10 złotych 1964 Kazimierz Wielki
10 złotych 1964 Kazimierz Wielki – dwie dziesięciozłotowe monety okolicznościowe, wprowadzone do obiegu 15 kwietnia 1964 r. zarządzeniem z 18 marca 1964 r. (M.P. z 1964 r. nr 19, poz. 85), wycofane 1 stycznia 1978 zarządzeniem Ministra Finansów z dnia 21 maja 1977 r. (M.P. z 1977 r. nr 14, poz. 79)[1], wybite z okazji sześćsetlecia Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie[2].
| Państwo | |
|---|---|
| Emitent | |
| Typ monety | |
| Nominał |
10 zł |
| Rocznik |
1964 |
| Emisja | |
| Mennica | |
| Nakład |
2 611 539 szt. (wklęsła) |
| Data emisji |
15 kwietnia 1964 |
| Data wycofania |
1 stycznia 1978 |
| Projektant | |
| Opis fizyczny | |
| Masa |
12,9 g |
| Średnica |
31 mm |
| Materiał | |
| Rant |
ząbkowany |
| Stempel | |
Poza sposobem wykonania napisu na rewersie, obydwie 10-złotówki są praktycznie identyczne. Jednak zarówno w zestawieniach Narodowego Banku Polskiego jak i opracowaniach katalogowych z przełomu XX i XXI w. monety są traktowane jako dwie odrębne pozycje okolicznościowe/numizmatyczne[3][4][5][6][7]. Jedyną drobną ale zauważalną różnicą w rysunku rewersu jest monogram projektanta umieszczony na dole odwrotnej strony monety – w wersji z wypukłymi napisami przedstawiony jest w kółkach, a w przypadku wklęsłej – w rombach[8].
Na monetach nie ma znaku mennicy[1].
Awers
edytujW centralnym punkcie umieszczono godło – stylizowanego orła bez korony, dookoła napis „POLSKA RZECZPOSPOLITA LUDOWA”, na dole napis „ZŁ 10 ZŁ”[1].
Rewers
edytujNa tej stronie monety znajduje się koronowany profil Kazimierza Wielkiego, w tle napis „SZEŚĆSETLECIE UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO 1364 1964”, a na samym dole, pod profilem króla, napis „KAZIMIERZ WIELKI”[1].
Nakład
edytujMonetę bito w Mennicy Państwowej, w miedzioniklu, na krążku o średnicy 31 mm, masie 12,9 grama, z rantem ząbkowanym, w nakładzie 2 611 539 sztuk z napisami wklęsłymi oraz 2 610 100 sztuk z napisami wypukłymi, według projektu Wacława Kowalika[1].
Opis
edytujDziesięciozłotówki z Kazimierzem Wielkim były pierwszymi okolicznościowymi (obiegowymi z okolicznościowym wizerunkiem) monetami okresu PRL. Okolicznościowe dziesięciozłotówki były bite w latach 1964–1972 na krążkach o dwóch średnicach[9]:
- 31 mm (1964–1965), 4 typy oraz
- 28 mm (1966–1972), 9 typów.
Okolicznościowe dziesięciozłotówki z lat 1964–1972, w tym również te z Kazimierzem Wielkim, jeszcze w pierwszej połowie lat 70. XX w., w obrocie pieniężnym występowały dość powszechnie, ze względu na fakt, że stanowiły ponad 17% całej emisji wszystkich dziesięciozłotówek będących w obiegu (w roku 1973)[10].
Monety zostały wycofane z obiegu przez NBP w wyniku systemowej redukcji średnicy dziesięciozłotówek do 25 mm w związku z wprowadzeniem do obiegu monet o nominale 20 złotych i średnicy 29 mm[11].
