Montserrat Caballé

Montserrat Caballé
	Caballé in Semiramide van Rossini, 1980
Volledige naam	Maria de Montserrat Viviana Concepción Caballé i Folch
Geboren	12 april 1933
Overleden	6 oktober 2018
Land	Spanje
Beroep(en)	operazangeres
Zangstem	sopraan
	(en) IMDb-profiel
	(en) Allmusic-profiel
	(en) Discogs-profiel;
	(en) MusicBrainz-profiel;
Portaal	Klassieke muziek

Maria de Montserrat Viviana Concepción Caballé i Folc (Barcelona, 12 april 1933 – aldaar, 6 oktober 2018^[1]) was een Spaanse operazangeres met het stemtype sopraan.

Persoonlijk

Haar ouders waren bang haar voor haar geboorte te verliezen en deden de belofte dat zij het kind zouden vernoemen naar het klooster van Montserrat als het levend en gezond geboren zou worden.

In 1964 trouwde Montserrat Caballé met de Catalaanse tenor Bernabé Martí, met wie zij een dochter en een zoon kreeg. Hun dochter, ook Montserrat genaamd, werd ook sopraanzangeres.

Zangcarrière

Zij begon haar carrière met een 12-jarige studie aan het conservatorium van het Teatro Liceu te Barcelona en won in 1954 de Liceu gouden medaille. Twee jaar later maakte ze haar debuut als Mimi in La bohème bij de Opera van Bazel, waar ze een uitgebreid rollenrepertoire opbouwde, van onder meer Tosca, Aida, Arabella en Salomé.

Tussen 1956 en 1965 zong ze bij talloze operahuizen, onder meer in Bremen, het Teatro alla Scala, Wenen en Lissabon. In 1965 verwierf ze grote faam door in New York op korte termijn Marilyn Horne te vervangen tijdens een concertuitvoering van Donizetti's Lucrezia Borgia.

Ze werd wereldwijd een veelgevraagd zangeres, bekend om haar uitvoeringen van zeldzame Donizetti-opera's en haar vele plaatopnamen. Het "romige" timbre, het speciale volume van haar stem en haar vermogen om een noot zeer zacht te kunnen aanhouden maken haar tot een van de grootste sopranen van Spanje.

Haar glorieperiode liep van de grote doorbraak midden jaren zestig tot de vroege jaren tachtig. In deze periode was haar carrière een aanschakeling van een diversiteit van rollen in zowel het Italiaanse repertoire - van Bellini via Rossini over Verdi tot Puccini als het Duitse - Strauss, Wagner - of het Franse - Meyerbeer. Ook haar minder bekende Mozartvertolkingen genieten aanzien. Hoewel het Italiaanse belcanto een groot deel van haar rollen innam, liepen deze toch vaak door genres heen. Soms zong ze aria's uit de barokmuziek, vooral uit opera's van Händel, of liederen van bijvoorbeeld Enrique Granados en Richard Strauss.

Daarbij schuwde ze risico's niet door interpretaties te geven van rollen die voor haar stemtype niet voor de hand lagen. Zoals vele groten van de opera werd Caballé vaak uitgenodigd om titelrollen te zingen. Haar stem was dermate flexibel dat ze dit aankon. Waar Caballé in haar vroege carrière de rol zong van bijvoorbeeld Liu uit Puccini's Turandot, vertolkte ze later de titelrol. Tijdens haar topperiode maakte ze studio-opnames die vaak nog steeds als referentie gelden.

Montserrat Caballé heeft de carrière van de tenor José Carreras een duw in de goede richting gegeven door regelmatig met hem te werken. Haar samenwerking in de jaren tachtig met rockzanger Freddie Mercury - met wie zij de hit Barcelona scoorde - resulteerde in het opnemen van een album en het verwerven van veel nieuwe fans. Dit nummer is als melodie gebruikt voor de Olympische Spelen van 1992 in Barcelona. Zo bracht zij veel jonge mensen in contact met opera. Tevens maakte zij zarzuela en Spaanse liederen bekend bij een internationaal publiek.

