jaar

Nederlands

Uitspraak

• Geluid:  jaar    (hulp, bestand)
• IPA: / jar / (1 lettergreep); /ja:r/

Woordafbreking

• jaar

Woordherkomst en -opbouw

• In de betekenis van ‘tijd van’ voor het eerst aangetroffen in het jaar 12

afkomstig van: Middelnederlands: jaer Oudnederlands: jār Germaans: *jēran

Verwant in Germaans: West: Engels: year (Angelsaksisch: ġēar), Duits: Jahr, (Oudhoogduits: jār), Fries: jier (Oudfries: jēr) Noord: Zweeds/Deens/Noors: år, (Oudnoords: ár), IJslands/Faeröers: ár Oost: Gotisch: jer

	enkelvoud	meervoud
naamwoord	jaar	jaren
verkleinwoord	jaartje	jaartjes

Zelfstandig naamwoord

het jaar o

1. (tijdrekening), (eenheid) de duur van een omloop van de aarde om de zon van circa 365 dagen

   • Naarmate de jaren verstreken, groeide Wikipedia extreem hard. 

   ▸ Een van onze gedistingeerde gasten heeft mij ooit gezegd dat de monsters volgens hem niet waren bedoeld om vreemden buiten te houden, maar om de gasten te beletten de uitgang te bereiken. Het was jaren geleden dat hij dat zei, en hij is hier nog steeds. Zijn naam is Patelski. U zult hem ontmoeten.

   ▸ Met mijn 43 jaar was ik duidelijk de oudste van het stel, de rest leek ergens tussen de twintig en vijfentwintig.

Opmerkingen

• De tijdsaanduidingen op -r blijven na een bepaald telwoord (schijnbaar) in het enkelvoud: drie uur, drie jaar. Vgl. echter de verbuiging van het Oudnederlands jar. De vorm 'jaren' was oorspronkelijk beperkt tot de datief meervoud.

Meroniemen

• kwartaal, maand, week, dag, uur, kwartier, minuut, seconde

Verwante begrippen

• agenda, biënnale, eeuw, kalender

Hyponiemen

   

Nieuwjaar Rembrandtjaar Statenjaar aanloopjaar aanslagjaar academiejaar afstudeerjaar appeljaar arbeidsjaar bachelorjaar baljaar banjaar basisjaar beginjaar begrotingsjaar belastingjaar beleggingsjaar beursjaar bevrijdingsjaar bezettingsjaar bisjaar boekjaar boerenjaar boomjaar boterjaar bouwjaar braakjaar broedjaar brugjaar campagnejaar collegejaar competitiejaar contractjaar crisisjaar cultuurjaar cursusjaar debuutjaar depressiejaar derdejaars dienstjaar eerstejaars eindejaar eindejaars eindexamenjaar eindjaar examenjaar feestjaar filmjaar fruitjaar geboortejaar gedenkjaar geluidsjaar gigawattjaar gloriejaar grasjaar groei-jaar guldenjaar halfjaar herdenkingsjaar hogerejaars hooi-jaar huwelijksjaar ijkjaar inkomstenjaar jeugdjaren jokerjaar jongelingsjaren jongerejaars jubeljaar jubileumjaar kalenderjaar kampioensjaar kanteljaar kapjaar keerkringsjaar kersenjaar kroonjaar laatstejaars langjarig leerjaar leesjaar lesjaar levensjaar lichtjaar lustrumjaar maanjaar manjaar masterjaar mastjaar mensjaar millenniumjaar moordjaar muziekjaar najaar nieuwjaar nuldejaars ongeluksjaar oogstjaar oorlogsjaar opleidingsjaar oprichtingsjaar oudejaar ouderejaars oudjaar overgangsjaar overjaars peiljaar pensioenjaar piekjaar pioniersjaar pitsjaar planeetjaar polisjaar pooljaar praktijkjaar prepromojaar proefjaar profjaar propedeusejaar rampjaar recessiejaar recordjaar referentiejaar regeringsjaar revolutiejaar rouwjaar rustjaar sabbatjaar sabbatsjaar schaatsjaar scharnierjaar schooljaar schrikkeljaar snuffeljaar specialisatiejaar speeljaar sponsorjaar sportjaar stagejaar startjaar sterfjaar streefjaar studentenjaar studiejaar succesjaar superjaar tennisjaar themajaar thesisjaar tienjaars topjaar tussenjaar tweedejaars uitkeringsjaar veeljarig vergaderjaar verkiezingsjaar verliesjaar verlofjaar verschijningsjaar verslagjaar vervolmakingsjaar verzekeringsjaar vierdejaars vierkeizerjaar vijfdejaars vijfjarenplan voetbaljaar vogeljaar voorjaar voorjaars weduwjaar werkingsjaar werkjaar wielerjaar wijnjaar wonderjaar zesdejaars ziektejaar zittingsjaar zonnejaar