Powiązane monety
edytujZ tej samej okazji, jako monetę próbną kolekcjonerską w miedzioniklu, z wklęsłym napisem „PRÓBA”, wybito konkurencyjny projekt dziesięciozłotówki z Kazimierzem Wielkim, tzw. „Kazimierz Wielki na tronie”, w nakładzie 30 000 sztuk, którego bicia bez napisu PRÓBA również pojawiają się na rynku kolekcjonerskim[12].
Wersje próbne
edytujW przypadku monet z wypukłymi napisami na rewersie istnieją wersje próbne z wypukłym napisem PRÓBA na awersie bite w[13]:
- niklu (nakład 500 sztuk wg NBP)
- miedzioniklu
- z rantem 180-ząbkowym (nakład 24 sztuki wg NBP)
- z rantem 200-ząbkowym (nakład 25 sztuk wg NBP)
- z rantem 240-ząbkowym (nakład 25 sztuk wg NBP)
W przypadku monet z wklęsłymi napisami na rewersie istnieją wersje próbne z wypukłym napisem PRÓBA na awersie bite w[14]:
- niklu (nakład 500 sztuk wg NBP)
- tombaku (nakład 5 sztuk wg Mennicy Polskiej)
- miedzioniklu
- z rantem 180-ząbkowym (nakład 25 sztuki wg NBP)
- z rantem 200-ząbkowym (nakład 25 sztuk wg NBP)
- z rantem 240-ząbkowym (nakład 25 sztuk wg NBP)
- brązalu typ A (nakład 30 sztuk wg NBP, 43 sztuki wg Mennicy Polskiej)
- brązalu typ B (nakład 30 sztuk wg NBP, 43 sztuki wg Mennicy Polskiej)
- brązalu typ C (nakład 30 sztuk wg NBP, 43 sztuki wg Mennicy Polskiej)
- nowym srebrze (nakład 30 sztuk wg NBP, 53 sztuki wg Mennicy Polskiej) oraz
- moneta próbna skasowanego stempla z napisem na rancie: DWADZIEŚCIA LAT POLSKI LUDOWEJ i wypukłym napisem PRÓBA na awersie w:
- tombaku
- nowym srebrze
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e Janusz Parchimowicz, Monety polskie, 2003, s. 201.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Polskie monety obiegowe, pamiątkowe i kolekcjonerskie 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2022, s. 104–105, ISBN 978-83-87355-01-2.
- ↑ Adam Łanowy (red.), Katalog monet polskich i z Polską związanych XX i XIX wiek, monety koronne Stanisława Augusta Poniatowskiego, wyd. XIV (poprawione i uzupełnione), Bytom: FISCHER, 2012, s. 15, ISBN 978-83-62457-44-1.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Katalog monet polskich obiegowych i kolekcjonerskich od 1916, wyd. 17, Szczecin: Nefryt, 2008, s. 44, ISBN 978-83-87355-54-8.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Katalog monet polskich obiegowych i kolekcjonerskich od 1916, wyd. 21, Szczecin: Nefryt, 2012, s. 44, ISBN 978-83-87355-68-5.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 201, ISBN 83-87355-37-2.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Polskie monety obiegowe, pamiątkowe i kolekcjonerskie 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2022, s. 104–105, ISBN 978-83-87355-01-2.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Polskie monety obiegowe, pamiątkowe i kolekcjonerskie 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2022, s. 104, ISBN 978-83-87355-01-2.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety polskie, 2003.
- ↑ Borys Paszkiewicz, Podobna jest moneta nasza do urodnej panny. Mała historia pieniądza polskiego, Warszawa: Warszawskie Centrum Numizmatyczne, 2012, s. 226, ISBN 978-83-62939-00-8.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Polskie monety obiegowe, pamiątkowe i kolekcjonerskie 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2022, s. 101–117, ISBN 978-83-87355-01-2.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety polskie, 2003, s. 246.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Polskie monety próbne 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2018, s. 135–136, ISBN 978-83-87355-88-3.
- ↑ Janusz Parchimowicz, Polskie monety próbne 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2018, s. 137–141, ISBN 978-83-87355-88-3.
