qatar. Nadien werd zijn tijd van de tabellen gehaald wegens dopinggebruik.

Vrouwen

Tijd	Atleet	Land	Datum	plaats
Handgeklokte tijden
12,8	Mary Lines	Verenigd Koninkrijk	20 augustus 1922	Parijs
12,7	Emmy Haux	Duitsland	21 mei 1923
12,4	Leni Schmidt	Duitsland	30 augustus 1925
12,2	Leni Junker	Duitsland	13 september 1925
12,1	Gertrud Gladitsch	Duitsland	3 juli 1927	Stuttgart
12,0	Betty Robinson	Verenigde Staten	2 juni 1928	Chicago
12,0	Myrtle Cook	Canada	2 juli 1928	Halifax
12,0	Tollien Schuurman	Nederland	31 augustus 1930	Amsterdam
12,0	Leni Junker	Duitsland	1 augustus 1931	Maagdenburg
11,9	Tollien Schuurman	Nederland	5 juni 1932	Haarlem
11,9	Stanisława Walasiewicz	Polen	1 augustus 1932	Los Angeles
11,8	Stanisława Walasiewicz	Polen	17 september 1933	Poznań
11,7	Stanisława Walasiewicz	Polen	26 augustus 1934	Warschau
11,6	Helen Stephens	Verenigde Staten	8 juni 1935	Kansas City
11,6	Stanisława Walasiewicz	Polen	1 augustus 1937	Berlijn
11,5	Fanny Blankers-Koen	Nederland	13 juni 1948	Amsterdam
11,4	Marjorie Jackson	Australië	4 oktober 1952	Gifu
11,3	Shirley Strickland	Australië	4 augustus 1955	Warschau
11,2	Wilma Rudolph	Verenigde Staten	19 juli 1961	Stuttgart
11,1	Irena Kirszenstein	Polen	9 juli 1965	Praag
11,0	Wyomia Tyus	Verenigde Staten	15 oktober 1968	Mexico-Stad
Elektronisch geklokte tijden
11,08	Wyomia Tyus	Verenigde Staten	15 oktober 1968	Mexico-Stad
11,07¹	Renate Stecher	DDR	2 september 1972	München
11,04	Inge Helten	West-Duitsland	13 juni 1976	Fürth
11,01	Annegret Richter	West-Duitsland	25 juli 1976	Montreal
10,88¹	Marlies Oelsner	DDR	1 juli 1977	Dresden
10,87¹	Ljoedmila Kondratjeva	Sovjet-Unie	3 juni 1980	Leningrad
10,81¹	Marlies Göhr	DDR	8 juni 1983	Oost-Berlijn
10,79	Evelyn Ashford	Verenigde Staten	3 juli 1983	Colorado Springs
10,76	Evelyn Ashford	Verenigde Staten	22 augustus 1984	Zürich
10,49¹	Florence Griffith-Joyner	Verenigde Staten	16 juli 1988	Indianapolis

¹ Over dopinggebruik werd alom gespeculeerd, maar dit is nooit aangetoond.

Ontwikkeling 100 m-Europees Record

Mannen

Tijd	Atleet	Land	Datum	Plaats
10,07	Valeri Borzov	Sovjet-Unie	31 augustus 1972	München
10,01	Pietro Mennea	Italië	4 september 1979	Mexico-Stad
10,00	Marian Woronin	Polen	9 juni 1984	Warschau
9,87¹	Linford Christie	Verenigd Koninkrijk	15 augustus 1993	Stuttgart
9,86	Francis Obikwelu	Portugal	22 augustus 2004	Athene
9,80	Marcell Jacobs	Italië	1 augustus 2021	Tokio

¹ Dwain Chambers evenaarde het record, maar die tijd werd geschrapt wegens dopinggebruik.

Nederland

Snelste mannelijke sprinters

Rang	Tijd	Atleet	Datum	Plaats
1.	9,91	Churandy Martina	5 augustus 2012	Londen
2.	10,02	Raphael Bouju	10 juni 2023	Genève
3.	10,12	Taymir Burnet	30 juni 2019	La Chaux-De-Fonds
4.	10,13	Solomon Bockarie	7 juli 2016	Amsterdam
5.	10,15	Guus Hoogmoed	23 juni 2007	Vaasa
6.	10,16	Troy Douglas	26 juni 1999	Apeldoorn
6.	10,16	Joris van Gool	30 juni 2019	La Chaux-De-Fonds
8.	10,18	Elvis Afrifa	28 juni 2024	Hengelo
9.	10,20	Nathanael Esprit	6 juni 1999	Boise
10.	10,22	Chris Garia	30 juni 2019	Hechtel
10.	10,22	Elvis Afrifa	11 september 2022	Assendelft

Bijgewerkt: 9 juli 2024

Andere Nederlandse 100 m-sprinters:

