Spoorlijn 24

Spoorlijn 24 is een Belgische spoorlijn die Tongeren met Aken in Duitsland verbindt. De spoorlijn is hoofdzakelijk in gebruik voor goederenvervoer, als deel van de Montzenroute. Personenvervoer vindt alleen plaats bij langdurige versperring van andere lijnen.

Spoorlijn 24 / DB 2552 Tongeren - Aachen West
Totale lengte	49,8 km
Spoorwijdte	normaalspoor 1435 mm
Aangelegd door	Preußische Staatseisenbahnen
Geopend Tongeren - Glons Haut: 8 februari 1917 Glons Haut - Aachen West: 28 februari 1917
Huidige status	in gebruik (Tongeren - Y Glons lijn 34)
Geëlektrificeerd Tongeren - Visé Haut: 1982 Visé Haut - Montzen: 1984 Montzen - Gemmenicher Tunnel: 2008 Gemmenicher Tunnel - Aachen West: 1968 Tongeren - Viaduct van Moresnet (3,0 kV=) Viaduct van Moresnet - Aachen West (15 kV~)
Aantal sporen	verdubbeld 1918
Baanvaksnelheid	100 km/u
Treindienst door	NMBS
Traject
Legenda lijn 34 van Hasselt lijn 23 van Drieslinter opg. 0,0 Tongeren Nerem 3,6 Vreren-Nerem grens Limburg - Luik 5,2 Glons-Haut Y Glons, lijn 34 naar Luik-Guillemins vanaf 1973 lijn 34 naar Luik-Guillemins tot 1973 Tunnel van Glaaien 145 m 7,1 Boirs A13E313 9,3 Rukkelingen 11,3 Bitsingen 12,9 Wonck Geertunnels 1637m Albertkanaal Maas (Pont des Allemands) A25E25 18,2 Visé-Haut, lijn 40,Y Val Benoît - Maastricht 19,9 lijn 24/2 naar Y Longchamps 20.7 Y Berneau lijn 24/1 van Wezet Viaduct van Berneau 230 m 21,0 Berneau 23,4 Weerst grens Luik - Limburg Viaduct van Sint-Martens-Voeren 250 m 26,6 Sint-Martens-Voeren Tunnel van Veurs 2130 m onder het Veursbos 31,4 Remersdaal Viaduct van Remersdaal 390m Tunnel van Remersdaal 795m onder het Beusdalbos grens Limburg - Luik lijn 38/1 van Y Homburg Hindel-Bas, lijn 38, Chênée - Plombières opg. 37,0 Montzen lijn 39/1 naar Y Muhlbach thans lijn 39 naar Welkenraedt Viaduct van Moresnet 1200 m spanningssluis 3kV-15kV lijn 39 van Welkenraedt opgebroken 40,0 Y Geulthal 40,9 lijn 24A naar Y Ronheide opgebroken lijn 39 naar Plombières opgebroken 44,0 Botzelaer 44,5 Gemmenichertunnel 870 m 44,7 5,1 grens België - Duitsland 4,5 2,3 tramlijn Aken - Vaals opgebroken W301 DB 2553 naar Aachen West W3 DB 2550 van Aachen Hbf W3 DB 2553 van Aachen West W301 0,0 Aachen West (tot 1910 Aachen Templerbend) DB 2550 naar Kassel Hbf

De spoorlijn is onderdeel van de Montzenroute vanuit de haven van Antwerpen naar het Ruhrgebied. Het Duitse deel staat als spoorlijn 2552 onder beheer van DB Netze.

Het traject van Montzen tot de grens is de enige spoorlijn in België waar treinen rechts rijden zoals in Duitsland. De seinen lijken er in spiegelbeeld te staan.