Afgeleide begrippen

   

1-jarig 10-jarig 100-jarig 11-jarig 12-jarig 13-jarig 14-jarig 15-jarig 16-jarig 17-jarig 18-jarig 2-jarig 20-jarig 21-jarig 24-jarig 25-jarig 3-jarig 30-jarig 35-jarig 40-jarig 50-jarig 60-jarig 65-jarig 7-jarig 75-jarig 80-jarig 90-jarig Filipijnse jaarvogel Maleise jaarvogel Waldens jaarvogel achtendertigjarig achtennegentigjarig achtentachtigjarig achtentwintigjarig achtenveertigjarig achtenvijftigjarig achtenzestigjarig achtenzeventigjarig achtjarig achttienjarig dertienjarig dertigjarig driejarenplan driejarig drieëndertigjarig drieënnegentigjarig drieëntachtigjarig drieëntwintigjarig drieënveertigjarig drieënvijftigjarig drieënzestigjarig drieënzeventigjarig duizendjarig eenennegentigjarig eenentachtigjarig eenentwintigjarig eenenveertigjarig eenenvijftigjarig eenenzestigjarig eenenzeventigjarig eenjarig elfjarig fijnjarig gelijkjarig gewone jaarvogel grofjarig halfjarig honderdjarig jaar in jaar uit jaar in, jaar uit jaarabonnee jaarabonnement jaarafrekening jaarafsluiting jaarbasis jaarbedrag jaarbegin jaarbegroting jaarbericht jaarbeurs jaarboek jaarbudget jaarcapaciteit jaarcijfer jaarclub jaarcongres jaarcontract jaardag jaardicht jaardienst jaardividend jaareinde jaarfeest jaargang jaargeld jaargemiddelde jaargenoot jaargetij jaargetijde jaargids jaargroep jaarhelft jaarhuur jaarinkomen jaarinkomsten jaarkaart jaarkalender jaarkilometrage jaarklas jaarklasse jaarkoers jaarkring jaarletter jaarlijks jaarling jaarloon jaarmarkt jaarmis jaaromzet jaaroogst jaaropbrengst jaaropgaaf jaaropgave jaaroverzicht jaarplan jaarplanning jaarpremie jaarprestatie jaarprijs jaarproductie jaarprogramma jaarrapport jaarrapportage jaarrecord jaarrede jaarrekening jaarrendement jaarrente jaarresultaat jaarring jaarritme jaarrooster jaarruimte jaarsalaris jaarsteen jaarstijl jaarstukken jaarsveld jaarswisseling jaartaak jaartal jaartekening jaartelling jaartemperatuur jaartermijn jaarthema jaartijd jaartotaal jaartrajectkaart jaarverbruik jaarvereiste jaarvergadering jaarverlies jaarverslag jaarverslaggeving jaarvogel jaarwedde jaarweken jaarwende jaarwerk jaarwinst jaarwisseling jareneis jarenlang jarig kleine jaarvogel kortjarig laatstejaarsstudent langjarig meerderjarig meerjarenafspraak meerjarenbegroting meerjarenbeleid meerjarenbeleidsplan meerjarenonderhoud meerjarenperspectief meerjarenplan meerjarenplanning meerjarenprogramma meerjarenproject meerjarig minderjarig negenendertigjarig negenennegentigjarig negenentachtigjarig negenentwintigjarig negenenveertigjarig negenenvijftigjarig negenenzestigjarig negenenzeventigjarig negenjarig negentienjarig negentigjarig overjarig tachtigjarig tienjarenplan tienjarenprogramma tienjarig twaalf-en-een-halfjarig twaalfeneenhalfjarig twaalfjarig tweehonderdjarig tweejarig tweeëndertigjarig tweeënnegentigjarig tweeëntachtigjarig tweeëntwintigjarig tweeënveertigjarig tweeënvijftigjarig tweeënzestigjarig tweeënzeventigjarig twintigjarig veeljarig veertienjarig veertigjarig verjaardag verjaren vierendertigjarig vierennegentigjarig vierentachtigjarig vierentwintigjarig vierenveertigjarig vierenvijftigjarig vierenzestigjarig vierenzeventigjarig vierjarenplan vierjarig vijfendertigjarig vijfennegentigjarig vijfentachtigjarig vijfentwintigjarig vijfenveertigjarig vijfenvijftigjarig vijfenzestigjarig vijfenzeventigjarig vijfjarenplan vijfjarig vijftienjarig vijftigjarig voljarig voorjarig zesendertigjarig zesennegentigjarig zesentachtigjarig zesentwintigjarig zesenveertigjarig zesenvijftigjarig zesenzestigjarig zesenzeventigjarig zesjarenplan zesjarig zestienjarig zestigjarig zevenendertigjarig zevenennegentigjarig zevenentachtigjarig zevenentwintigjarig zevenenveertigjarig zevenenvijftigjarig zevenenzestigjarig zevenenzeventigjarig zevenjaarsbloem zevenjarig zeventienjarig zeventigjarig zoveeljarig

