Sint-Genesius-Rode
Sint-Genesius-Rode (Frans: Rhode-Saint-Genèse) is een faciliteitengemeente in de Belgische provincie Vlaams-Brabant. De gemeente telt ruim 18.000 inwoners. Binnen de gemeentegrenzen liggen geen andere kernen. De inwoners van Sint-Genesius-Rode zijn de Rodenaars.[1] De gemeente wordt gerekend tot de streek Zennevallei.
Gemeente in België .svg){kind=small}
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Geografie | |||
| Gewest |  Vlaanderen
| ||
| Provincie |  Vlaams-Brabant
| ||
| Arrondissement | Halle-Vilvoorde | ||
| Oppervlakte – Onbebouwd – Woongebied – Andere |
22,75 km² (2022) 55,03% 31,33% 13,64% | ||
| Coördinaten | 50° 45' NB, 4° 21' OL | ||
| Bevolking (bron: Statbel) | |||
| Inwoners – Mannen – Vrouwen – Bevolkingsdichtheid |
18.693 (01/01/2024) 48,67% 51,33% 821,64 inw./km² | ||
| Leeftijdsopbouw – 0-17 jaar – 18-64 jaar – 65 jaar en ouder |
(01/01/2024) 22,05% 57,65% 20,3% | ||
| Buitenlanders | 17,13% (01/01/2024) | ||
| Politiek en bestuur | |||
| Burgemeester | Pierre Rolin (IC-GB) | ||
| Bestuur | IC-GB, Engagement 1640 | ||
| Zetels IC-GB Engagement 1640 |
25 18 7 | ||
| Economie | |||
| Gemiddeld inkomen | 27.331 euro/inw. (2021) | ||
| Werkloosheidsgraad | 5,2% (jan. 2019) | ||
| Overige informatie | |||
| Postcode 1640 |
Deelgemeente Sint-Genesius-Rode | ||
| Zonenummer | 02 | ||
| NIS-code | 23101 | ||
| Politiezone | Rode | ||
| Hulpverleningszone | Vlaams-Brabant West | ||
| Website | www | ||
| Detailkaart | |||
| |||
| ligging binnen het arrondissement Halle-Vilvoorde in de provincie Vlaams-Brabant | |||
| |||
Geschiedenis
bewerkenRode lag vanaf de Frankische tijd in de Brabantgouw, in de invloedssfeer van de Sint-Gertrudisabdij te Nijvel. In tegenstelling tot het nabijgelegen Henegouwse Halle maakte Rode later deel uit van het hertogdom Brabant. Binnen Brabant vormde Rode een meierij, die in de 14e eeuw werd uitgebreid door het opheffen van de meierij van Wambeek. Een aanzienlijk deel van Rode wordt tot op heden in beslag genomen door het Zoniënwoud.
Verstedelijking en verfransing
bewerkenIn de twintigste eeuw werden vele nieuwe woonwijken aangelegd, waaronder die bij de plaatsen Grote Hut en Middenhut, in het oosten van de gemeente. Door de ligging tussen Brussel en Waals-Brabant en mede door de spoorlijn Brussel-Eigenbrakel kwamen in de 20e eeuw Franstalige Brusselaars en Walen in deze wijken wonen, terwijl de dorpskern zelf overwegend Nederlandstalig bleef. In 1963 kreeg Sint-Genesius-Rode taalfaciliteiten voor de Franstaligen, ondanks het feit dat bij de laatste talentelling in 1947 het percentage Franstaligen lager lag dan 30%. Bij de splitsing van de provincie Brabant in 1995 werd deze gemeente ingedeeld bij het arrondissement Halle-Vilvoorde en de nieuwe provincie Vlaams-Brabant.
Het uitdijen van de verfransing van Brussel, waardoor een meerderheid van de bevolking Franstalig werd, net als de burgemeester, Delacroix-Rolin, en de meerderheid van het schepencollege, maakte de gemeente een van de brandpunten van de taalstrijd in België. Allereerst was er de controverse rond de benoeming van de burgemeester zelf. Daarnaast wilden de Franstaligen graag dat de gemeente zich zou aansluiten bij Brussel, zodat er een corridor kon ontstaan tussen Brussel en Wallonië.[bron?] De Vlaamse autoriteiten willen echter niet dat aan de grenzen van Vlaanderen wordt geraakt.
