1871
rok kalendarzowy w XIX wieku
Ten artykuł od 2021-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji.
Rządzący państwami w 1871
Wydarzenia w Polsce
edytuj- 15 stycznia – powstało Warszawskie Towarzystwo Muzyczne.
- 30 kwietnia – postanowieniem cesarskim przywrócono wykłady w języku polskim na Uniwersytecie Jagiellońskim.
- 31 maja – wprowadzenie w Królestwie Polskim przepisu o wydawaniu wyroków w sprawach politycznych w trybie administracyjnym.
- 2 lipca – założono Archiwum Skarbowe w Warszawie.
- 31 grudnia – zbudowano dwutorową linię kolejową z Żagania do Żar (dł. 12,8 km).
Wydarzenia na świecie
edytuj- 2 stycznia – król Hiszpanii Amadeusz I złożył przed Kortezami przysięgę na konstytucję.
- 3 stycznia – wojna francusko-pruska: strategiczne zwycięstwo pruskie w bitwie pod Bapaume.
- 9 stycznia:
- wojna francusko-pruska: kapitulacja francuskiej twierdzy Péronne.
- wojna francusko-pruska: zwycięstwo wojsk francuskich w bitwie pod Villersexel.
- 10 stycznia – założono Swierdłowskie Obwodowe Muzeum Krajoznawcze w Jekaterynburgu.
- 12 stycznia – wojna francusko-pruska: zwycięstwo armii pruskiej w bitwie pod Le Mans.
- 15 stycznia – wojna francusko-pruska: zwycięstwo wojsk pruskich w bitwie pod Lisaine.
- 18 stycznia – w Sali Lustrzanej pałacu w Wersalu we Francji odbyła się koronacja króla Prus Wilhelma I Hohenzollerna na cesarza niemieckiego. Otto von Bismarck proklamował powstanie Cesarstwa Niemieckiego.
- 19 stycznia – wojna francusko-pruska: zwycięstwo armii pruskiej w bitwie pod Saint-Quentin.
- 25 stycznia – odbył się ślub Williama McKinleya i Idy Saxton, późniejszej amerykańskiej pary prezydenckiej.
- 26 stycznia – Rzym oficjalnie stał się stolicą Zjednoczonych Włoch.
- 28 stycznia – wojna francusko-pruska: po 4 miesiącach oblężenia Paryża ogłoszono kapitulację Francji.
- Luty – wojna francusko-pruska: „drogocenny pokój” Niemcy-Francja w Wersalu.
- 26 lutego – wojna francusko-pruska: nowy francuski rząd Louisa Thiersa przyjął propozycje pokojowe kanclerza Ottona von Bismarcka.
- 3 marca – odbyły się pierwsze wybory do niemieckiego Reichstagu.
- 14 marca – w Fomenie (Ghana) podpisano traktat pokojowy po zakończeniu II wojny Brytyjczyków z Aszanti.
- 18 marca – została proklamowana Komuna Paryska.
- 21 marca – Otto von Bismarck został kanclerzem Cesarstwa Niemieckiego.
- 27 marca – w pierwszym w historii międzynarodowym meczu rugby Szkocja pokonała Anglię 4:1.
- 29 marca – otwarto Royal Albert Hall w Londynie.
- 2 kwietnia – Komuna Paryska: wojska rządowe wkroczyły na przedmieścia Paryża.
- 11 kwietnia – w Waszyngtonie podpisano traktat pokojowy oficjalnie kończący wojnę Chile i Peru z Hiszpanią.
- 16 kwietnia – cesarz Wilhelm I Hohenzollern nadał zjednoczonym Niemcom konstytucję.
- 17 kwietnia – Ignaz von Döllinger został wyklęty z powodu odrzucenie dogmatów Kościoła katolickiego, np. dogmatu o nieomylności papieża.
- 30 kwietnia – ponad 100 Apaczów zostało zamordowanych w forcie Camp Grant w Arizonie przez grupę 150 białych osadników i nienawidzących Apaczów Indian z plemienia Papagów.
- 10 maja – we Frankfurcie podpisano traktat pokojowy kończący wojnę francusko-pruską, Francja utraciła Alzację i Lotaryngię.
- 16 maja – w czasie Komuny Paryskiej obalono Kolumnę Vendôme.
- 21 maja – rozpoczął się tzw. krwawy tydzień w trakcie którego wojska wierne rządowi (wersalczycy) brutalnie stłumiły Komunę Paryską, zabijając 30 tys. osób.
- 25 maja – podczas tłumienia Komuny Paryskiej spłonął Teatr Porte-Saint-Martin.
- 28 maja – upadek Komuny Paryskiej, rewolucji w Paryżu.
- 29 czerwca – Migel García Granados został prezydentem Gwatemali.
- 12 lipca – zwodowano brytyjski pancernik wieżowy HMS „Devastation” (prekursor klasycznego później układu konstrukcyjnego predrednotów, wzorowanego na monitorach).
- 14 lipca – upadek systemu hanów w Japonii.
- 18 lipca – otwarto Dworzec Centralny w Sztokholmie.
