1792

1792

Eeuwen:	17e eeuw · 18e eeuw · 19e eeuw
Decennia:	1780-1789 · 1790-1799 · 1800-1809
Jaren:	<< · < · 1791 · 1792 · 1793 · > · >>
Jaartelling in verschillende culturen

Ab urbe condita:		2545 MMDXLV
Armeense jaartelling:		1241 – 1242 ԹՎ ՌՄԽԱ – ՌՄԽԲ
Chinese jaartelling:		4488 – 4489 戊亥 – 己子
Christelijke jaartelling:		1792 MDCCXCII
Ethiopische jaartelling:		1784 – 1785
Hebreeuwse jaartelling:		5552 – 5553
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		1847 – 1848
- Shaka Samvat		1714 – 1715
- Kali yuga		4893 – 4894
Iraanse jaartelling:		1170 – 1171 ۱۱۷۰ – ۱۱۷۱
Islamitische jaartelling:		1206 – 1207 ١٢٠٧ – ١٢٠٦
Maçonnieke jaartelling:		5791 – 5792
1792 naar onderwerp
Lijst van landen
Juliaanse kalender van 1792
Gregoriaanse kalender van 1792

Het jaar 1792 is het 92e jaar in de 18e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen

9 - Met het Verdrag van Jassy tussen het Russische Rijk en het Ottomaanse Rijk komt een einde aan de Russische-Turkse Oorlog. Rusland krijgt de heerschappij over de Zwarte Zee.
januari - Revolutionaire Luikse ballingen richten in Parijs het Comité der Vereenigde Nederlanders en Luykenaers op en geven een manifest uit over hun intenties.

20 - Het Arnhemse wetenschappelijk genootschap Prodesse Conamur wordt opgericht.

2 en 3 - De Fransman Claude Chappe geeft een demonstratie van de mogelijkheden van een nieuw communicatiemiddel: de optische telegraaf.
16 - Tijdens een gemaskerd bal in de Opera van Stockholm wordt koning Gustaaf III van Zweden neergeschoten door Jacob Johan Anckarström. Hij sterft op 29 maart. Kroonprins Gustaaf is nog minderjarig, en 's konings broer, prins Karel neemt het regentschap op zich.

4 - De stad Amsterdam verkoopt het eiland Urk aan de Staten van Holland.
25 - In Parijs vindt op de Place de Grève de allereerste executie per guillotine plaats. De veroordeelde is een eenvoudige dief. Het toegestroomde volk is teleurgesteld vanwege de snelheid van het proces. De volgende dag verspreidt zich een liedje door de stad: Rendez-moi ma potence de bois, rendez-moi ma potence ("Geef me mijn houten galg terug, geef me mijn galg terug").

16 - Denemarken schaft de slavenhandel af.
16 - Het Teatro La Fenice, de opera van Venetië, wordt ingewijd met een opera van Giovanni Paisiello getiteld I Giochi di Agrigento.
17 -24 Aandelenhandelaren tekenen onder een Westerse plataan (buttonwood in het Engels) aan Wall Street het Buttonwood Agreement. De New York Stock Exchange is hiermee een feit.
21 - Er vindt een uitbarsting plaats van de vulkaan Unzen op Japan die 15.000 mensenlevens eist.

14 - In de Kaiserdom St. Bartholomäus in Frankfurt am Main wordt Frans II gekroond tot keizer van het Heilige Roomse Rijk. Hij zal de laatste zijn.
30 - Revolutionaire troepen uit Marseille marcheren Parijs binnen. Ze zingen het marslied van het Rijnleger, dat sindsdien de Marseillaise wordt genoemd.

10 - Bestorming van de Tuilerieën: een grote groep Parijzenaars valt het koninklijk paleis, de Tuilerieën, aan. Onder de Zwitserse garde vallen vele doden.
17 - In Frankrijk wordt een voorlopig revolutionair Tribunaal opgericht door George Danton, de revolutionaire minister van Justitie.

2 - Begin van de bloedigste dagen in de Franse Revolutie. In paniek door de Oostenrijkse invasie wordt een bloedbad aangericht onder de politieke gevangenen van het regime. Deze wandaden staan bekend als de septembermoorden.
20 - De Assemblée Nationale in Parijs keurt een wet op de burgerlijke stand goed. Ook wordt echtscheiding gelegaliseerd.
20 - Nederlaag van een Pruisisch invasieleger in de Slag bij Valmy in de Champagne.
21 - In de eerste vergadering van de Nationale Conventie dient Abbé Grégoire een voorstel in om de monarchie af te schaffen. De volgende dag wordt Koning Lodewijk XVI afgezet op beschuldiging van samenspanning met de buitenlandse legers. Uitroeping van de Franse Republiek. Begin van de republikeinse jaartelling.
22 - In Nevers wordt plechtig de eerste Tempel van de Mensheid geopend.

6 - Charles-François Dumouriez verslaat in de Slag bij Jemappes de troepen van de Oostenrijkse Nederlanden.
10 - Er arriveren in Maastricht 120 rijtuigen plus bagage-wagens van rijke Franse vluchtelingen.
14 - Wegens de verovering van Brussel door Dumouriez wordt de Noord-Nederlandse gezant Hendrik Hop door de Staten-Generaal teruggeroepen.
27 - Het hertogdom Savoye wordt als departement Mont-Blanc ingelijfd bij Frankrijk.
27 - In het prinsbisdom Bazel wordt de Rauraakse Republiek uitgeroepen.
27 - Franse troepen vallen de Oostenrijkers aan bij Tongeren.

22 - Nadat een laatste H. Mis is opgedragen, wordt de rooms-katholieke kerk in Paramaribo gesloten, omdat zij zich volgens het gouvernement niet aan de voorwaarden heeft gehouden.
december - Franse troepen bezetten Roermond. De bisschop vlucht naar Venlo.

Ex-slaven uit Nova Scotia beginnen met de bouw van Freetown in het huidige Sierra Leone.
Het laatste officiële heksenproces in Europa vindt plaats in Polen.

Claude Balbastre componeert zijn variaties op de Marseillaise van Rouget de Lisle als arrangement voor pianoforte. Het slotlied "Ça ira" wordt een grote "hit"in het revolutionaire Frankrijk.
Domenico Cimarosa schrijft de opera Il matrimonio segreto

Johann Wolfgang von Goethe schrijft het blijspel Gros-Cophta
Publicatie A Vindication of the Rights of Woman, een pamflet van Mary Wollstonecraft. In 2017 verscheen Pleidooi voor de rechten van de vrouw, de Nederlandse vertaling van Willem Visser met een inleiding van Jabik Veenbaas.