Colsjaal

Een colsjaal, ook wel nekwarmer, ski col, sportcol, sportsjaal, motorkol of buff^{[noot 1]} genoemd, is een dubbellaags sjaal met open uiteinden die ook te gebruiken is als col (rolkraag). Korte uitvoeringen worden ‘nekwarmer’ genoemd.

Beschrijving

Een colsjaal is een ‘buis’ of ‘koker’ van elastisch textiel, die aan beide uiteinden open is. Hij kan als sjaal gedragen worden, of als een col (rolkraag). over het hoofd om hals en nek kan worden getrokken.

Colsjaals worden gemaakt van textiel, bv wol of synthetisch garen. Ook wordt fleece gebruikt.

Hij kan op verschillende manieren gemaakt zijn. Uit één rechthoekig stuk stof dat dubbelgevouwen is waarna de tegenoverliggende zijde dichtgenaaid is. Of uit twee rechthoekige stukken stof op elkaar, waarvan twee tegenoverliggende zijden aan elkaar genaaid zijn. Tegenwoordig worden ze vaak naadloos rond gebreid. Op de stof kan een patroon aangebracht zijn.

Er zijn ook ‘gevoerde’ colsjaals, met een extra laag stof aan de binnenkant, en colsjaals gemaakt van ademende waterdichte stof. Motorkols zijn soms voorzien van brede borst- en rugflappen, voor extra bescherming tegen inwaaien.

Capuchon met nekwarmer
Twee colsjaals en een muts met nekwarmer (blauw)

Toepassing

De colsjaal kan op veel verschillende manieren gedragen worden. Als sjaal of colkraag, maar ook als halsdoek. Als colkraag kan hij, door de achterkant en/of voorkant over het hoofd of voor de onderste helft van het gezicht te trekken, veranderd worden in een masker, ‘balaclava’ (bivakmuts) of capuchon.^[2]^[3] Een andere mogelijkheid is hem op te rollen tot bandana of zweetband. Hij kan op verschillende manieren gevouwen worden om hem als muts te dragen. Soms is één uiteinde voorzien van een elastiek of koord met stopper. Daarmee kan dat uiteinde afgesloten worden, en is de nekwarmer veranderd in een muts.^[4]^[5]

De colsjaal kan gemakkelijk opgeborgen worden in een zak of rugzak.

Omdat ze niet losraken worden colsjaals worden veel gebruikt door motorrijders en fietsers. Ook worden ze veel gedragen bij wintersporten zoals skiën, snowboarden of schaatsen, en bij andere buitensporten zoals bergbeklimmen, hardlopen en wielersport. Ook bij voetbal werden ze gedragen^[6] maar begin maart 2011^[7] heeft de FIFA dat verboden omdat ze als gevaarlijk worden beschouwd.^[8]^[9]

Voetballer Michael Chopra (Cardiff City FC) met nekwarmer (2010)
FC Twente met colsjaals en hoofdbanden voor de Europa League wedstrijd tegen Rubin Kazan in Moskou bij -18°C.^[10] (17 feb 2011)

Militair

Colsjaals worden ook gedragen door militairen en politie, bv door arrestatieteams en beveiligingseenheden. Ze raken niet los en kunnen uitstekend onder een helm gedragen worden. Ook kunnen ze snel voor het gelaat worden getrokken, als bescherming tegen stof of als camouflage. Tegenwoordig worden ze ook vaak voor het gelaat getrokken zodat de drager onherkenbaar is.

Duitsland

Tijdens de Tweede Wereldoorlog behoorde de ‘Kopfschützer’ ook ‘Schlauchschal’ of ‘Oma’^{[noot 2]} genoemd, tot de standaarduitrusting van alle Wehrmacht militairen.^[12] Het was een korte veldgrijze (‘feldgrau’) colsjaal van ca. 31 x 24 cm. Na de oorlog behoorde deze colsjaal eveneens in het Oost-Duitse Nationale Volksarmee (NVA) tot de standaarduitrusting.

Duitse krijgsgevangene met colsjaal (1944)
Duitse militairen in winteruniform met colsjaal (1941-1944)

Verenigd Koninkrijk

Eind jaren ‘60 werd in het Britse leger een colsjaal ingevoerd ter vervanging van de mutsdas. In het Britse leger wordt hij ‘headover’, ‘warmer’, ‘snood’^[6] of ‘headover warmer’^[13]^[14] genoemd.