Bezienswaardigheden
bewerken- De Sint-Genesiuskerk
- De Sint-Elisabethkerk
- De Sint-Barbarakerk aan de Gehuchtstraat
- De Onze-Lieve-Vrouw-Oorzaak-onzer-Blijdschapkerk aan het Onze-Lieve-Vrouw-Voorplein
- Het Onze-Lieve-Vrouw van Gerechtigheidklooster aan de Bosweidelaan
- De Molen van Zevenbronnen
- Het Kasteel van Zevenbronnen
- De Blarethoeve
- Het hof Sint-Gertrudis
- De Sint-Annahoeve
- Het hof ten Gehuchte
- Het Kasteel van Revelingen aan de Eigenbrakelse Steenweg
- De Zevenbronnen
- De Boesdaalhoeve
Ontdek Sint-Genesius-Rode met de wandeling door de tijd d.m.v. QR-codes op Rodevroeger.be.
Natuur en landschap
bewerkenSint-Genesius-Rode ligt op een hoogte van 55-139 meter aan de rand van het Zoniënwoud, waarvan 457 ha op het grondgebied van de gemeente ligt. Daarnaast is de Kwadebeekvallei een belangrijk natuurgebied, evenals Zevenbronnen, een brongebied met vijvers op het terrein van de vroegere Priorij.
De plaats is sterk verstedelijkt, zij het dat het hierbij vooral om villawijken gaat.
Demografie
bewerkenStilaan is een meerderheid van de Rodense bevolking Franstalig geworden. Sint-Genesius-Rode kent tientallen verschillende nationaliteiten onder zijn inwoners, met onder meer minderheden van niet-Belgische EU-inwoners en Amerikanen. Een niet onbelangrijk deel van hen woont er tijdelijk, terwijl ze werken voor internationale bedrijven of organisaties. Zie ook: Resultaten van de talentelling per faciliteitengemeente.
Demografische ontwikkeling
bewerken
- Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
| Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden | ||
|---|---|---|
| jaar | Aantal[2] | Evolutie: 1992=index 100 |
| 1992 | 17.860 | 100,0 |
| 1993 | 17.856 | 100,0 |
| 1994 | 17.794 | 99,6 |
| 1995 | 18.013 | 100,9 |
| 1996 | 18.099 | 101,3 |
| 1997 | 18.099 | 101,3 |
| 1998 | 18.174 | 101,8 |
| 1999 | 18.039 | 101,0 |
| 2000 | 17.998 | 100,8 |
| 2001 | 17.901 | 100,2 |
| 2002 | 17.830 | 99,8 |
| 2003 | 17.886 | 100,1 |
| 2004 | 17.895 | 100,2 |
| 2005 | 17.904 | 100,2 |
| 2006 | 17.927 | 100,4 |
| 2007 | 17.975 | 100,6 |
| 2008 | 18.007 | 100,8 |
| 2009 | 18.036 | 101,0 |
| 2010 | 18.029 | 100,9 |
| 2011 | 17.952 | 100,5 |
| 2012 | 17.934 | 100,4 |
| 2013 | 17.926 | 100,4 |
| 2014 | 18.005 | 100,8 |
| 2015 | 17.955 | 100,5 |
| 2016 | 18.171 | 101,7 |
| 2017 | 18.231 | 102,1 |
| 2018 | 18.296 | 102,4 |
| 2019 | 18.387 | 103,0 |
| 2020 | 18.519 | 103,7 |
| 2021 | 18.626 | 104,3 |
| 2022 | 18.628 | 104,3 |
| 2023 | 18.739 | 104,9 |
| 2024 | 18.693 | 104,7 |
Politiek
bewerkenNet zoals bij de andere faciliteitengemeenten in de Vlaamse rand, worden de schepenen (en OCMW-raad) rechtstreeks verkozen. Het schepencollege is grotendeels Franstalig geworden, met uitzondering van de enige Vlaamse schepen die door de wetgeving wordt aangemoedigd. Dit was Geertrui Van Rompuy-Windels tussen 2013 en 2017. Sinds 2017 is Anne Sobrie de Vlaamse schepen.
Burgemeesters
bewerken- 1932-1938: Leo Carlier (katholiek)
- 1938-1945: Georges Straete (liberaal)
- 1946-1970: Albert De Coster (CVP)
- 1970-1976: Willy Clerens (PLP-FDF)
- 1977-1988: Céline Algoet (CVP)
- 1989-2012: Myriam Delacroix-Rolin (cdH)
- 2013-heden: Pierre Rolin (cdH)
Verkiezingen
bewerkenMyriam Delacroix-Rolin werd in 2006 in eerste instantie niet onmiddellijk benoemd door de bevoegde Vlaams minister Marino Keulen. Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2006 waren er namelijk inbreuken op de taalwetgeving vastgesteld. Later werd ze echter toch benoemd.
