Harargee Bahaa

Harargee Bahaa

File:Godinaalee Oromiyaa.png
Godinaalee Oromiyaa

Biyya:

Itoophiyaa

Naannoo:

Oromiyaa

Magaalaa Guddaa:

[[]]

Baayyina ummataa:

2 723 850 (2007)

Tuuta'insa ummataa:

Harargee Bahaa godina Oromiyaa kudha-lamaan keessaa tokko yoo taatu, maqaa kanas kutaa biyyaa Harargee durii irraa fudhatte.

Harargee Baha kibba-dhihaan Laga Shaballeen kan godina Baalee gargari basuni, dhihaan Harargee Dhihaa, kaabaan Dirre Dhawaan fi kaaba fi bahaan immoo Mootummaa Naannoo Sumaalee daangeffamtee argamti. Harari Regioniin zonii kana kessatti marfamte argamti. Magaalllan beekamoni Harargee bahaa Haromaayaa, Babille fi Funyan Bira. Bakki zoni sunitti dinqisisaa ta'e Harar Wildlife Sanctuary dha.

Abbaa Taayitaa Istaatistiksii Itoophiyaatin (Central Statistical Authority) akka gabaasa Abbaa Taayitaa Bunaa fi Shayii Itoophiyaa irratti hundaa'e akka ibsetti toniin buna 3,654.00 ta'u bara dhumaa 2005 GC irratti akka Harargee bahaatti biqile ibseera. Kuni immo gumaacha Oromiyaa keessa parsentii 3.17% yoo ta'u, gumaacha biyya (Itoophiyaa) keessa immo parsentii 1.6% ta'a.^[1] $ aanaalee godiin Hararge bahaa

- 1 aanaa haromaaya
- 2 aanaa baabbilee
- 3 aanaa midhagaa tolaa
- 4 aanaa dadar
- 5 aanaa konbolcha
- 6 aanaa fadis
- 7 aanaa mayyu mulluqe
- 8 aanaa gurawaa
- 9 aanaa baddannoo
- 10 aanaa jaarsoo
- 11 aanaa cinaaqsan
- 12 aanaa gooroo guutuu
- 13 aanaa meettaa
- 14 aanaa gooroo muxii
- 15 aanaa gola odaa
- 16 aanaa qarsaa
- 17 aanaa malkaaballo
- 18 aanaa kurfaacallee
- 19 aanaa qumbii
- 20 aanaa gursum

aanaan midhagaa Araddaa 19 qaba

- - - - magaalaa midhagaa
        
        Araddaa rooba
      - Araddaa lencaa
    - Araddaa barzaala
  - Araddaa urjii
- Araddaa qeeransaa
- Araddaa tarkaanfataa
  - Araddaa biyyoo waraabaa
  - Araddaa mudhii baallii
- Araddaa bilisummaa
  - Araddaa quufa
- Araddaa maabara nagayaa
  - Araddaa suufataa
- Araddaa nagaya midhagaa
- Araddaa ibroomuussaa
Araddaa salaama
Araddaa diddiimtu qalayaa
Araddaa Mullu
Araddaa Jiddo ghaarri

Gabaasa

Gabaasa Abbaa Taayitaa Istaatistiksii Itoophiyaa kan bara 2005 akka ibsutti, godinni kun tilmamaan baaayyina ummata 2,555,635, yoo qabaatu kan keessaa 1,298,104 dhiira yoo ta'an kan hafan 1,257,531 immo dubartoota dha. Baay'ina ummatta oliitii ibsame kessa parsentiin 6.9% yokan namni 175,440 badiyya alla jirrattu. Ballina lafa tilmamaan 24,900.21 square kilometers ta'u keessatti "density" (walitti-kufami) ummata Shawaa dhihaa tilmamaan 102.64 people per square kilometer ta'a.^[2]

Akka Baankii Addunyaa (World Bank) memorandumi bara Ebla 24, 2004 akka ibsutti, Parsentiin 3% jirattotta Shawaa dhihaa elektriki ni fayyadatamu, akkasumas "density" kara konkolatta zoni kana 39.6 kilometers per 1000 square kilometers yoo ta'u (kunis yoo kilometer 30 biyya wajjin yoo walitti madalaan) ^[3], akkasumas avregiin abba mana badiyya tokko hektara lafa 0.5 (kunis hektara lafa biyya 1.01 fi hektara lafa Oromia 1.14 wajjin yoo walitti madalamu)^[4], akkasumas avregiin abba mana baddiya tokko mataan horii mana hanga 0.6 qaba. Persentiin 13% ummatta, namotta qonaa malee jiratan yoo ta'an, kunis yoo kan biyya persenti 25% fi kan Oromia 24% wajjin yoo walitti madallan. Ijolle barachu danda'an kessa persentiin 53% mana barumsa sadarka tokkoffati galma'ani argamu, akkasumas persentiin 10% mana barumsa sadarka lammaffatti galam'ani argamu. Persentiin 44% zonii kana malariaf bana kan jiraan yoo ta'an, tokkoleen Tsetse flyiif bana miti. Memorandamiin zonii kana risqii qillensa gogga (drought) qabachun qabxii 367 kenaf.^[5]