Nederland

Eind jaren ‘60^[15]^[bron?] werd in het Nederlandse leger de gebreide wollen colsjaal ingevoerd ter vervanging van de mutsdas. De officiële benaming bij de landmacht is Colsjaal KL NSN 872-2660-76635-11; Shawl, Winter, KL. Dit type colsjaal is erg lang, en is slechts over de halve lengte dichtgenaaid. De andere helft vormt daardoor twee loshangende flappen, die voor de borst en op de rug omlaag hangen. Doordat hij zo lang is kan hij beter als sjaal gedragen worden dan kortere modellen.^[16]

Andere talen

In het Engels wordt de colsjaal ‘headover’, ‘warmer’, ‘snood’,^[6] ‘headover warmer’,^[13]^[14] ‘neck gaiter’, neckwarmer’,^[7] of ‘open ended comforter’^[4] genoemd.
In het Duits wordt de colsjaal ‘Schlauchtuch’, ‘Schlauschal’, ‘Kopfschützer’ of ‘Oma’^{[noot 2]} genoemd.
In het Frans wordt de colsjaal ‘cache-cou’ of ‘cache-col’ genoemd.

Zie ook

Bronnen, referenties en voetnoten

Bronnen

Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Neck gaiter op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Cache-cou op de Franstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Schlauchtuch op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Buff (vêtement) op de Franstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
Bol.com, Colsjaal
(en) Brook, Paul, 21 okt 2015, Colsjaal op YouTube, British Army Headover – Overview (bezocht 2 sept 2021)
(en) Mean and Green, 30 okt 2018, Colsjaal op YouTube, Deluxe Military Headover (bezocht 2 sept 2021)
(en) Mascurine, 11 mrt 2017, Colsjaal op YouTube, 10 Ways to wear multifunctional headwear - Bandana - Mask - Headband (bezocht 6 sept 2021)
(en) Global Products Inc., 25 aug 2011, Colsjaal op YouTube, Many ways to wear Multifunctional Headwear (bezocht 6 sept 2021)
(en) Mountain Warehouse, 18 apr 2016, Colsjaal op YouTube, Ways To Use Your Head Tube (bezocht 6 sept 2021)
(de) Sackmann, Kai, 21 mrt 2015, Colsjaal op YouTube, Buff verwenden / Use a buff (bezocht 6 sept 2021)
Buff, website

Referenties

↑ Zie Buff (vêtement)| op de franstalige Wikipedia
↑ (en) Hat Guide - Cap comforter
↑ (en) Up Your Fashion Game With a Snood Scarf. LiveAbout. Gearchiveerd op 6-9-2015. Geraadpleegd op 14-09-2020. .
↑ ^a ^b (en) Bugoutsurvivor, Bex., 23 dec 2020, Colsjaal op YouTube, Open Eended Marines Commando Comforter Folded Hat (bezocht 2 sept 2021)
↑ (en) Buff Headwear, 3 mei 2013, Colsjaal op YouTube How to Wear BUFF® Original Multifunctional Headwear (2014) (bezocht 2 sept 2021)
↑ ^a ^b ^c (en) Daily Mail, 2 dec. 2010, Manchester City cash in on Carlos Tevez snood craze as club shop sells out in hours, bezocht 1 sept 2021
↑ ^a ^b (en) Bleacher Report, 12 mrt 2011, Robin S, “FIFA Bans Dangerous Snoods: What Next for Carlos Tevez, Samir Nasri and Co.?”
↑ (fr) Sofoot, 4 feb 2011, Le cache cou interdit ?
↑ (fr) Foot01, 5 feb 2011, La FIFA pourrait priver Tevez et Nasri de leur cache col
↑ (en) Dijkstra, Wietse, Wisgerhof voetbalde met FC Twente bij -18: 'Achteraf viel het mee'. Tubantia (26 februari 2018). Geraadpleegd op 2 september 2021.
↑ (de) Gutefrage.de, 5 mei 2020, Warum heißt das Schlauchtuch der NVA "Oma"?, bezocht 2 sep 2021
↑ (en) War Department, TM-E 30-451 Handbook on German Military Forces, Chapter IX, Uniforms, Insignia, and Individual Equipment, Section I. ARMY UNIFORMS, a. Headgear, (5) Toque. A wool-rayon knit toque is issued to protect the head and neck in cold weather. It may be worn under the cap or helmet …
↑ ^a ^b (en) Anchorsupplies, British Army Headover / Snood
↑ ^a ^b (en) Cap Comforter. Hat Guide (19 april 2011). Geraadpleegd op 1 sept 2021.
↑ NMM - Proefmodel voor een legergroene gebreide sjaal met rond gedeelte en twee lange splitten, model 67 voor Gevechts Tenue^{[dode link]}
↑ Hoffenaar, J., Schoenmaker, B. (1994). Met de blik naar het Oosten, de Koninklijke Landmacht 1945-1990, 1^e ed. SDU / Sectie Militaire Geschiedenis Koninklijke Landmacht, Den Haag, pp334,394,441. ISBN 90-12-080452.

Voetnoten

↑ Buff is de naam die internationaal veel gebruikt wordt voor colsjaals en nekwarmers. De naam komt van het Spaanse bedrijf Original Buff SA in Igualada, dat sinds 1992 populaire colsjaals produceert.^[1]
↑ ^a ^b Oma is een naam die sinds de Tweede Wereldoorlog in het Duitse leger gebruikt wordt voor de colsjaal, hoewel de naam ‘Kopfschützer’ gebruikelijker is. Hij kreeg de naam ‘Oma’ (nl: Grootmoeder) waarschijnlijk omdat het leek alsof men een hoofddoek droeg zoals de dikke wollen winterhoofddoeken die oudere vrouwen vroeger droegen.^[11]

Zie de categorie Neck gaiters van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Zie de categorie Buff van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[frwikibuff-1] Zie Buff (vêtement)| op de franstalige Wikipedia

[3] (en) Hat Guide - Cap comforter

[4] (en) Up Your Fashion Game With a Snood Scarf. LiveAbout. Gearchiveerd op 6-9-2015. Geraadpleegd op 14-09-2020. .

[bugout-5] (en) Bugoutsurvivor, Bex., 23 dec 2020, Colsjaal op YouTube, Open Eended Marines Commando Comforter Folded Hat (bezocht 2 sept 2021)

[6] (en) Buff Headwear, 3 mei 2013, Colsjaal op YouTube How to Wear BUFF® Original Multifunctional Headwear (2014) (bezocht 2 sept 2021)

[daimai-7] (en) Daily Mail, 2 dec. 2010, Manchester City cash in on Carlos Tevez snood craze as club shop sells out in hours, bezocht 1 sept 2021

[bleach-8] (en) Bleacher Report, 12 mrt 2011, Robin S, “FIFA Bans Dangerous Snoods: What Next for Carlos Tevez, Samir Nasri and Co.?”

[9] (fr) Sofoot, 4 feb 2011, Le cache cou interdit ?

[10] (fr) Foot01, 5 feb 2011, La FIFA pourrait priver Tevez et Nasri de leur cache col

[11] (en) Dijkstra, Wietse, Wisgerhof voetbalde met FC Twente bij -18: 'Achteraf viel het mee'. Tubantia (26 februari 2018). Geraadpleegd op 2 september 2021.

[12] (de) Gutefrage.de, 5 mei 2020, Warum heißt das Schlauchtuch der NVA "Oma"?, bezocht 2 sep 2021

[14] (en) War Department, TM-E 30-451 Handbook on German Military Forces, Chapter IX, Uniforms, Insignia, and Individual Equipment, Section I. ARMY UNIFORMS, a. Headgear, (5) Toque. A wool-rayon knit toque is issued to protect the head and neck in cold weather. It may be worn under the cap or helmet …

[anchor-15] (en) Anchorsupplies, British Army Headover / Snood

[hatguide-16] (en) Cap Comforter. Hat Guide (19 april 2011). Geraadpleegd op 1 sept 2021.

[17] NMM - Proefmodel voor een legergroene gebreide sjaal met rond gedeelte en twee lange splitten, model 67 voor Gevechts Tenue^{[dode link]}

[18] Hoffenaar, J., Schoenmaker, B. (1994). Met de blik naar het Oosten, de Koninklijke Landmacht 1945-1990, 1^e ed. SDU / Sectie Militaire Geschiedenis Koninklijke Landmacht, Den Haag, pp334,394,441. ISBN 90-12-080452.

[buff-2] Buff is de naam die internationaal veel gebruikt wordt voor colsjaals en nekwarmers. De naam komt van het Spaanse bedrijf Original Buff SA in Igualada, dat sinds 1992 populaire colsjaals produceert.^[1]

[oma-13] Oma is een naam die sinds de Tweede Wereldoorlog in het Duitse leger gebruikt wordt voor de colsjaal, hoewel de naam ‘Kopfschützer’ gebruikelijker is. Hij kreeg de naam ‘Oma’ (nl: Grootmoeder) waarschijnlijk omdat het leek alsof men een hoofddoek droeg zoals de dikke wollen winterhoofddoeken die oudere vrouwen vroeger droegen.^[11]

[noot 1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[noot 2]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[1]

[11]