Geschiedenis

Tijdens de Eerste Wereldoorlog behield Nederland zijn neutraliteit waardoor het internationale treinverkeer tussen Duitsland en België via Nederland werd stopgezet. Duitsland, dat België had bezet, bouwde een alternatieve verbinding ten zuiden van Nederlands Limburg via de Voerstreek naar de Gemmenichertunnel. Deze laatste tunnel werd al in 1872 gebouwd voor een (tweede) verbinding tussen Aken en grensdorp Welkenraedt. De nieuwe spoorlijn takte af van de bestaande net nadat deze uit het westportaal van de Gemmenichertunnel kwam. De nieuwe spoorlijn werd op 15 februari 1917 geopend voor militair verkeer. Vanaf 9 oktober 1917 vond er ook reizigersverkeer plaats op lijn 24.

Na de Tweede Wereldoorlog was er alleen nog reizigersverkeer op het baanvak Wezet – Montzen. Op 2 juni 1957 kwam hier ook een eind aan.

Op 1 oktober 2013 ontspoorde op spoorlijn 24 een goederentrein geladen met auto's op het Viaduct van Remersdaal.

Elektrificatie

Eind 2007 is een begin gemaakt met de elektrificatie van de lijn tussen de Gemmenichertunnel en het station van Station Montzen. Deze elektrificatie is op 14 december 2008 afgerond. Het deel van de spoorlijn tussen Aachen West en de Gemmenichertunnel (tunnel de Botzelaer) werd in 1968 als eerste voorzien van bovenleiding. Op dit deel worden zware goederentreinen de steile heuvel tussen Aachen-West en Gemmenich opgeduwd door elektrische locomotieven.

Op het Belgische deel is er voor gekozen om de Duitse bovenleiding door te trekken tot halverwege het viaduct van Moresnet, waar een spanningssluis de scheiding vormt tussen de Duitse bovenleidingsspanning van 15 kV wisselspanning en de Belgische van 3 kV gelijkspanning.

Reizigersverkeer

Meer dan een halve eeuw reden er vrijwel geen reizigerstreinen over lijn 24. Sinds enkele jaren maakt NMBS soms echter weer gebruik van het gedeelte tussen Wezet en Montzen. IC-treinen tussen Luik en Welkenraedt rijden om via deze route bij langdurige versperring van spoorlijn 37, zoals het geval was tijdens de vernieuwingswerken in 2018 en 2024, en na de ernstige overstromingen in het Vesderdal in juli 2021. Het spoorgedeelte tussen Y. Glons en Wezet wordt dan weer regelmatig gebruikt voor de overbrenging van leeg reizigersmaterieel tussen de werkplaatsen van Hasselt en Kinkempois als de enkelsporige lijn 34 buiten dienst is.

Aansluitingen

In de volgende plaatsen is of was er een aansluiting op de volgende spoorlijnen:

Tongeren

Spoorlijn 23 tussen Drieslinter en Tongeren

Spoorlijn 34 tussen Hasselt en Luik-Guillemins

Hindel-Bas

Spoorlijn 38/1 tussen Y Homburg en Hindel-Bas

Montzen

Spoorlijn 39 tussen Welkenraedt en Botzelaer

Y Geulthal

Spoorlijn 24A tussen Y Geulthal en Y Ronheide

Botzelaer

Spoorlijn 39 tussen Welkenraedt en Botzelaer

Aachen West W301

DB 2553, spoorlijn tussen Aachen West W3 en Aachen West W301

Aachen West

DB 2550, spoorlijn tussen Aken en Kassel

Verbindingssporen

24/1: Wezet (lijn 40) – Y Longchamps (lijn 24/2) – Y Berneau (lijn 24)

24/2: Y Longchamps (lijn 24/1) – Visé-Haut (lijn 24)

Externe link

• Viaduct van Moresnet

Bronnen, noten en/of referenties

• Lijn 24
• L.24 Tongeren - Botzelaer grens
• Dr B.C. de Pater, Drs B. Schoenmaker e.a. (2005): Grote Atlas van Nederland 1930 - 1950, Asia Maior/Atlas Maior ; KNAG ; Nederlands Instituut voor Militaire Historie. ISBN 9074861253.

Lijst van Belgische spoorlijnen