Maria- of Kruittoren
De Maria- of Kruittoren is een halfronde pulvertoren die deel uitmaakte van de stadsomwalling van de Noord-Hollandse stad Hoorn. De toren is in 1508 in laatgotische stijl boven op de omwalling in de stadsmuur gebouwd. Aan de zijkanten is nog te zien waar de muur zich bevond. De "aftekening" is echter historisch niet correct, omdat er nooit een stenen muur heeft gestaan in Hoorn.[1] De toren werd in 1929 gerestaureerd onder leiding van Johannes van Reijendam. Sinds 16 november 1965 is de Mariatoren ingeschreven in het rijksmonumentenregister onder nummer 22277. In 1993 werd de toren aan de Vereniging Hendrick de Keyser geschonken.
| Maria- of Kruittoren | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Maria- of Kruittoren gezien vanaf de Draafsingel in Hoorn
| ||||
| Locatie | ||||
| Locatie | Achter de Vest 1, Hoorn | |||
| Coördinaten | 52° 39′ NB, 5° 4′ OL | |||
| Status en tijdlijn | ||||
| Oorspr. functie | Pulvertoren | |||
| Huidig gebruik | Woning en atelier | |||
| Bouw gereed | 1508 | |||
| Bouwinfo | ||||
| Eigenaar | Hendrick de Keyser Monumenten
| |||
| Erkenning | ||||
| Monumentstatus | Rijksmonument | |||
| Monumentnummer | 22277 | |||
| Detailkaart | ||||
  | ||||
| ||||
Van de voorzijde bezien.
| ||||
| Lijst van rijksmonumenten in Hoorn | ||||
| ||||
Geschiedenis
bewerkenDe toren is in 1508 in de stadsmuur gebouwd, op het terrein van het Mariaklooster[2], waar deze ook zijn naam aan te danken heeft. Het klooster heeft ook aan de bouw, en daarmee verdediging van de stad, meebetaald.[3] Het halfronde deel van de toren stond in de stadsgracht, nu de Draafsingel geheten. Na de gedeeltelijke sloop van de verdedigingswerken heeft het pand meerdere functies gehad. Het werd gebouwd als pulvertoren en diende daarmee als kruitopslag, maar ook als verdedigingstoren. Dit laatste is te herkennen aan de schietgaten in de overwelfde kelder en op de begane grond. De kelder verkreeg in de jaren 1900 de functie van ijskelder en opslagplaats. Onder het dak zitten embrasures, of schietsleuven, voor musketten.[3] Dit gedeelte vormt aan de buitenkant de weergang.[2] De kelder en begane grond bevatten beide een enkele grote kamer. De kamer op de begane grond heeft een stookplaats. Het bovenvertrek, op de verdieping, geeft toegang tot de weergang.
Aan de kant van de stad, nu de straat Achter de Vest, heeft de toren tijdens de restauratie in 1929 een puntgevel gekregen. Deze gevel is naar ontwerp van J. van Reijendam.[4] De deurpartij is met natuurstenen versierd, mogelijk is dit aangebracht als versiering voor een gildekamer of het gebouw heeft mogelijk dienst gedaan als wonign voor een stadsfunctionaris.[5] Vanaf deze kant gezien is aan de rechterkant ook de schoorsteen van de stookplaats te zien. Het dak is in 1929 geheel voorzien van nieuwe leien.[2]
In 1993 is de toren door de gemeente Hoorn geschonken aan de Vereniging Hendrick de Keyser, als waardering voor de werkzaamheden van de vereniging.[6] De vereniging heeft in 1994 besloten tot een restauratie van de toren. De toren deed van 1974 tot 2014 dienst als atelier en woning van een kalligraaf.[2][7] Na een nieuwe in 2015 is de toren in gebruik als monument en bed.[5][8]
Zie ook
bewerken- Lijst van panden van Vereniging Hendrick de Keyser
- Lijst van rijksmonumenten in Hoorn (plaats)
- Sint-Joris en Sint-Sebastiaanspoortjes, twee poorten in de buurt van de toren
Externe link
bewerken- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed: Achter de Vest 1 1621 GJ te Hoorn
Referenties
bewerken- ↑ Erfgoed Hoorn. NH Leeft - NH Nieuws. Gearchiveerd op 3 februari 2017. Geraadpleegd op 30 januari 2017.
- ↑ a b c d Maria- of Kruittoren. Vereniging Hendrick de Keyser. Gearchiveerd op 24 september 2015. Geraadpleegd op 1 januari 2013.
- ↑ a b Belangrijkste monumenten in Hoorn: De Mariatoren. Gemeente Hoorn. Geraadpleegd op 31 december 2012.
- ↑ Wigard, M.P. (2002). J. Van Reijendam Czn. Gemeentearchitect te Hoorn. Publicatiestichting Bas Baltus en de Gemeente Hoorn, Hoorn.
- ↑ a b Toegankelijke panden 2018. Hendrick de Keyser (2018), p. 104.
- ↑ Kalender gemeente Hoorn: 2001 Monumentale panden in bezit van de Vereniging Hendrick de Keyser
- ↑ Wallen Wandeling: De Mariatoren of Kruittoren. Vereniging Oud Hoorn. Gearchiveerd op 10 september 2023. Geraadpleegd op 1 januari 2013.
- ↑ De Mariatoren in Hoorn. Oneindig Noord-Holland (25 juni 2019). Gearchiveerd op 22 april 2021. Geraadpleegd op 3 juli 2020.
