Perovskitt
Perovskitt er eit relativt sjeldan mineral på jordoverflata. Farge gul, brun eller svart. Det krystalliserer rombisk (pseudokubisk) og er eit kalsiumtitanoksid med formel CaTiO3. Det er funne i syenittpegmatitt ved Langesundsfjorden og i Nordland.
| Perovskitt | |||
 | |||
| Generelt | |||
|---|---|---|---|
| Kategori | Oksydmineral | ||
| Kjemisk formel | CaTiO3 | ||
| Strunz-klassifisering | 04.CC.30 | ||
| Identifikasjon | |||
| Molekylvekt | 135.96 | ||
| Farge | Svart, raudbrun, bleik gul, gulaktig oransje | ||
| Krystallform | Pseudokubisk – krystallar syner kubisk kontur | ||
| Krystallsystem | Ortorombisk (2/m 2/m 2/m) Romgruppe: Pnma | ||
| Tvilling | komplekse penetrerande tvillingar | ||
| Kløyv | [100] god, [010] god, [001] god | ||
| Brot | Muslig | ||
| Mohs hardleiksskala | 5–5.5 | ||
| Glans | Diamantaktig til metallisk; kan vere matt | ||
| Strekfarge | gråaktig kvit | ||
| Transparens | Gjennomsiktig til ugjennomsiktig | ||
| Spesifikk vekt | 3.98–4.26 | ||
| Optiske eigenskapar | |||
| Optiske eigenskapar | Toaksa (+) | ||
| Brytingsindeks | nα=2.3, nβ=2.34, nγ=2.38 | ||
| Andre eigenskapar | ikkje-radioaktiv, ikkje-magnetisk | ||
| Kjelder | [1][2][3][4][5][6][7][8] | ||
Perovskitt vart først skildra i 1839 frå ein førekomst Atsjmatovsk-gruva i Nazyamskijefjella i Tsjeljabinsk oblast i Uralfjella i Russland. Mineralet vart namngjeve av Gustav Rose etter den russiske mineralogen Lev Perovski (1792–1856).[2][9]
Liknande mineral
endreDysanalytt er ein niobhaldig varietet, medan loparitt inneheld lantanoider og natrium i staden for kalsium (kjent frå syenittpegmatitt i Lågendalen ved Larvik).
Magnesiumsilikat med formel MgSiO3er kjent i naturen som pyroksenmineralet enstatitt . Ved høge trykk vil denne og òg olivingruppas samansetjing (Mg,Fe)Si2O4kunne opptre med perovskittstruktur, og ein slik fase blir anteke å vere utbreidd i Mantelen til jorda i eit djup frå 660 KM og nedover. Perovskitt antakast å dominere gjennom Jorda si indre mantel heilt ned til eit par hundre kilometer over grensa mot jordkjernen og oppfattast i dag som jordklodens mest utbreidde mineral.
Kjelder
endre- Perovskitt. (2012, 13. mars). I Store norske leksikon. Henta 14. februar 2014 frå http://snl.no/perovskitt.
- ↑ Perovskite. Webmineral
- ↑ 2,0 2,1 John W. Anthony, Richard A. Bideaux, Kenneth W. Bladh, and Monte C. Nichols (Eds.) Perovskite. Handbook of Mineralogi. Mineralogical Society of America, Chantilly, VA
- ↑ Naoki Inoue and Yanhui Zou Physical properties of perovskite-type Litium ionic conductor Arkivert 2016-08-07 ved Wayback Machine..Ch. 8 in Takashi Sakuma and Haruyuki Takahashi (Eds.) Physics of Solid State Ionics (2006) s. 247–269 ISBN 81-308-0070-5
- ↑ Veksler, I.V.; Teptelev, M.P. (1990). «Conditions for krystalllization and concentration of perovskite-type minerals in alkaline magmas». Lithos 26: 177. Bibcode:1990Litho..26..177V. doi:10.1016/0024-4937(90)90047-5.
- ↑ Luxová, Jana; Šulcová, Petra; Trojan, M. (2008). «Study of Perovskite» (PDF). Journal of Thermal Analysis and Calorimetry 93 (3): 823. doi:10.1007/s10973-008-9329-z.[daud lenkje]
- ↑ Lufaso, Michael W.; Woodward, Patrick M. (2004). «Jahn–Teller distortions, cation ordering and åttesidigl tilting in perovskites». Acta Crystallographica Section B Structural Science 60: 10. doi:10.1107/S0108768103026661.
- ↑ Anton R. Chakhmouradian and Roger H. Mitchell (1998). «Compositional variation of perovskite-group minerals from the Khibina Complex, Kola Peninsula, Russland» (PDF). The Canadian Mineralogist 36: 953–969.
- ↑ Lemanov, V; Sotnikov, A.V.; Smirnova, E.P.; Weihnacht, M.; Kunze, R. (1999). «Perovskite CaTiO3 as an incipient ferroelektrisk». Solid State Communications 110 (11): 611. Bibcode:1999SSCom.110..611L. doi:10.1016/S0038-1098(99)00153-2.
- ↑ Perovskite. Mindat