Wabii

↑ CSA 2005 National Statistics, Table D.2
↑ CSA 2005 National Statistics, Tables B.3 and B.4
↑ "Ethiopia - Second Road Sector Development Program Project", p.3 (World Bank Project Appraisal Document, published 19 May 2003)
↑ Comparative national and regional figures comes from the World Bank publication, Klaus Deininger et al. "Tenure Security and Land Related Investment", WP-2991 (accessed 23 March 2006).
↑ World Bank, Four Ethiopias: A Regional Characterization (accessed 23 March 2006).

Godinaalee Oromiyaa^[1]^[2]

Aanolee Harargee Dhihaa
Baddannoo \| Baabbilee \| Chinaksan \| Dadar \| Faddis \| Giraawwaa \| Gola Odaa \| Gooroo Guutuu \| Gursum \| Haroo Maayaa \| Jaarso \| Qarsaa \| Kombolcha \| Kurfaa Callee \| Malkaa Balloo \| Meyumuluke \| Meettaa \| Midega Tola

↑ Namoonni HAADHA MANAA isaanii waliin walqunnamtii saalaa jalqabuuf utuu jedhanii, utuu qunnaamtii hin godhiin jalaa qaamni kormaa dhangala’u ykn eegalanii daqiiqaa 1 gaditti xumuran rakkoo kana qabu jedhamee yaadama. Waanti kun takkaa yoo nama qabate waan nama hin gadhiifne yokaan nama waliin hafu miti. Waqxii tokkoof nama mudatee baduus danda’a, namoota tokko tokkorrammoo turuu danda’a. Dhibee kana kan fidu kana jedhamee quba itti qabamee adda baafamuu baatus kanneen armaan gadii waliin ta’anii harka keessaa qabu. 1. Dhiphina/muddama sammuu (stress) 2. Yeroo hedduu garmalee gadduu (depression) 3. Sodaan walqunnaamtii saalaa hin danda’u jedhu dursee sammuu keessa jiraachuu. 4. Miira balleessaa qabaachuu (guilt) namatti dhaga’amuu 5. Rakkoon hariiroo jaalalaa (relation ship) jiraachuu. AKKAMIIN OFGARGAARUU DANDEENYA? Namoota rakkoo kana qaban keessaa 95% osoo qoricha mana yaalaa hin barbaadiin maloota armaan gadii kana keessaa kan isaaniif ta’u fayyadamanii dhibee kana ofirraa balleessu. 1. Afuura dheeraa (deap breath ) fudhachuu. Yoo xixiqqeessanii afuura baafatan gara dafanii sanyii kormaa dhangalaasuutti geessa. 2. Qofaatti shaakaluu. Kun mala tuttuquu (masturbation) fayyadamuun yoo sanyiin kormaa dhangala’uuf jedhu gidduutti dhaabuudha. Ammas irra deddeebi’anii hojjachuudhaan of shaakalsiisuudha. Yoo kana godhanyoo qaamaan haadha manaa yokaan jaalallee isaanii bira deeman illee qabachuu danda’an. 3. Yoo qunnaamtii saalaa godhan yoo miirri olka’ee sanyiin kormaa dhangala’uuf jedhu bakka qaamni saalaa dhiiraa (penis) qaamarraa itti ka’u jalaaan jabeessanii gadi qabuu (Squeezing) akka dafee hin dhangalaane gargaara. Kanas qofaa ofii shaakaluun gaariidha. 4. Yoo qunnaamtii saalaa goodhamu guutummaa guutuutti yaada keenya qaama saalaa keenyarra kaa’uu dhiifnee bakka biraa yaadaa raawwachuun hedduu gargaara. 5. Jarjaruu fi ariifannaa, sodaa fi miirota kana fakkaatan haga dandeenye ofirraa fageessuu qabna. 6. Namootni walqunnaamtii saalaa yeroo dheeraaf hin godhiin yoo turan waan kun akka mudatu ni taasisa. Akkuma deddeebineen raawwanneen garuu fooyya’aa deema. 7. Yoo qunnaamtii saalaa goonu akkuma miirri olka’aa deemee gara dhangala’uutti dhiyaateen sochii gadi xiqqeessuudha. Yoo garmalee sosocho’an dafee akka dhangala’u waan taasisuuf. Fayyaan faaya Dhibee Wal qunnamtii Saalaa Dafanii Xumuruu Faayidaa Timiraa Mallattoo Dhukkuba Kalee fi Wantoota Gochuu Qabnu Mallattolee Dadhabuu Onnee Dhiita'uu Qaama Saala Dhiiraa(Varicocele)fi Mallatto Isaa Haphachuu Rifeensaa Akkamiin Ittisuu Dandeenya? Mallattoo, Ka'umsaa fi Furmaata Hir'ina Dhiigaa Dhukkuba Huuba Qoonqoo/Toonsilii Faayidaa Jinjibilli Qabu
↑ "sirni hundeeffama Godina Baalee Bahaa". obnoromia.com (in oromo).

