Sensur: Skilnad mellom versjonar
| Line 8: | Line 8: | ||
=== Sjølvsensur === |
=== Sjølvsensur === |
||
I autoritære statar lyt forfattarar ofte vera forsiktige med kva dei skriv, for at bøkene ikkje skal verta stogga av sensuren. Dette vert kalla «sjølvsensur». |
I autoritære statar lyt forfattarar ofte vera forsiktige med kva dei skriv, for at bøkene ikkje skal verta stogga av sensuren. Dette vert kalla «sjølvsensur». Under [[2. verdskrig]] var sjølvsensur vanleg i okkuperte land. |
||
=== Sensur av Internett === |
=== Sensur av Internett === |
||
Versjonen frå 3. oktober 2022 kl. 04:31
Sensur er ei handling som held noko igjen frå allmugen, til dømes informasjon, bilete eller ytringar. Ordet blir mest brukt om desse handlingne utført av offentlege styresmakter, men kan også dreia seg om til dømes handlingar innan ei verksemd eller om éin enkeltperson, såkalla sjølvsensur. Årsaker til sensur kan vera at visse ting blir omfatta av tabu, kan avsløra viktige løyndommar, setja nokon i eit dårleg lys eller liknande. Både ytringsfridom og tilgang til informasjon er viktige demokratiske prinsipp, og opne samfunn er derfor forsiktige med sensur, som ein i staden gjerne set i samband med totalitære samfunn og propaganda.
Politisk sensur
Politisk sensur er mest utbriedd i diktatur og totalitære statar, som fachistiske og kommunistiske statar, men autoritære regime sensurerer òg ofte tilgangen til media. I autoritøre statar vert massemedia som aviser, bøker og filmar sensurerte. I Sovjetunionen vart òg musikk sensurert[treng kjelde]. Bøker skrivne av forfattarar som styresmaktene ikkje likar får ikkje alltid publisert det dei skriv. Det hender òg at demokratiske statar vert freista til å nytta sensur. Dette skjedde til dømes i Storbrittania då regjeringa, i perioden oktober 1988 til september 1994, ikkje tillet at stemmen til medlemmar av Sinn Fein vart kringkasta[1]. Forbodet omfatta fleire nordirske organisasjonar, men vart i samtida sett på som retta mot Gerry Adams.
Sjølvsensur
I autoritære statar lyt forfattarar ofte vera forsiktige med kva dei skriv, for at bøkene ikkje skal verta stogga av sensuren. Dette vert kalla «sjølvsensur». Under 2. verdskrig var sjølvsensur vanleg i okkuperte land.
Sensur av Internett
Internett har ført til at det er vanskelegare å sensurera nyheiter, med fleire regjeringar filtrerer tilgangen til internettsider dei ikkje vil at innbyggarane skal ha tilgang til [2]. Kina [3] og Iran [4] er eit typiske døme på dette. Andre døme er Tyrkia som freista å legga press på Twitter [5] og USA som i 2013 blokkerte tilgang til den britiske avisa The Guardian frå militære basar, for å hindra tilgang til artiklar om varslaren Edward Snowden [6][7].
Referansar
- ↑ Welch, F., The 'broadcast ban' on Sinn Fein, 5/4-2005.
- ↑ Giæver, O.P., Kraftig økning i nettsensur, abs nyheter, 9/12-2008.
- ↑ Amundsen, G., Økt Internett-sensur i Kina, Aftenposten.no, 8/6-2009.
- ↑ Aamo, V., Iran stenger portene for digital kommunikasjon, Hardware.no, 11/3-2013.
- ↑ Turkey heads for Twitter showdown after anti-government protests, The Guardian, 27/6-2013.
- ↑ Amerikanske soldater nektes adgang til The Guardian, Nrk.no, 29/6-2013.
- ↑ Vedeler, M., The Guardian blokkert av USAs forsvarsdepartement, Aftenposten.no, 28/6-2013.
