Boterbloem
Ranunculus is de botanische naam van een geslacht van planten uit de familie Ranunculaceae. Het geslacht omvat onder andere de boterbloemen en de waterranonkels. Afhankelijk van de taxonomische opvatting telt het tussen de 250 tot 600 soorten.
| Ranunculus | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||
| Scherpe boterbloem (Ranunculus acris) | |||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||||
| Ranunculus L. (1753) | |||||||||||||||
| Typesoort | |||||||||||||||
| Ranunculus auricomus L. | |||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||
Ranunculus op  Wikispecies
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Het zijn meestal overblijvende, kruidachtig planten met helder gele of soms witte bloemen. Als de kroonbladen wit zijn, is het centrum wel geel.
Er is een aantal eenjarige of tweejarige soorten, en enkele hebben oranje of rode bloemen.
Alle Ranunculus-soorten zijn giftig voor vee, maar hun onaangename geur zorgt dat het vee ze vanzelf laat staan. Vergiftiging kan wel optreden wanneer boterbloemen overvloedig voorkomen in reeds afgegraasde weiden waar weinig eetbaars overgebleven is.
De giftige stoffen (vooral protoanemonine) worden grotendeels afgebroken wanneer de plant gedroogd wordt, waardoor hooi met gedroogde boterbloemen ertussen wel veilig is.
Enkele soorten worden in tuinen gehouden, waar cultivars gekweekt worden vanwege hun grote, helder gekleurde bloemen.
-
Bloemdiagram van boterbloem -
-
Scherpe boterbloem in grasland -
Nederlandse en Belgische soorten
bewerken- Akkerboterbloem (Ranunculus arvensis)
- Behaarde boterbloem (Ranunculus sardous)
- Blaartrekkende boterbloem (Ranunculus sceleratus)
- Bosboterbloem (Ranunculus polyanthemos subsp. nemorosus)
- Driedelige waterranonkel (Ranunculus tripartitus)
- Drijvende waterranonkel (Ranunculus omiophyllus)
- Egelboterbloem (Ranunculus flammula)
- Fijne waterranonkel (Ranunculus aquatilis)
- Gewoon speenkruid (Ranunculus ficaria subsp. bulbilifer)[1]
- Grote boterbloem (Ranunculus lingua)
- Grote waterranonkel (Ranunculus peltatus)
- Gulden boterbloem (Ranunculus auricomus)
- Kalkboterbloem (Ranunculus polyanthemos subsp. polyanthemoides)
- Kleine waterranonkel (Ranunculus trichophyllus)
- Klimopwaterranonkel (Ranunculus hederaceus)
- Knolboterbloem (Ranunculus bulbosus)
- Kruipende boterbloem (Ranunculus repens)
- Penseelbladige waterranonkel (Ranunculus penicillatus)[2]
- Scherpe boterbloem (Ranunculus acris)
- Stijve waterranonkel (Ranunculus circinatus)
- Vlottende waterranonkel (Ranunculus fluitans)
- Witte waterranonkel (Ranunculus ololeucos)
- Zilte waterranonkel (Ranunculus baudotii)
- Witte boterbloem (Ranunculus platanifolius)
Overige soorten
bewerken- Alpenboterbloem (Ranunculus alpestris)
- Dwergboterbloem (Ranunculus pygmaeus)
- Gifboterbloem (Ranunculus thora)
- Gletsjerboterbloem of gletsjerranonkel (Ranunculus glacialis)
- Grasbladige boterbloem (Ranunculus gramineus)
- Pyrenese boterbloem (Ranunculus pyrenaeus)
- Ranonkel (Ranunculus asiaticus)
- Ranunculus kuepferi
- Ranunculus lyallii
- Ranunculus adoneus
- Ranunculus haastii
- ↑ Speenkruid wordt ook in een apart geslacht geplaatst onder de naam (Ficaria verna Huds.)
- ↑ Penseelbladige waterranonkel (Ranunculus penicillatus (Dum.) Bab.) is een betwist taxon: bij Lambinon et al. (2004) is het een aparte soort; bij Van der Meyden (1996) wordt ze ingesloten bij de grote waterranonkel (Ranunculus peltatus).
