Wijs

Wijs of modus is een grammaticale categorie waarmee de relatie wordt aangegeven tussen een werkwoord en de werkelijkheid. In veel talen komt wijs tot uitdrukking in de morfologie, meer bepaald de vervoeging van de werkwoorden. Hoewel wijs theoretisch gescheiden wordt van andere categorieën die bij de vervoeging een rol spelen (met name tijd en aspect), drukken concrete werkwoordsvormen veelvuldig meerdere van deze concepten tegelijk uit.

Voorbeelden van wijzen in het Nederlands zijn de indicatief (aantonende wijs), de imperatief (gebiedende wijs) en de conjunctief (aanvoegende wijs).

In het Latijn worden de volgende modi (meervoud van modus) gebruikt: indicativus, coniunctivus, imperativus, infinitivus, participium, supinum, gerundium en gerundivum. In het Oudgrieks daarnaast ook nog de optativus en in het Sanskriet de injunctief.

Werkwoordswijzen

modus	wijs	voorbeeld
infinitief	onbepaalde wijs	lopen
participium	deelwoord	lopend gelopen
indicatief	aantonende wijs	ik loop
imperatief	gebiedende wijs	loop
conjunctief	aanvoegende wijs	dat hij lope
conditionalis	voorwaardelijke wijs	Als (conditie), zou hij lopen Als (conditie), liep hij
optatief	wensende wijs	moge hij lopen
gerundium	verbaal substantief	het lopen
gerundivum	verbaal adjectief	er moet worden gelopen
supinum	verbaal substantief	om te lopen