Encyklopedia Britannica
Encyklopedia Britannica (oryg. ang. Encyclopædia Britannica) – anglojęzyczna encyklopedia powszechna wydana po raz pierwszy w latach 1768–1771 w Edynburgu przez Colina Macfarquhara i Williama Smellie’a, a od 1901 wydawana w Stanach Zjednoczonych. Od 2012 wydawana tylko w wersji online.
 Drugie wydanie encyklopedii (1777–1784) | |
| Tematyka |
ogólna |
|---|---|
| Typ utworu | |
| Wydanie oryginalne | |
| Język | |
| Data wydania |
1768–1771 |
| Wydawca |
Colin Macfarquhar i William Smellie |
| Pierwsze wydanie polskie | |
| Data wydania polskiego |
1997–2005 |
| Wydawca |
Wydawnictwo Kurpisz |
Historia encyklopedii
Wydawana od XVIII wieku w Edynburgu, w przeciwieństwie do francuskiej Encyclopédie (1751–1766), na której się wzorowała, Encyclopædia Britannica była bardzo zachowawcza; późniejsze wydania były zwykle dedykowane monarchom. W 1870 wydawnictwo zostało przeniesione do Londynu. 11. edycja encyklopedii, wydana w 1911 wspólnie z Uniwersytetem w Cambridge, uważana jest za klasyczne wydanie Encyklopedii Britanniki, reprezentujące sumę wiedzy dostępnej u progu XX wieku (znajduje się ona w domenie publicznej i jest rozwijana w ramach projektu Gutenberg jako Project Gutenberg Encyclopedia). Składa się na nią 29 tomów i 44 miliony wyrazów.
Po wydaniu 11. edycji znak handlowy i prawa do publikacji encyklopedii zostały sprzedane wydawnictwu Sears Roebuck z Chicago, które następnie w 1941 odstąpiło je Uniwersytetowi Chicagowskiemu. W styczniu 1996 wydawnictwo Encyclopædia Britannica Inc. zostało kupione przez szwajcarskiego milionera Jacquiego Safrę.
Obecnie
Wersja Encyklopedii Britannica wydana w 2004 zawiera około 120 tysięcy artykułów, liczących razem około 44 milionów słów. Wydana została w formie książkowej, dostępna on-line, na płytach CD-ROM oraz DVD-ROM. Artykuły do tego wydania powstały staraniem ponad czterech tysięcy współpracowników, a 35% jej zawartości zostało przepisanych lub napisanych od nowa od 2002 do 2004.
Od 2008 redakcja EB współpracuje przy edycji Time Almanac.
Historia wydań
| Wydanie | Data publikacji | Objętość | Redaktorzy |
|---|---|---|---|
| 1. | 1768–1771 | 3 tomy | William Smellie |
| 2. | 1777–1784 | 10 tomów | James Tytler |
| 3. | 1788–1797, sup. 1801 | 18 tomów i 2 suplementy | Colin Macfarquhar i George Gleig |
| 4. | 1801–1809 | 20 tomów | James Millar |
| 5. | 1815 | 20 tomów | James Millar i Thomas Bonar |
| 6. | 1820–1823, sup. 1815–1824 | 20 tomów i 6 suplementów[a] | Charles Maclaren i Macvey Napier |
| 7. | 1830–1842 | 21 tomów | Macvey Napier |
| 8. | 1853–1860 | 22 tomy[b] | Thomas Stewart Traill |
| 9. | 1875–1889 | 25 tomów[c] | Thomas Spencer Baynes (do 1880, później W. Robertson Smith) |
| 10. | 1902–1903 | wydanie 9. + 11 suplementów[d] | Sir Donald Mackenzie Wallace, Hugh Chisholm i Arthur T. Hadley z pomocą Franklina H. Hoopera |
| 11. | 1910–1911 | 29 tomów | Hugh Chisholm |
| 12. | 1921–1922 | wydanie 11. + 3 suplementy[e] | Hugh Chisholm |
| 13. | 1926 | wydanie 11. + 3 suplementy[f] | James Louis Garvin |
| 14. | 1929–1973 | 24 tomy[g] | James Louis Garvin z pomocą Franklina H. Hoopera |
| 15. | 1974–1984 | 30 tomów[h] | Mortimer Jerome Adler, William Benton i Charles E. Swanson |
| 1985–2010 | 32 tomy[i] |
Pierwsze wydanie CD-ROM zostało przygotowane w 1994. W tym czasie została także udostępniona płatna możliwość korzystania z encyklopedii on-line. W 1999 dostęp ten był bezpłatny. Nie wydawano także uaktualnianych wersji drukowanych. Eksperyment ten zakończył się w 2001, a nowa wersja drukowana została wydana w 2002.
W 2012 redakcja ogłosiła, że wersja z 2010 będzie ostatnią wersją drukowaną. Encyklopedia dostępna będzie jedynie w wersji elektronicznej[1].
Edycja polska
Encyklopedia Britannica w wersji polskiej była wydawana przez Wydawnictwo Kurpisz w latach 1997–2005 pod tytułem „Britannica – edycja polska” i – wraz z suplementem – obejmowała 49 tomów[2].
Uwagi
- ↑ Suplementy do wydań czwartego, piątego i szóstego Encyclopaedia Britannica. Zawierają wstępne rozważania na temat historii nauki.
- ↑ Wydania ósme i czternaste zawierały osobne indeksy.
- ↑ Wydanie 9. zawierało artykuły autorstwa wybitnych osobistości tamtych czasów, na przykład artykuł Jamesa Maxwella na temat elektryczności i magnetyzmu oraz Williama Thomsona (lorda Kelvina) na temat ciepła.
- ↑ Wydanie 10. zawierało tom map i zbiorczy indeks tomów wydań 9. i 10.
- ↑ Tomy 30–32 Nowe tomy stanowią, w połączeniu z dwudziestoma dziewięcioma tomami wydania jedenastego, wydanie dwunaste.
- ↑ Suplement ten zastąpił poprzedni suplement: Trzy nowe tomy suplementu stanowią, wraz z tomami najnowszego wydania, wydanie trzynaste.
- ↑ Wydanie to było pierwszym, które było uaktualniane (zazwyczaj corocznie).
- ↑ Wydanie 15. (nazwane „Britannica 3”) zostało wydane jako wiele zbiorów: 10-tomowa Micropædia (zawierająca krótkie artykuły i służąca za indeks), 19-tomowa Macropædia oraz Propædia.
- ↑ W roku 1985 system wydań został zmodyfikowany – Micropædia przestała służyć za indeks. Zamiast tego zostały dodane dwa osobne tomy indeksu. Artykuły zbioru Macropædia zostały skonsolidowane w mniejszej liczbie bardziej rozbudowanych (na przykład osobne artykuły o 50 stanach Stanów Zjednoczonych zostały włączone do artykułu „Stany Zjednoczone Ameryki”), przy czym niektóre artykuły średniej wielkości zostały przeniesione do Micropædii.
Przypisy
- ↑ Po 244 latach koniec z drukowaniem Encyklopedii Britannica.
- ↑ Britannica – edycja polska, t. 1–49 (wraz z suplementem), Kurpisz Poznań 1997–2005.
Linki zewnętrzne
- Free Online Encyclopedia. 1911encyclopedia.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-03)]., hasła z Encyklopedii Britannica na podstawie wydania 11 z roku 1911. [Strony zarchiwizowane przez WayBack Machine]