Voor de verkiezingen van 2012 kwam in plaats van Samen, een nieuwe lijst Respect op, met als lijsttrekker Geertrui Windels, de echtgenote van Herman Van Rompuy. Zij werd Nederlandstalige schepen in 2013.[3] De Franstaligen behielden hun eenheidslijst en verwierven een aanzienlijke meerderheid.[4] Myriam Delacroix-Rolin was geen kandidaat meer in 2012, haar broer Pierre Rolin werd daarop voorgedragen als burgemeester en werd in februari 2013 benoemd, nadat er was gecontroleerd of hij de taalwetgeving wel zou naleven. Dit in tegenstelling tot burgemeesters uit enkele andere faciliteitengemeenten die niet benoemd werden.
Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976
bewerken| Partij | 10-10-1976[5] | 10-10-1982 | 9-10-1988 | 9-10-1994 | 8-10-2000 | 8-10-2006[6] | 14-10-2012[7] | 14-10-2018 | 13-10-2024 | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stemmen / Zetels | % | 23 | % | 25 | % | 25 | % | 25 | % | 25 | % | 25 | % | 25 | % | 25 | % | 25 | |
| IC-GB1 / L. Bourgmestre/Burgem2 | - | 26,17 | 7 | 51,121 | 13 | 54,711 | 15 | 61,051 | 16 | 63,941 | 17 | 65,531 | 17 | 69,31 | 18 | 72,72 | 20 | ||
| Respect1 / Engagement 16402 / Accent 16403 | - | - | - | - | - | - | 34,471 | 8 | 30,72 | 7 | 18,43 | 4 | |||||||
| Voor Rode | - | - | - | - | - | - | - | - | 8,9 | 1 | |||||||||
| CVP1 / LBMA / CVR2 / SAMENC | 42,521 | 11 | 46,19A | 13 | 45,77A | 12 | 27,172 | 7 | 38,95C | 9 | 34,25C | 8 | - | - | - | ||||
| SP1 / LBMA / RODEB / SAMENC | 6,991 | 1 | 14,68B | 3 | - | - | - | ||||||||||||
| APR 761 / APR2 | 41,11 | 10 | 22,712 | 5 | - | - | - | - | - | - | - | ||||||||
| LB | 9,4 | 1 | - | - | - | - | - | - | - | - | |||||||||
| Anderen(*) | - | 4,93 | 0 | 3,11 | 0 | 3,45 | 0 | - | 1,8 | 0 | - | - | - | ||||||
| Totaal stemmen | 9231 | 10508 | 10693 | 10479 | 10754 | 11044 | 10664 | 10911 | 8373 | ||||||||||
| Opkomst % | 94,46 | 91,73 | 91,12 | 92,45 | 89,30 | 90,0 | 67,3 | ||||||||||||
| Blanco en ongeldig % | 2,47 | 2,4 | 3,42 | 4,48 | 4,26 | 3,54 | 4,01 | 5,3 | 3,4 | ||||||||||
De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
(*) 1982: RAD-UDR / 1988: NMR / 1994: UNP / 2006: Rode&Rhode
Evenementen
bewerken- Eerste zondag van september: De Gordel tot in 2012.
- Eind september: jaarmarkt en Feest in Rode
Geboren
bewerken- Jan Engels (1922-1972), wielrenner
Bekende inwoners
bewerken- Charles Bertin (1919 - 2002), schrijver
- Pieter Wiegersma (1920 - 2009), kunstenaar
- Arthur Grumiaux (1921 - 1986), violist
- Georges Clerfayt (1935), FDF-politicus
- Alexander van België (1942 - 2009), halfbroer van koning Albert II
- Herman Van Rompuy (1947), voorzitter van de Europese Raad
- Giovanni Ferrero (1964), ondernemer en bestuurder van Ferrero
- Familie de Spoelberch, bestuurders van AB-InBev
- Kris Wauters (1964), multi-instrumentalist
- Koen Wauters (1967), popzanger
- Sophie Wilmès (1975), voormalig eerste minister van België
- Mathias Vergels (1992), acteur
- Lynn Van den Broeck (1993), actrice
- Vexx (1998), artiest
Nabijgelegen kernen
bewerkenEigenbrakel, Dworp, Alsemberg, Linkebeek, Ukkel, Groenendaal
Externe links
bewerken- Site van de gemeente
- Site over de plaatselijke geschiedenis Rodevroeger.be
- Inventaris Onroerend Erfgoed
- Site van de beweging Accent 1640
- ↑ Gids voor Vlaanderen, Omer Vandeputte, Filip Devos, VTB-VAB, Lannoo Uitgeverij, ISBN 9020959638, 9789020959635
- ↑ https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK
- ↑ Geertrui Windels zes jaar schepen in St-Genesius-Rode, 16 oktober 2012, www.nieuwsblad.be
- ↑ De Wemmel à Rhode-Saint-Genèse, les enjeux restent communautaires, 17 april 2012, RTBF
- ↑ 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken
- ↑ Gegevens 2006: http://www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2006
- ↑ Gegevens 2012: www.vlaanderenkiest.be/verkiezingen2012