- 20 lipca – Kolumbia Brytyjska jako 6. prowincja wstąpiła do Konfederacji Kanady.
- 8 września – na łamach „British Journal of Photography” brytyjski lekarz i wynalazca Richard Leach Maddox poinformował o odkryciu techniki bromo-żelatynowej, co umożliwiło wcześniejsze przygotowanie kliszy fotograficznej i skrócenie czasu jej naświetlania.
- 17 września – inauguracja tunelu kolejowego Fréjus w Alpach.
- 8 października:
- wybuchł wielki pożar w Chicago (ugaszony 10 października).
- wybuchł pożar miasta Peshtigo w stanie Wisconsin.
- 10 listopada – Henry Morton Stanley odnalazł nad jeziorem Tanganika zaginionego odkrywcę i misjonarza doktora Livingstone’a.
- 24 grudnia – Kair: premiera Aidy Verdiego.
- Wielka Brytania: ustawa o związkach zawodowych (legalizacja związków zawodowych, ochrona ich funduszy jako środków towarzystw wzajemnej pomocy).
- Japonia: zniesiono klasę samurajów, ogłoszono zasadę równości społecznej i wolności jednostki.
Urodzili się
edytuj- 3 stycznia:
- Daniel Alomia Robles, peruwiański kompozytor, muzykolog (zm. 1942)
- Ludomił Pułaski, polski ziemianin, polityk, senator RP (zm. 1953)
- 4 stycznia – Seweryn Krzemieniewski, polski botanik (zm. 1945)
- 5 stycznia – Gino Fano, włoski matematyk (zm. 1952)
- 12 stycznia – Kaspar Stanggassinger, niemiecki redemptorysta, błogosławiony katolicki (zm. 1899)
- 15 stycznia – Paweł Kubicki, polski duchowny katolicki, biskup sandomierski (zm. 1944)
- 16 stycznia – Karolina zu Windisch-Grätz, niemiecka arystokratka (zm. 1937)
- 3 lutego – Eugeniusz Romer, polski geograf, kartograf (zm. 1954)
- 4 lutego – Friedrich Ebert, prezydent Niemiec (zm. 1925)
- 5 lutego – Joanna Żnińska, polska działaczka społeczna i plebiscytowa, propagatorka śpiewu chóralnego, kultury muzycznej i czytelnictwa (zm. 1949)
- 6 lutego – Zefiryn Ćwikliński, polski malarz (zm. 1930)
- 25 lutego – Oliver Campbell, amerykański tenisista, zwycięzca mistrzostw USA (zm. 1953)
- 3 marca – Jan Petrasz, polski duchowny baptystyczny (zm. 1958)
- 5 marca – Róża Luksemburg, polska i niemiecka działaczka robotnicza (zm. 1919)
- 16 marca – Julian Moreno, hiszpański augustianin rekolekta, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)
- 19 marca:
- Józef Rapacki, polski malarz, grafik, rysownik (zm. 1929)
- Wincenty Tymieniecki, polski duchowny katolicki, biskup łódzki (zm. 1934)
- Maria Vetsera, austriacka baronówna pochodzenia greckiego (zm. 1889)
- 24 marca – Karol Jan Łowiński, polski inżynier mechanik, profesor (zm. 1936)
- 27 marca – Heinrich Mann, niemiecki pisarz (zm. 1950)
- 28 marca – Aleksiej Jańszynow, rosyjski skrzypek, kompozytor i pedagog
- 1 kwietnia – Karol Rolle, polski polityk, prezydent Krakowa (zm. 1954)
- 5 kwietnia – Stanisław Grabski, polski polityk, ekonomista (zm. 1949)
- 12 kwietnia – August Endell, niemiecki architekt i projektant (zm. 1925)
- 13 kwietnia – Jerzy Matulewicz, biskup wileński, odnowiciel i generał zakonu marianów, błogosławiony katolicki (zm. 1927)
- 28 kwietnia – Piotr Romero Espejo, hiszpański redemptorysta, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1938)
- 2 maja – Jan Raszka, polski rzeźbiarz ze Śląska Cieszyńskiego (zm. 1945)
- 9 maja – Bolesław Miklaszewski, polski chemik, ekonomista, polityk (zm. 1941)
- 31 maja – John G. Townsend Jr., amerykański przedsiębiorca, polityk, senator ze stanu Delaware (zm. 1964)
- 11 czerwca – Stjepan Radić, chorwacki polityk (zm. 1928)
- 26 czerwca – Johan Anker, norweski przedsiębiorca, konstruktor jachtów i żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1940)
- 5 lipca – John Sandblom, szwedzki żeglarz, medalista olimpijski (zm. 1948)
- 10 lipca – Marcel Proust, francuski powieściopisarz (zm. 1922)
- 15 lipca – Henryk Arctowski, polski geograf, geofizyk, geolog, podróżnik, związany z badaniami krajów polarnych. (zm. 1958)
- 17 lipca – Lyonel Feininger, amerykański malarz i grafik, pochodzenia niemieckiego (zm. 1956)