[1] CSA 2005 National Statistics, Table D.2

[2] CSA 2005 National Statistics, Tables B.3 and B.4

[3] "Ethiopia - Second Road Sector Development Program Project", p.3 (World Bank Project Appraisal Document, published 19 May 2003)

[4] Comparative national and regional figures comes from the World Bank publication, Klaus Deininger et al. "Tenure Security and Land Related Investment", WP-2991 (accessed 23 March 2006).

[5] World Bank, Four Ethiopias: A Regional Characterization (accessed 23 March 2006).

[6] Namoonni HAADHA MANAA isaanii waliin walqunnamtii saalaa jalqabuuf utuu jedhanii, utuu qunnaamtii hin godhiin jalaa qaamni kormaa dhangala’u ykn eegalanii daqiiqaa 1 gaditti xumuran rakkoo kana qabu jedhamee yaadama. Waanti kun takkaa yoo nama qabate waan nama hin gadhiifne yokaan nama waliin hafu miti. Waqxii tokkoof nama mudatee baduus danda’a, namoota tokko tokkorrammoo turuu danda’a. Dhibee kana kan fidu kana jedhamee quba itti qabamee adda baafamuu baatus kanneen armaan gadii waliin ta’anii harka keessaa qabu. 1. Dhiphina/muddama sammuu (stress) 2. Yeroo hedduu garmalee gadduu (depression) 3. Sodaan walqunnaamtii saalaa hin danda’u jedhu dursee sammuu keessa jiraachuu. 4. Miira balleessaa qabaachuu (guilt) namatti dhaga’amuu 5. Rakkoon hariiroo jaalalaa (relation ship) jiraachuu. AKKAMIIN OFGARGAARUU DANDEENYA? Namoota rakkoo kana qaban keessaa 95% osoo qoricha mana yaalaa hin barbaadiin maloota armaan gadii kana keessaa kan isaaniif ta’u fayyadamanii dhibee kana ofirraa balleessu. 1. Afuura dheeraa (deap breath ) fudhachuu. Yoo xixiqqeessanii afuura baafatan gara dafanii sanyii kormaa dhangalaasuutti geessa. 2. Qofaatti shaakaluu. Kun mala tuttuquu (masturbation) fayyadamuun yoo sanyiin kormaa dhangala’uuf jedhu gidduutti dhaabuudha. Ammas irra deddeebi’anii hojjachuudhaan of shaakalsiisuudha. Yoo kana godhanyoo qaamaan haadha manaa yokaan jaalallee isaanii bira deeman illee qabachuu danda’an. 3. Yoo qunnaamtii saalaa godhan yoo miirri olka’ee sanyiin kormaa dhangala’uuf jedhu bakka qaamni saalaa dhiiraa (penis) qaamarraa itti ka’u jalaaan jabeessanii gadi qabuu (Squeezing) akka dafee hin dhangalaane gargaara. Kanas qofaa ofii shaakaluun gaariidha. 4. Yoo qunnaamtii saalaa goodhamu guutummaa guutuutti yaada keenya qaama saalaa keenyarra kaa’uu dhiifnee bakka biraa yaadaa raawwachuun hedduu gargaara. 5. Jarjaruu fi ariifannaa, sodaa fi miirota kana fakkaatan haga dandeenye ofirraa fageessuu qabna. 6. Namootni walqunnaamtii saalaa yeroo dheeraaf hin godhiin yoo turan waan kun akka mudatu ni taasisa. Akkuma deddeebineen raawwanneen garuu fooyya’aa deema. 7. Yoo qunnaamtii saalaa goonu akkuma miirri olka’aa deemee gara dhangala’uutti dhiyaateen sochii gadi xiqqeessuudha. Yoo garmalee sosocho’an dafee akka dhangala’u waan taasisuuf. Fayyaan faaya Dhibee Wal qunnamtii Saalaa Dafanii Xumuruu Faayidaa Timiraa Mallattoo Dhukkuba Kalee fi Wantoota Gochuu Qabnu Mallattolee Dadhabuu Onnee Dhiita'uu Qaama Saala Dhiiraa(Varicocele)fi Mallatto Isaa Haphachuu Rifeensaa Akkamiin Ittisuu Dandeenya? Mallattoo, Ka'umsaa fi Furmaata Hir'ina Dhiigaa Dhukkuba Huuba Qoonqoo/Toonsilii Faayidaa Jinjibilli Qabu

[7] "sirni hundeeffama Godina Baalee Bahaa". obnoromia.com (in oromo).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[1]

[2]