Spoorbrug

Een spoorbrug is een brug waar een spoorweg over een verkeersweg, een andere spoorweg of een waterweg heen gaat.

Speciale eisen

Aan een spoorbrug worden ten opzichte van een verkeersbrug diverse speciale eisen gesteld. Door het grote gewicht van een trein moet een spoorbrug zeer sterk zijn. Daarom wordt vaak voor een speciale constructie gekozen, zoals een vakwerkconstructie, of een boogbrug. Een lichte constructie zoals een hangbrug is als spoorbrug minder geschikt.

Verder mag de hellingshoek van een spoorbrug, net zoals voor een spoorlijn, niet al te groot zijn. Daarom zijn er vaak aanbruggen nodig, waar de spoorlijn al op een hoger niveau wordt gebracht. Het talud van de spoorlijn zal kilometers voor de spoorbrug al op een hoger niveau boven maaiveld komen te liggen.

De geluidsproductie van met name een stalen spoorbrug kan een probleem vormen. Het rolgeluid van de trein wordt versterkt met het geluid van de brug zelf, die door de wielen van de trein wordt aangestoten. Bij een betonnen spoorbrug speelt dit veel minder.

Beweegbaarheid

Sommige spoorbruggen zijn beweegbaar: ze kunnen open om het scheepvaartverkeer door te laten. Ze spelen een rol bij de dienstregeling/planning van zowel het trein- als het scheepvaartverkeer. Anno 2013 zijn er nog 56 beweegbare spoorbruggen in Nederland. Bediening en onderhoud zijn de verantwoordelijkheid van ProRail. De bedieningstijden worden echter vastgesteld door de Inspectie Leefomgeving en Transport.^[1] Boven de bruggen is meestal op de veilige doorvaarthoogte een bord aangebracht met de waarschuwing: "AANRAKEN DRADEN LEVENSGEVAARLIJK".

Geschiedenis

In de eerste kwart eeuw van de spoorwegen werden alleen enkele kleinere bruggen over kleinere wateren gebouwd. De bouw van spoorbruggen in Nederland begon eigenlijk pas nadat er spoorlijnen werden aangelegd die de grote rivieren gingen kruisen. Dit vond plaats na de spoorwegwet van 1860, waarbij de Staat der Nederlanden spoorwegen ging aanleggen. Voordien had het particuliere initiatief de grote investeringen in grote bruggen nog niet ondernomen.

Spoorbruggen in Nederland

Zie ook: Lijst van spoorbruggen in Nederland

Spoorbrug over de IJssel bij Deventer

De Gouwespoorbrug bij Gouda

De Demka-spoorbrug te Utrecht

De Werkspoorbrug te Utrecht

De Hef te Rotterdam gezien vanuit het oosten

Spoorbrug over de Rijn bij Oosterbeek

Brug over Amsterdam-Rijnkanaal tussen Driemond en Weesp

Over het Westerkanaal in Amsterdam

Spoorbruggen over de grote rivieren

Overzicht van grote spoorbruggen over de grote rivieren van Nederland (cursief: voormalig):

IJssel:

Nederrijn en Lek:

Maas:

Nieuwe Maas en Koningshaven:

Willemsspoorbrug in Rotterdam (gesloopt; vervangen door de Willemsspoortunnel)
De Hef in Rotterdam (buiten gebruik; vervangen door de Willemsspoortunnel)

Oude Maas: