Chaim Arlosoroff: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Poprawiam linki wewnętrzne i wykonuję drobne zmiany typograficzne i techniczne. |
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Bot poprawia linkowanie wewnętrzne i wykonuje inne drobne zmiany. |
||
Linia 27:
Już w trakcie studiów Arlosoroff zaangażował się w działalność [[syjonizm|ruchu syjonistycznego]], pisząc artykuły w takich kwestiach jak finansowanie [[osadnictwo żydowskie w Palestynie|osadnictwa żydowskiego w Palestynie]] i rozwijanie współpracy między Żydami i [[Arabowie|Arabami]]. Był przekonany, że „ideał syjonizmu może być realizowany we współpracy z Arabami”. W 1918 roku pomógł w założeniu organizacji syjonistycznej [[Hapoel Ha-Cair]]. Wzbudził spore zainteresowanie swoim artykułem „''Socjalizm narodu żydowskiego''”, w którym po raz pierwszy przedstawił [[nacjonalizm|nacjonalistyczne]] nadzieje narodu żydowskiego do powrotu i zamieszkania w [[Ziemia Izraela|Ziemi Izraela]]. Arlosoroff zdystansował się do tradycyjnych poglądów [[marksizm]]u, propagując nowe wartości [[socjalizm]]u, które obejmowały [[świadomość narodowa|świadomość narodową]] Żydów. Twierdził on, że Żydzi nie tylko są w stanie ożywić, ale także są zdolni utrzymać swoją unikalną tożsamość kulturową w swojej narodowej ojczyźnie w [[Palestyna|Palestynie]]. Uważał, że utworzenie żydowskiego państwa socjalistycznego zagwarantuje publiczną własność ziemi po powrocie Żydów do ojczyzny. Arlosoroff starał się jednocześnie pogodzić nowoczesne poglądy socjalistyczne z tradycyjną wiarą [[judaizm]]u. Wierzył, że [[Biblia|biblijne]] święta [[rok Jubileuszowy|lat szabatowych i jubileuszowych]] można przywrócić w nowoczesnej formule. Arlosoroff przewidział odrodzenie [[język hebrajski|języka hebrajskiego]], który miał towarzyszyć powrotowi Żydów do Ziemi Izraela. Publikacją tą, Arlosoroff stał się jednym z ważnych działaczy [[syjonizm socjalistyczny|syjonizmu socjalistycznego]]<ref>{{cytuj książkę | autor = Shlomo Avineri | tytuł = Arlosoroff | wydawca = Grove Weidenfeld Publishers | miejsce = New York | rok = 1990 | strony = 9-36 | isbn = 0-8021-1132-7}}</ref>.
W 1920 roku został wybrany przedstawicielem [[Hapoel Hacair]] na doroczną konferencję [[Światowa Organizacja Syjonistyczna|Światowej Organizacji Syjonistycznej]] w [[Londyn]]ie. Było to pierwsze duże spotkanie przedstawicieli ruchu syjonistycznego po I wojnie światowej. W 1921 roku jako reprezentant swojej partii przyjechał do [[Palestyna (mandat)|Brytyjskiego Mandatu Palestyny]], gdzie odbył spotkania założycielskie związku zawodowego [[Histadrut]]. Wizycie tej towarzyszyły arabskie [[zamieszki w Jafie]]. Wydarzenie to skłoniło Arlosoroffa do zrozumienia konieczności poprawy relacji żydowsko-arabskich, jako niezbędnego czynnika dla powodzenia dalszego osadnictwa w Palestynie. Bardzo szybko doszedł do wniosku, że kompromisy zawierane z lokalnymi społecznościami arabskimi nie osłabią i nie podważą wysiłków zmierzających do ustanowienia żydowskiej ojczyzny w Palestynie. Ponadto Arlosoroff otwarcie przyznał, że niezaprzeczalnie w Ziemi Izraela istnieje arabski ruch narodowy<ref>{{cytuj książkę | autor = Shlomo Avineri | tytuł = Arlosoroff | wydawca = Grove Weidenfeld Publishers | miejsce = New York | rok = 1990 | strony = 65 | isbn = 0-8021-1132-7}}</ref>. W 1923 roku na [[Trzynasty Kongres Syjonistyczny|Trzynastym Kongresie Syjonistycznym]] w [[Karlowe Wary|Karlsbad]], został wybrany na członka Komitetu Wykonawczego Światowej Organizacji Syjonistycznej. Rok później ukończył studia i zdecydował się na [[alija|aliję]] do Palestyny. W 1926 roku został wybrany na reprezentanta społeczności żydowskiej w Palestynie przy [[Liga Narodów|Lidze Narodów]] w [[Genewa|Genewie]]. Nadzieje Arlosoroffa na pokojową współpracę i kompromis z Arabami zostały poddane ciężkiej próbie przez [[zamieszki w Palestynie (1929)|zamieszki w 1929 roku]]. Członkowie radykalnych żydowskich organizacji [[Hagana]] i [[Betar|Bejtar]] swoim zachowaniem sprowokowali wybuch gwałtownej reakcji arabskiej społeczności w [[Jerozolima|Jerozolimie]]. W kolejnych dniach zamieszki przeniosły się na inne rejony kraju, gdzie doszło do [[pogrom w Hebronie|pogromu w Hebronie]] i [[Pogrom w Safedzie (1929)|pogromu w Safedzie]]. Po uspokojeniu sytuacji, Arlosoroff mocno skrytykował [[
=== Działalność polityczna ===
[[Plik:Chaim Arlosoroff.jpg|thumb|240px|Uczestnicy spotkania w King David Hotel w Jerozolimie, 1933 rok. W środku siedzi Arlosoroff, na prawo od niego siedzi [[Chaim Weizmann]], na prawo stoi [[Mosze Szaret]] i [[Jicchak Ben Cewi]].]]
W 1930 roku doszło do nawiązania współpracy między dwoma jednoczącymi się partiami politycznymi syjonizmu socjalistycznego, [[Poalej Syjon]] i [[Hapoel Ha-Cair]]. Fuzja przyniosła ustanowienie lewicowej partii [[Mapai]]. Z ramienia tej partii, Arlosoroff został w 1931 roku delegatem na [[Siedemnasty Kongres Syjonistyczny]] w [[Bazylea|Bazylei]]. Został wówczas wybrany na członka Komitetu Wykonawczego, a ponadto został dyrektorem Departamentu Politycznego [[Agencja Żydowska|Agencji Żydowskiej]]. Arlosoroff wierzył, że [[Wielka Brytania]] wesprze osadnictwo żydowskie w Palestynie, realizując swoje zobowiązania zawarte w [[Deklaracja Balfoura|Deklaracji Balfoura]]. Dlatego nawiązał ścisłą współpracę z wysokim komisarzem Palestyny sir [[Arthur Grenfell Wauchope|Arthurem Wauchope]] i sekretarzem kolonii sir [[Philip Cunliffe-Lister|Philipem Cunliffe-Lister]]. Był także bliskim przyjacielem [[Chaim Weizmann|Chaima Weizmanna]], uznawanego wówczas za jednego z najbardziej umiarkowanych polityków partii Mapai<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.jafi.org.il/JewishAgency/English/Jewish+Education/Compelling+Content/Eye+on+Israel/Gallery+of+People+%28Biographies%29/Arlosoroff+Chaim.htm | tytuł = Chaim Arlosoroff (1899-1933) | data dostępu = 2012-09-28 | autor = | opublikowany = | praca = The Jewish Agency for Israel | data = | język = en}}</ref>. W styczniu 1933 roku Arlosoroff mocno starł się z [[Dawid Ben Gurion|Dawidem Ben Gurionem]] i innymi prominentnymi przywódcami Mapai, którzy opowiadali się za zerwaniem współpracy z brytyjskimi władzami mandatowymi. Przyczyną było utrzymywanie ograniczeń żydowskiego osadnictwa w Palestynie narzuconych przez brytyjską [[Biała
W 1933 roku [[narodowy socjalizm|naziści]] doszli do władzy w [[Republika Weimarska|Republice Weimarskiej]]. [[Adolf Hitler]] bardzo szybko doprowadził do proklamowania [[III Rzesza|III Rzeszy]], w której obowiązywały [[antysemityzm|antysemickie]] przepisy. Już w kwietniu 1933 roku władze niemieckie usunęły wszystkich żydowskich pracowników ze stanowisk rządowych. Równocześnie wprowadzono w życie dekret zakazujący Żydom swobodne opuszczanie Niemiec bez wydania specjalnej [[wiza|wizy]] wyjazdowej. Hitlerowcy chcieli pozbyć się Żydów, jednak doradcy finansowi ostrzegali nazistowski rząd, że masowy wyjazd żydowskich pracowników będzie stanowić duży ubytek siły roboczej i zaszkodzi stabilności gospodarczej kraju. Organizacje żydowskie na całym świecie odpowiedziały na te prześladowania protestami i bojkotem niemieckich towarów. Nie przyniosło to jednak poprawy sytuacji niemieckich Żydów, a hitlerowcy usilnie poszukiwali wygodnego rozwiązania, aby pozbyć się Żydów bez konsekwencji politycznych i gospodarczych<ref>{{cytuj książkę | autor = Edwin Black | tytuł = The Transfer Agreement: The Dramatic Story of the Pact Between the Third Reich and Jewish Palestine | wydawca = Macmillan | miejsce = New York | rok = 1984 | strony = 97-105 | isbn = 0786708417}}</ref>. Arlosoroff uważnie przyglądał się rozwojowi sytuacji w Niemczech. Czuł, że nie można już ufać Brytyjczykom i należy zaryzykować rozgniewaniem brytyjskich władz mandatowych, podejmując działania na rzecz ratowania Żydów z coraz bardziej nacjonalistycznej [[Europa|Europy]]. W oczach niemieckich nazistów kontrolowane przez Brytyjczyków terytorium mandatowe w Palestynie wydawało się odpowiednie do wyizolowania tysięcy żydowskich uchodźców. Stwarzało to możliwość negocjacji, które ze strony organizacji syjonistycznych prowadził Arlosoroff. Zawarto w ten sposób porozumienie finansowe, w ramach którego w zamian za zezwolenie na wyjazd żydowskich uchodźców gospodarka niemiecka otrzymała transfer funduszy łagodzących negatywny wpływ bojkotu gospodarczego niemieckich towarów<ref>{{cytuj książkę | autor = Edwin Black | tytuł = The Transfer Agreement: The Dramatic Story of the Pact Between the Third Reich and Jewish Palestine | wydawca = Macmillan | miejsce = New York | rok = 1984 | strony = 98, 131-132 | isbn = 0786708417}}</ref>. Z drugiej strony, dla Arlosoroffa i liderów ruchu syjonistycznego, możliwość przeniesienia licznych niemieckich Żydów do Ziemi Izraela stanowiła historyczną szansę pobudzenia gospodarki Palestyny i umocnienia działań na rzecz utworzenia w przyszłości niepodległego państwa żydowskiego.
Linia 43:
== Publikacje ==
* {{cytuj książkę | tytuł = Jüdische Volkssozialismus | wydawca = | miejsce = | rok = 1920 | strony = | isbn =
* {{cytuj książkę | tytuł = Kolonisationsfinanzen der Jewish Agency | wydawca = | miejsce = | rok = 1923 | strony = | isbn =
* {{cytuj książkę | tytuł = Lage und nachste aufgaben unserer kolonisation | wydawca = | miejsce = | rok = 1923 | strony = | isbn =
* {{cytuj książkę | tytuł = Li-sze'elat ha-irgun ha-meszutaf | wydawca = | miejsce = | rok = 1927 | strony = | isbn =
* {{cytuj książkę | tytuł = Kithve | wydawca = | miejsce = | rok = 1934 | strony = | isbn =
* {{cytuj książkę | tytuł = Leben und Werke; ausgewählte Schriften, Reden, Tagebücher und Briefe | wydawca = | miejsce = | rok = 1936 | strony = | isbn =
* {{cytuj książkę | tytuł = Joman Jeruszalajim | wydawca = | miejsce = | rok = 1948 | strony = | isbn =
== Przypisy ==
|