eenheden van tijd in het Nederlands (nld)
yoctoseconde • zeptoseconde • attoseconde • femtoseconde • picoseconde • nanoseconde • microseconde • milliseconde • centiseconde • deciseconde • seconde • decaseconde • hectoseconde • kiloseconde • megaseconde • gigaseconde • teraseconde • petaseconde • exaseconde • zettaseconde • yottaseconde
seconde • minuut • kwartier • uur • dag / etmaal / nychthemeron • week • decade • maand / maanmaand • kwartaal / trimester / jaargetijde / seizoen • tertaal • semester • jaar / annum • lustrum • decennium • generatie • eeuw / hectoannum • millennium / kiloannum • mega-annum • giga-annum

Typische woordcombinaties

• jaar in jaar uit
• jaren geleden al
• met drie jaar verlengd
• over 50 jaar
• twee jaar geleden

Uitdrukkingen en gezegden

   

Eén uur van onbedachtzaamheid, kan maken dat men jaren schreit. één moment van onvoorzichtigheid kan verschrikkelijke gevolgen hebben Elke dag een draadje is een hemdsmouw in een jaar. als je iedere dag een beetje doet komt het karwei uiteindelijk klaar Het verstand komt met de jaren naar mate je ouder wordt, word je wijzer en verstandiger Sinds jaar en dag (zijn) al heel lang Tot de jaren des onderscheids komen oud genoeg zijn om zelf te weten/mogen wat wel en niet mag Uit het jaar nul zijn Niets voorstellen Vette en magere jaren (hebben) jaren met meer welvaart en minder werkloosheid en jaren met minder welvaart en meer werkloosheid siderisch jaar jaaromloop t.o.v. de sterren

Vertalingen

    1. de duur van een omloop van de aarde om de zon van circa 365 dagen.   

Angelsaksisch: gēar (ang) Avestisch: ýārə, saređa Bulgaars: година (bg) Catalaans: any (ca) m Cherokee: ᏑᏕ (chr) Deens: år (da) o Duits: Jahr (de) o Engels: year (en) Esperanto: jaro (eo) Estisch: aasta (et) Evenks: анӈани Frans: année (fr) v, an (fr) m Fries: jier (fy) Gujarati: વરસ (gu) m Hindi: साल (hi) m, वर्ष (hi) m Hettitisch: uitti Ido: yaro (io) Iers: bliain (ga) Italiaans: anno (it) m

Koerdisch: sal (ku) v Koptisch: ⲣⲟⲙⲡⲉ v Latijn: annus (la) Maori: tau (mi) Noors: år (no) o Nynorsk: år (no) o Oekraïens: рік (uk) Oppersorbisch: lěto (hsb) o Oudgrieks: ἔτος Pools: rok (pl) m, lata (pl) meervoud Quechua: wata (qu) Russisch: год (ru) m Servisch: година (sr) Sloveens: leto (sl) o Spaans: año (es) m Vietnamees: năm (vi) Welsh: blwydd (cy) v, blwyddyn (cy) v Zweeds: år (sv) o

    jaren geleden al   

Duits: bereits vor Jahren, schon vor Jahren

    over 50 jaar   

Duits: in 50 Jahren

    twee jaar geleden   

Duits: vor zwei Jahren

Gangbaarheid

• Het woord jaar staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.

• In onderzoek uit 2013 van het Centrum voor Leesonderzoek werd "jaar" herkend door:

100 %	van de Nederlanders;
100 %	van de Vlamingen.

Meer informatie

• Zie Wikipedia voor meer informatie.