afdoen

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  afdoen    (hulp, bestand)

Woordafbreking

• af·doen

Woordherkomst en -opbouw

• samenstelling van  af bw  en  doen ww 

stamtijd
onbepaalde wijs	verleden tijd	voltooid deelwoord
afdoen	deed af	afgedaan
onregelmatig	volledig

Werkwoord

afdoen

1. overgankelijk een gerezen vraag of tegenwerping als onbetekenend voorstellen

   • Hij deed dat af alsof het een slechte grap was.. 

   ▸ Wat als een formaliteit werd afgedaan was in werkelijkheid de eigenlijke reden van het gesprek.

2. overgankelijk een sieraad of kledingstuk afleggen

   • Hij had zijn hoed nog niet afgedaan. 

3. ten einde brengen, niet langer werkzaam of geldig zijn

   • Behalve dan dat de twee waarnemers zich, op het moment dat ze zo laag mogelijk gebukt vooruitkwamen, als konijnen lieten neerschieten. Eerst vielen er drie schoten en daarna een diepe stilte; de zaak was wat de vijand betreft afgedaan.  
   • Hij is niet meer belangrijk voor me nadat hij zo vervelend deed, hij heeft helemaal voor mij afgedaan. 

4. minder belangrijk maken

   • Hoewel de uitkomst rampzalig was deed dat niets af aan de goede bedoelingen die hij toch had. 

Typische woordcombinaties

• een hoofddoek afdoen

Verwante begrippen

• [1] afhandelen
• [1,2] afleggen, afwikkelen, afzetten, uitdoen, uitkrijgen, uittrekken
• [3] afsluiten

Afgeleide begrippen

• afdoener, afdoening

Vertalingen

    1. een gerezen vraag of tegenwerping als onbetekenend voorstellen   

Engels: brush aside (en), dismiss (en)

Spaans: despachar (es), zanjar (es)

    2. een sieraad of kledingstuk afleggen   

Engels: put off (en), take off (en)

Spaans: quitar (es)

    3. ten einde brengen, niet langer werkzaam of geldig zijn   

Engels: conclude (en), finish (en), settle (en)

Spaans: zanjar (es)

    4. minder belangrijk maken   

Engels: detract (en), diminish (en)

Gangbaarheid

• Het woord afdoen staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "afdoen" herkend door:

99 %	van de Nederlanders;
97 %	van de Vlamingen.