Thanksgiving Day

Een typisch *Thanksgiving dinner* met gerechten als kalkoen, zoete aardappels en veenbessen

Thanksgiving Day (dankzeggingsdag), vaak verkort tot Thanksgiving, is een nationale feestdag in de Verenigde Staten en Canada waarop dank wordt gezegd (traditioneel aan God) voor de oogst en voor allerlei andere goede dingen. In de Verenigde Staten wordt deze dag gevierd op de vierde donderdag in november. In Canada, waar de oogst eerder in het jaar eindigt, wordt het op de tweede maandag in oktober gevierd. In kerken in Nederland bestaat de Biddag en Dankdag voor Gewas en Arbeid.

Thanksgiving wordt gevierd met de hele familie en men legt grote afstanden af om bij elkaar te kunnen zijn. Omdat het in de VS op een donderdag valt, is het meestal zo dat werknemers ook vrijdags vrij krijgen. Daardoor wordt een familiereünie van vier dagen mogelijk.

Eten

Het eten speelt een grote rol: het is traditie om op Thanksgiving Day kalkoen te eten en er wordt dan ook aan deze dag gerefereerd als Turkey Day ("kalkoendag"). Sinds het presidentschap van John F. Kennedy is het de gewoonte dat de president gratie verleent aan een levende kalkoen, de National Thanksgiving Turkey. Traditionele bijgerechten zijn aardappelpuree (mashed potatoes), vulling, zoete aardappels (sweet potatoes), sperziebonen (green beans), veenbessen (cranberries), en als nagerecht pecannotentaart (pecan pie) en pompoentaart (pumpkin pie).

Dag na Thanksgiving

De vrijdag na Thanksgiving, wanneer de hele familie vrij heeft, is traditioneel een dag om met het winkelen voor Kerstmis te beginnen. Het is daardoor de drukste dag in het jaar voor de winkeliers. De dag wordt in de Verenigde Staten ook wel Black Friday (zwarte vrijdag) genoemd.

Geschiedenis

De Amerikaanse traditie associeert de feestdag met een feest dat door de Pilgrim Fathers zou zijn gevierd in 1621 toen zij in Plymouth in Massachusetts een nederzetting hadden gesticht (zie Plymouth Colony): na de barre tocht met de Mayflower vanuit Europa mislukte de oogst. Toen er, volgens deze theorie, dankzij de hulp van indianen van de Wampanoag-stam en na een Indian summer, in november alsnog geoogst kon worden, volgde de eerste viering van Thanksgiving Day. Voor de vorm zou teruggegrepen zijn op het voorbeeld van het 3 oktoberfeest ter viering van het Leidens Ontzet, zoals men dat tijdens het verblijf in Leiden van 1609 tot 1621 jaarlijks had meegemaakt: de dankdienst in de Pieterskerk en de maaltijd.^[1] Nog steeds wordt in de Thanksgiving Service de Engelse versie van Wilt heden nu treden gezongen, op dezelfde melodie.

Veel van de verhalen omtrent de Amerikaanse Thanksgiving zijn mythes die zijn ontstaan aan het eind van de 19e en begin van de 20e eeuw in een poging een algemene nationale identiteit te scheppen in de naweeën van de Amerikaanse Burgeroorlog en in de smeltkroes van nieuwe immigranten.

Thanksgiving voor de oorspronkelijke inwoners

Veel nakomelingen van de oorspronkelijke inwoners van Noord Amerika zien de feestdag tegenwoordig niet als een dag waarop men dankbaar moet zijn, maar beschouwen het als het begin van een tragisch proces waarin zij hun land kwijtraakten en hun populatie werd gedecimeerd.^[2]^[3] Ieder jaar op Thanksgiving Day komen Wampanoags en andere stammen samen in Plymouth in Massachusetts voor het herdenken van hun "nationale rouwdag".

Thanksgiving in Nederland

Aangezien Thanksgiving een Amerikaans gebruik is, wordt dit in Nederland niet breed gevierd. Wel viert de Amerikaanse gemeenschap jaarlijks Thanksgiving, met onder andere een oecumenische dienst in de Pieterskerk te Leiden. Amerikanen in Nederland die Thanksgiving vieren doen dat vaak op de derde zaterdag in november, dus voor het "echte" Thanksgiving. Deze datum heeft de voorkeur omdat de vierde zaterdag van november in Nederland erg dicht ligt op het traditionele Sinterklaasfeest (5 december).

Data van Thanksgiving

jaar	VS	Canada
2011	24 november	10 oktober
2012	22 november	8 oktober
2013	28 november	14 oktober
2014	27 november	13 oktober
2015	26 november	12 oktober
2016	24 november	10 oktober
2017	23 november	9 oktober
2018	22 november	8 oktober
2019	28 november	14 oktober
2020	26 november	12 oktober
2021	25 november	11 oktober
2022	24 november	10 oktober
2023	23 november	9 oktober

Zie de categorie Thanksgiving van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Noten

↑ Aldus prof. dr. J.W. Schulte Nordholt in zijn Pieterskerklezing op 23 februari 1992: "Het meest blijvende resultaat van hun optreden is nog wel dat ze de traditie van Thanksgiving hebben ingevoerd en op dat idee waren ze gekomen doordat ze in Leiden hadden gezien hoe er nog steeds 3 oktober werd gevierd. Zo hebben we nog een Leids stempel gedrukt op de Amerikaanse wereld, al werden haring en wittebrood kalkoen."
↑ Gearchiveerde kopie. Gearchiveerd op 2 december 2020. Geraadpleegd op 2 december 2020.
↑ Thanksgiving 2021. sites.google.com. Gearchiveerd op 31 augustus 2021. Geraadpleegd op 2 september 2021.

[1] Aldus prof. dr. J.W. Schulte Nordholt in zijn Pieterskerklezing op 23 februari 1992: "Het meest blijvende resultaat van hun optreden is nog wel dat ze de traditie van Thanksgiving hebben ingevoerd en op dat idee waren ze gekomen doordat ze in Leiden hadden gezien hoe er nog steeds 3 oktober werd gevierd. Zo hebben we nog een Leids stempel gedrukt op de Amerikaanse wereld, al werden haring en wittebrood kalkoen."

[2] Gearchiveerde kopie. Gearchiveerd op 2 december 2020. Geraadpleegd op 2 december 2020.

[3] Thanksgiving 2021. sites.google.com. Gearchiveerd op 31 augustus 2021. Geraadpleegd op 2 september 2021.

[1]

[2]

[3]