Tetracynodon

Tetracynodon is een geslacht van uitgestorven Therocephalia. Fossielen van Tetracynodon zijn gevonden in het Karoo-bekken van Zuid-Afrika. Er zijn twee soorten bekend: de typesoort Tetracynodon tenuis uit het Laat-Perm en de soort Tetracynodon darti uit het Vroeg-Trias. Beide soorten hadden een klein lichaam en voedden zich waarschijnlijk met insecten en kleine gewervelde dieren. Hoewel Tetracynodon nauwer verwant is aan zoogdieren dan aan reptielen, is zijn hersenpan erg basaal en heeft meer gemeen met die van moderne amfibieën en reptielen dan met die van moderne zoogdieren.

Tetracynodon Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Laat-Perm tot Vroeg-Trias
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia Stam: Chordata Klasse: Synapsida Orde: Therapsida Onderorde: Therocephalia Superfamilie: Baurioidea Familie: Lycideopidae
Geslacht
Tetracynodon Broom & Robinson, 1948
Typesoort
Tetracynodon tenuis
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Portaal    Biologie

Naamgeving

De typesoort Tetracynodon tenuis werd in 1948 benoemd door Robert Broom en John Talbot Robinson. De geslachtsnaam betekent 'vier hoektand'. De soortaanduiding betekent 'de tengere'.

Het holotype is RC 89, een schedel met onderkaken gevonden bij Nieuw Bethseda.

Homodontosaurus kitchingi Broom, 1949 is een jonger synoniem.

In 1963 benoemde Sigogneau de tweede soort Tetracynodon darti. De soortaanduiding eert Raymond Dart. Het holotype is BP/1/2710 (eerder Bernard Price Institute F3710-M352), een skelet met schedel gevonden in Natal.

Perm-Trias overleving

Tetracynodon was een van de weinige therapside geslachten waarvan bekend is dat ze het Perm-Trias-extinctie hebben overleefd. Afgezien van Tetracynodon, zijn de enige therocephalische geslachten die aan beide zijden van de Perm-Trias-grens bekend zijn Moschorhinus en Promoschorhynchus. De soort Tetracynodon darti uit het Trias zou deel hebben uitgemaakt van de fauna die het uitsterven overleefde, een gemeenschap met een lage diversiteit van therapsiden en andere gewervelde landdieren. Tetracynodon darti is relatief klein in vergelijking met baurioïden uit het Perm. Dit kan een mogelijk voorbeeld zijn van het Lilliput-effect, waarbij kleine soorten direct na massale uitsterving vaker voorkomen. Zij hebben meer kans te overleven.

Fylogenie

Tetracynodon werd ooit ingedeeld bij een groep therocephaliërs genaamd de Scaloposauridae, allemaal gekenmerkt door hun zeer kleine formaat. De Scaloposauridae worden niet langer erkend als een geldige groep omdat men denkt dat veel van hun vermeende kenmerken een gedeelde jong individuele leeftijd weerspiegelen in plaats van een nauwe evolutionaire verwantschap.

In 2008 werd geopperd dat Tetracynodon tenuis een juveniel was van de grotere therocephaliër Lycideops, die bekend is uit dezelfde lagen uit het Laat-Perm. Aangezien Tetracynodon tenuis de typesoort van Tetracynodon is en de typesoort Lycideops longiceps eerder werd benoemd dan Tetracynodon tenuis, zou de soort een synoniem zijn van Lycideops longiceps en zou het geslacht Tetracynodon ongeldig zijn. Bovendien, aangezien de studie aantoonde dat Lycideops niet direct verwant was aan Tetracynodon darti uit het Vroeg-Trias, suggereerde het dat deze lijn van therocephaliërs niet ononderbroken overleefde na de Perm-Trias-extinctie.

Tetracynodon werd opgenomen in een fylogenetische analyse van therocephaliërs in 2012 en werd samen met vele andere eerdere scaloposauriden in de clade Baurioidea geplaatst. Het bleek te nestelen in een kleinere clade met Lycideops en Choerosaurus, aangeduid als de familie Lycideopidae. Tetracynodon tenuis en Tetracynodon darti bleken zustertaxa te zijn, wat zou betekenen dat ze een geldige fylogenetische groepering waren en dat Tetracynodon tenuis geen juveniel van Lycideops kon zijn. Hieronder is een cladogram uit de studie:

Therapsida

Biarmosuchus tener Titanophoneus potens Gorgonopsia Anomodontia Eutheriodontia Cynodontia Charassognathus gracilis Dvinia prima Procynosuchus delaharpeae Therocephalia Lycosuchus vanderrieti Glanosuchus macrops Ictidosaurus angusticeps Pristerognathus polyodon Eutherocephalia Euchambersia mirabilis Promoschorhynchus platyrhinus Olivierosuchus parringtoni Cerdops burgheri Moschorhinus kitchingi Ictidostoma hemburyi Hofmeyria atavus Mirotenthes digitipes Viatkosuchus sumini Moschowhaitsia vjuschkovi Theriognathus microps Baurioidea Ictidosuchus primaevus Ictidosuchops rubidgei Ictidosuchoides longiceps Regisaurus jacobi Scaloposaurus constrictus Ericiolacerta parva Bauriidae Lycideopidae Lycideops longiceps Choerosaurus dejageri Tetracynodon tenuis Tetracynodon darti