Snelste vrouwelijke sprintsters

Rang	Tijd	Atleet	Datum	Plaats
1.	10,81	Dafne Schippers	24 augustus 2015	Peking
2.	11,08	Nelli Cooman	27 augustus 1986	Stuttgart
3.	11,10	Jamile Samuel	7 augustus 2018	Berlijn
4.	11,11	N'ketia Seedo	20 augustus 2023	Boedapest
5.	11,13	Marije van Hunenstijn	30 juni 2019	La Chaux-De-Fonds
6.	11,17	Els Vader	14 juni 1986	Lissabon
7.	11,22	Tasa Jiya	28 juni 2024	Hengelo
8.	11,24	Naomi Sedney	13 april 2018	Gainesville
9.	11,25	Nadine Visser	29 augustus 2020	Utrecht
10.	11,27	Jacqueline Poelman	30 juli 1994	Hechtel

Bijgewerkt: 9 juli 2024

Andere 100 m sprintsters

België

Snelste mannelijke atleten

Rang	Tijd	Atleet	Datum	Plaats
1.	10,02	Ronald Desruelles	11 mei 1985	Naimette-Xhovémont
2.	10,06	Simon Verherstraeten	14 juli 2024	La Chaux-de-Fonds
3.	10,14	Patrick Stevens	28 juni 1997	Oordegem
4.	10,15	Kobe Vleminckx	14 juli 2024	La Chaux-de-Fonds
5.	10,17	Erik Wijmeersch	28 juni 1997	Oordegem
6.	10,26	Andrew Reets	17 juli 1999	Brussel
6.	10,26	Anthony Ferro	30 juni 2001	Brussel
8.	10,29	Antoine Snyders	19 juni 2024	Naimette-Xhovémont
9.	10,32	Olivier Sekanyambo	17 juli 1999	Brussel
9.	10,32	Kristof Beyens	14 juni 2003	Genève

Bijgewerkt: 14 juli 2024

Snelste vrouwelijke atleten

Rang	Tijd	Atlete	Datum	Plaats
1.	11,04	Kim Gevaert	9 juli 2006	Brussel
2.	11,10	Rani Rosius	2 augustus 2024	Parijs
3.	11,20	Delphine Nkansa	29 juni 2024	Brussel
4.	11,28	Cynthia Bolingo Mbongo	19 juni 2021	Nijvel
5.	11,37	Marine Jehaes	19 juli 2024	Albi
6.	11,39	Olivia Borlée	12 augustus 2007	La Chaux-de-Fonds
7.	11,40	Nancy Callaerts	7 juli 2002	Brussel
7.	11,40	Élodie Ouédraogo	8 mei 2005	Gent
9.	11,41	Lea Alaerts	27 juli 1977	Brussel
	11,41	Hanna Mariën	9 juli 2006	Brussel
	11,41	Elise Mehuys	15 juli 2023	Heusden

Bijgewerkt: 2 augustus 2024

Nederlandse Antillen

Antilliaanse 100 m-lopers

Bronnen, noten en/of referenties

(en) Beste mannentijden aller tijden (IAAF)
(en) Beste vrouwentijden aller tijden (IAAF)
(en) Records (IAAF): 100 m mannen outdoor, 100 m vrouwen outdoor, 100 m mannen indoor (pagina niet meer beschikbaar) en 100 m vrouwen outdoor (pagina niet meer beschikbaar)
De tot 2009 door de IAAF erkende wereldrecords zijn te vinden in: 12th IAAF World Championships In Athletics: IAAF Statistics Handbook. Berlin 2009. (pdf) 547 (mannen) en 640 (vrouwen). IAAF Media & Public Relations Department (2009). Gearchiveerd op 29 juni 2011. Geraadpleegd op 29 augustus 2015.
Brant, J. en Waśko, J. (2010) World Women’s Athletics 100 Best Performers Year List 1926-1962 ABACUS - Zamość ISBN 978 83 61882 40 4

Externe link

Prestaties diverse Nederlandse atleten door de jaren heen

Onderdelen
Loopnummers	60 m · 100 m · 200 m · 400 m · 800 m · 1000 m · 1500 m · Engelse mijl · 3000 m · 5000 m · 10.000 m · uurrecord
Horden	60 m horden · 100 m horden · 110 m horden · 400 m horden · 3000 m steeple
Snelwandelen	10 km snelwandelen · 20 km snelwandelen · 30 km snelwandelen · 50 km snelwandelen
Estafette	4 × 100 m estafette · 4 × 200 m estafette · 4 × 400 m estafette · 4 × 800 m estafette · 4 × 1500 m estafette · Zweedse estafette
Technische nummers	hoogspringen · polsstokhoogspringen · verspringen · hink-stap-springen · kogelstoten · discuswerpen · speerwerpen · kogelslingeren
Meerkamp	vijfkamp (vrouwen indoor) · zevenkamp (vrouwen outdoor en mannen indoor) · tienkamp (mannen outdoor) · veertienkamp (vrouwen outdoor) · twintigkamp (mannen outdoor)
Wegatletiek	10 km · 15 km · 10 Eng. mijl · 20 km · halve marathon · marathon · 100 km · veldlopen
Gerelateerde onderwerpen
Verwante sporten	ultralopen · trailrunning · oriëntatieloop · triatlon · wandelen · nordic walking · wheelen · berglopen
Overig	atletiekbaan · Finse piste · World Athletics · European Athletic Association · KNAU · KBAB · mastersatletiek · pentatlon