Archaeplastida

De Archaeplastida of Primoplantae vormen een van de vijf taxonomische supergroepen binnen de eukaryoten, organismen die onder andere worden gekenmerkt door een celkern. De groep Archaeplastida omvat de roodwieren (Rhodophyta) en de Viridiplantae met de Streptobionta, de groenwieren en Embryophyta (landplanten). Deze supergroep als geheel worden soms opgevat als de groep van de planten, maar deze term wordt ook wel op een lager niveau gebruikt zoals de landplanten, dus zonder de verschillende algengroepen.

Archaeplastida Fossiel voorkomen: Mesoproterozoïcum - heden
Bowenia serrulata
Taxonomische indeling
Domein: Eukaryota Clade: Bikonta
Clade
Archaeplastida Adl et al., 2005
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Archaeplastida op Wikispecies
Portaal    Biologie

Domein Eubacteria (Ehrenberg 1828) Domein Archaea (Woese et al. 1990) Domein Eukaryota Supergroep Unikonta (Cavalier-Smith 2002) Rijk Animalia Rijk Fungi Rijk Amoebozoae Supergroep Excavata (Cavalier-Smith 2002) Rijk Euexcavatae Rijk Discicristatae Supergroep Chromalveolata (Adl et al. 2005) Rijk Hacrobiae clade Harosa (SAR, RAS) Rijk Heterokontae (Stramenopiles) Rijk Alveolatae Rijk Rhizariae Supergroep Archaeplastida (Adl et al. 2005) Rijk Viridiplantae Rijk Rhodoplantae

Archaeplastida bezitten plastiden die de fotosynthese verzorgen en bladgroen (chlorofyl) dat ze een groene kleur geeft. De plastiden worden verondersteld afkomstig te zijn van een endosymbiose met een blauwalg. Ze zijn in bepaalde groepen Archaeplastida gereduceerd of (secundair) weer verloren gegaan. De meeste Archaeplastida bezitten celwanden gemaakt van cellulose. De cristae van de mitochondriën zijn vlak. Archaeplastida gebruiken het koolhydraat zetmeel om energie op te slaan.

Indeling

De Archaeplastida kan worden onderverdeeld in twee rijken: de Rhodoplantae en de Viridiplantae. Onderstaand cladogram toont de plaats van de dochtergroepen: de rijken.

Archaeplastida (Adl et al. 2005) Rhodoplantae (Saunders & Hommersand 2004) Rhodophyta (Wettstein 1922), roodwieren Cyanidiophyta (Saunders & Hommersand 2004) ? Glaucophyta (Skuja 1954) Viridiplantae (Cavalier-Smith 1981) Chlorobionta (groene algen) Prasinophyta (Christiansen 1962) (Prasinophyceae 1-9) Chlorophyta (Pascher 1914) Streptobionta basale Streptobionta Embryophyta (landplanten) mossen s.l. (Marchantiophyta, Bryophyta, Anthocerotophyta) Tracheophyta (vaatplanten) † Rhyniophyta (Banks 1975) † Zosterophyllophyta (Banks 1975) Lycopodophyta (Cronquist & al. 1966) Euphyllophyta (Kenrick & Crane 1997) † Trimerophytophyta (Banks 1975) Lignophyta Pteridophyta (Schimper 1879) (varens) Progymnospermophyta (Bold & al. 1987) Spermatophyta (zaadplanten) † zaadvarens, pteridospermofyten naaktzadigen, gymnospermen Angiospermophyta (Berry 1915) (bedektzadigen) Monocotyledonae, eenzaadlobbigen Dicotyledonae, tweezaadlobbigen

een niet-monofyletische groep

Bovenstaand schema is sterk vereenvoudigd. In een vollediger schema worden de niet-monofyletische groep uitgesplitst, waardoor het schema minder overzichtelijk wordt.

Gedetailleerder schema
Archaeplastida  (Adl et al. 2005)  Rhodoplantae  (Saunders & Hommersand 2004) Rhodophyta (Wettstein 1922), roodwieren Cyanidiophyta (Saunders & Hommersand 2004) ? Glaucophyta (Skuja 1954)  Viridiplantae  (Cavalier-Smith 1981)  Chlorobionta  (groene algen) Prasinophyta (Christiansen 1962) (Prasinophyceae 1-9) Chlorophyta (Pascher 1914)  Streptobionta  basale Streptobionta (o.a. Charophyta (Karol & al. 2001) = kranswieren)  Embryophyta  (landplanten) Marchantiophyta (Stotler & Crandall-Stotler 1977) → mossen s.l. Bryophyta (Schimper 1836) → mossen s.l. Anthocerotophyta (Stotler & Crandall-Stotler 1977) → mossen s.l.  Tracheophyta , (vaatplanten) † Horneophyton → Rhyniophyta † Aglaophyton → Rhyniophyta † Rhyniales → Rhyniophyta † Zosterophyllophyta (Banks 1975) Lycopodophyta (Cronquist & al. 1966)  Euphyllophyta  (Kenrick & Crane 1997) † Trimerophytophyta (Banks 1975)  Pteridophyta  (Schimper 1879), varens Psilotopsida Ophioglossales Psilotales Equisetopsida Marattiopsida Polypodiopsida (leptosporangiate varens)  Lignophyta  † Aneurophytales (→ Progymnospermophyta) † Protopityales (→ Progymnospermophyta) † Archaeopteridales (→ Progymnospermophyta)  Spermatophyta , zaadplanten † Lyginopteridopsida (→ zaadvarens) † Medullosopsida (→ zaadvarens) † Callistophytopsida (→ zaadvarens) Cycadophyta (→ naaktzadigen) † Peltaspermopsida (→ zaadvarens) Ginkgophyta (→ naaktzadigen)  Gnetophyta  (→ naaktzadigen) Gnetales Ephedrales Welwitschiales  Coniferophyta  (→ naaktzadigen) † Cordaitopsida † Voltziopsida Pinopsida Pinaceae Podocarpaceae Araucariaceae Sciadopityaceae Taxaceae,  Cephalotaxaceae,  Cupressaceae † Caytoniopsida (→ zaadvarens) † Cycadeoidophyta (→ naaktzadigen)  Angiospermophyta  (Berry 1915), bedektzadigen Monocotyledonae, eenzaadlobbigen Dicotyledonae, tweezaadlobbigen
benoemde clade  (een monofyletische groep) een niet-monofyletische groep wordt ook gerekend tot een niet-monofyletische groep (→ behoort tot de ...)

Voetnoten

Literatuur

• (en) Adl, S.M.; Simpson, A.G.B.; Farmer, M.A.; Andersen, R.A.; Anderson, O.R.; Barta, J.A.; Bowser, S.S.; Bragerolle, G.; Fensome, R.A.; Fredericq, S.; James, T.Y.; Karpov, S.; Kugrens, P.; Krug, J.; Lane, C.E.; Lewis, L.A.; Lodge, J.; Lynn, D.H.; Mann, D.G.; McCourt, R.M.; Mendoza, L.; Moestrup, Ø.; Mozley-Standridge, S.E.; Nerad, T.A.; Shearer, C.A.; Smirnov, A.V.; Spiegel, F.W. & Taylor, M.F.J.R.; 2005: The New Higher Level Classification of Eukaryotes with Emphasis on the Taxonomy of Protists, The Journal of Eukaryotic Microbiology 52(5), pp 399-451.
• (en) Holt, J.R. and C.A. Iudica, 2012, Description of the Supegroup Archaeplastida (Adl et al. 2005)

Hoofdindeling van Eukaryoten

Indeling in domeinen en supergroepen:

Verouderde indeling in rijken: