Municion
Una municion es un ensemble destinat a cargar una arma de fuòc. Au minimom, es formada d'una carga propulsiva e d'un projectil. Pasmens, se pòdon tanben trobar de projectils multiples, un estui o de sistèmas permetent d'estabilizar la trajectòria d'un projectil. De mai, la natura dei projectils es tanben fòrça variabla (bala, explosiu, arma quimica, arma nucleara...).
_Browning_Ball_M33_Ammunition_loaded_onto_a_Browning_M2_HB_0.50_caliber_heavy_machine.JPEG)
Lei municions son pas aparegudas amb lei premiereis armas de fuòc. D'efiech, fins au sègle XIX, la màger part deis armas necessitavan de cargar separament la pouvera e lei projectils. Aquò complicava lo procès de cargament qu'èra generalament lòng e complèx. De mai, lei premierei pouveras èran sovent fòrça sensiblas a l'umiditat. Per resòuvre aqueu problema, foguèron adoptadas, au començament dau sègle XIX, de pouveras pauc sensiblas a l'aiga que podián èsser alumadas per una capsula contenent una substància explosiva (amòrsa). L'impermeabilitat de l'arma èra tanben melhorada en envolopant la bala dins un papier graissós.
Pus simple, aqueu metòde foguèt melhorat amb la concepcion de la premiera cartocha en 1808 per leis engenhaires Jean Samuel Pauly e François Prélat. D'efiech, aguèron l'idèa de reünir dins un ensemble unic l'amòrsa, la carga e lo projectil. Aquò permetiá un tir pus rapid mai lei cartochas, sovent fachas de papier, èran fragilas. Pasmens, lei conflictes dau sègle XIX coma lei guèrras de l'unificacion alemanda o la Guèrra de Secession ne'n demostrèron l'interès. Lo problema dau papier foguèt pauc a pauc corregit amb l'adopcion de l'estui metallic, aparegut dins lo corrent deis ans 1830, çò que permetèt l'industralizacion dei procès de fabricacion de municions.
Uei, cada armada dispausa de quantitats importantas de municions adaptadas a totei lei tipes d'armas de fuòc. Son generalament gardadas dins d'endrechs especiaus destinats a lei protegir còntra d'atacas enemigas e a limitar lo risc d'explosion de la totalitat dau depaus.