Ondanks haar zwakke gezondheid wist ze haar warmte en goede humeur te behouden en zette zij zich in voor goede doelen. Zo vierde zij haar zestigste verjaardag met een benefietrecital in de Parijse Opéra Garnier voor de Worldwide Foundation for AIDS Research. Ook was ze sinds 1994 UNESCO goodwill-ambassadeur.

Toprollen uit haar repertoire

ADRIANA LECOUVREUR (titelrol, Cilea) - onder meer versie met José Carreras als Maurizio
AIDA (titelrol, Verdi) - opname met R. Mutti uit 1974
ARMIDA (titelrol, Rossini)
CLEOPATRA (Giulio Cesare, Händel)
ElISABETH (Tannhäuser, Wagner)
ELISABETTA (Don Carlo, Verdi) - onder meer verschillende versies met Placido Domingo als Don Carlo
IMOGENE (Il Pirata, Bellini)
LEONORA (Il Trovatore, Verdi) - o.a. Orange 1972
LIU (Turandot, Puccini) - onder meer versie met Birgit Nilsson uit 1965
LUCREZIA BORGHIA (titelrol, Donizetti)
MADAMA BUTTERFLY (titelrol, Puccini)
MARGUERITE DE VALOIS (les Huguenots, Meyerbeer)
MARIA STUARDA (titelrol, Donizetti)
NORMA (titelrol, Bellini) - beroemd optreden in Orange 1974
SALOME (titelrol, Strauss)
TOSCA (titelrol, Puccini)

Discografie

Montserrat Caballé heeft in haar carrière vanaf 1963 meer dan 250 plaatopnamen gemaakt.^[2]

Albums (kleine selectie)

Barcelona (1988) met Freddie Mercury
Friends for life (1997) met meerdere bekende artiesten, waaronder René Froger
With all my heart (1999)
Don Carlos (2000) met Plácido Domingo
Il corsaro (2001) met José Carreras en Jessye Norman

NPO Radio 2 Top 2000

Nummer met notering(en) in de NPO Radio 2 Top 2000^{[noot 1]}	'99	'00	'01	'02	'03	'04	'05	'06	'07	'08	'09	'10	'11	'12	'13	'14	'15	'16	'17	'18	'19	'20	'21	'22	'23
Barcelona (met Freddie Mercury)	140	134	189	160	186	251	201	180	181	175	241	147	162	105	200	249	296	302	211	143	176	190	192	287	276

↑ 1, 2, 3, … geeft de plaats aan; vet = hoogste notering. * = nummer was nog niet uitgekomen; - = nummer was niet genoteerd.

Onderscheidingen

1966: Commandeur in de Orde van Isabella de Katholieke (Spanje)
1975: Orde van Alfons X de Wijze (Spanje)
1982: Medalla d'Or de la Generalitat de Catalunya, de hoogste Catalaanse onderscheiding.
2003: Orde van Verdienste van de Bondsrepubliek Duitsland
2005: Legioen van Eer (Frankrijk)
2007: Kammersänger bij de Weense Staatsopera
2009: Grootkruis van de Orde van Verdienste (Italië)
Diverse eredoctoraten, onder meer aan de universiteiten van Santander en Barcelona

Externe links

Zie de categorie Montserrat Caballé van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Operazangeres Montserrat Caballé (85) overleden, NOS Nieuws, 6 oktober 2018.
↑ Discografie Montserrat Caballé op Discogs.

[T2000-3] 1, 2, 3, … geeft de plaats aan; vet = hoogste notering. * = nummer was nog niet uitgekomen; - = nummer was niet genoteerd.

[1] Operazangeres Montserrat Caballé (85) overleden, NOS Nieuws, 6 oktober 2018.

[2] Discografie Montserrat Caballé op Discogs.

[1]

[2]

[noot 1]