- 26 lipca – Walenty Palencia Marquina, hiszpański duchowny katolicki, męczennik, błogosławiony (zm. 1937)
- 19 sierpnia – Orville Wright, amerykański pionier lotnictwa (zm. 1948)
- 21 sierpnia
- Leonid Andriejew (ros. Леонид Николаевич Андреев), rosyjski pisarz, dramaturg, dziennikarz (zm. 1919)
- Abbie Farwell Brown, amerykańska poetka (zm. 1927)
- 23 sierpnia – Franciszek Meraviglia-Crivelli, polski hrabia, generał brygady (zm. 1934)
- 29 sierpnia – Albert Lebrun, francuski polityk, prezydent Francji (zm. 1950)
- 30 sierpnia – Ernest Rutherford, nowozelandzki fizyk i chemik, jako pierwszy potwierdził istnienie jądra atomowego, laureat Nagrody Nobla (zm. 1937)
- 18 września - Amelia Harusewicz, polska nauczycielka (zm. 1962)
- 22 września – Michał Kucharczak, polski polityk, działacz PSL „Piast”, poseł na Sejm Ustawodawczy (II RP) (zm. 1953)
- 24 września – Lottie Dod, brytyjska tenisistka, łuczniczka (zm. 1960)
- 29 września – Karl-Einar Sjögren, szwedzki żeglarz, olimpijczyk (zm. 1956)
- 2 października:
- Cordell Hull, amerykański polityk, sekretarz stanu, laureat Pokojowej Nagrody Nobla (zm. 1955)
- Franciszek Jędrzejczyk, polski malarz
- 9 października – Dionizy Wincenty Ramos, hiszpański franciszkanin, męczennik, błogosławiony katolicki (zm. 1936)
- 17 października – Michał Kirkor, doktor medycyny, taternik (zm. 1907)
- 1 listopada – Stephen Crane, brytyjski pisarz (zm. 1900)
- 12 listopada – Tadeusz Przyłęcki, polski prawnik, adwokat, polityk, prezydent Radomia (zm. 1943)
- 28 listopada – Andrzej Strug, polski pisarz (zm. 1937)
- 16 grudnia – Károly Jordán, węgierski taternik i matematyk (zm. 1959)
- 18 grudnia – María Calaf Miracle, hiszpańska karmelitanka miłosierdzia, męczennica, błogosławiona katolicka (zm. 1936)
- 20 grudnia – Michalina Mościcka, polska działaczka społeczna, pierwsza dama (zm. 1932)
data dzienna nieznana:
- Maria An Linghua – chińska męczennica, święta katolicka (zm. 1900)
- Lang Yang – chińska męczennica, święta katolicka (zm. 1900)
Zmarli
edytuj- 3 stycznia
- Cyriak Eliasz Chavara, założyciel karmelitów Maryi Niepokalanej, święty katolicki (ur. 1805)
- Ludwik Zejszner, polski geolog, geograf, kartograf i krajoznawca, prekursor kartografii geologicznej w Polsce (ur. 1805)
- 21 stycznia – Józef Hauke-Bosak, polski hrabia, generał broni, uczestnik powstania styczniowego (ur. 1834)
- 7 lutego – Maria od Opatrzności, francuska zakonnica, błogosławiona katolicka (ur. 1825)
- 20 lutego – Paul Kane, kanadyjski malarz (ur. 1810)
- 27 lutego – Józef Tous y Soler, hiszpański kapucyn, założyciel kapucynek NMP Matki Bożego Pasterza, błogosławiony katolicki (ur. 1811)
- 12 marca – Leonard Chodźko, polski historyk, geograf, kartograf, archiwista, wydawca i działacz emigracyjny (ur. 1800)
- 11 maja – John Herschel, angielski astronom, chemik i fizyk, pionier fotografii (ur. 1792)
- 12 maja – Anselme Payen, francuski chemik (ur. 1795)
- 23 maja – Jarosław Dąbrowski, polski działacz niepodległościowy, generał i naczelny dowódca wojsk Komuny Paryskiej (ur. 1836)
- 24 maja – Georges Darboy, francuski duchowny katolicki, arcybiskup Paryża (ur. 1813)
- 26 maja – Michał Szweycer, polski fotograf, towiańczyk, powstaniec (ur. 1808)
- 11 lipca – Germain Sommeiller, francuski inżynier, budowniczy pierwszego wielkiego tunelu pod Alpami – tunelu kolejowego Fréjus (ur. 1815)
- 15 lipca – Ján Chalupka, słowacki duchowny ewangelicki, dramatopisarz (ur. 1791)
- 7 sierpnia – Edmund Bojanowski, polski działacz społeczny, założyciel Zgromadzenia Sióstr Służebniczek NMP Niepokalanie Poczętej, błogosławiony katolicki (ur. 1814)
- 18 października – Charles Babbage, matematyk angielski (ur. 1791)
Święta ruchome
edytuj- Tłusty czwartek: 16 lutego
- Ostatki: 21 lutego
- Popielec: 22 lutego
- Niedziela Palmowa: 2 kwietnia
- Wielki Czwartek: 6 kwietnia
- Wielki Piątek: 7 kwietnia
- Wielka Sobota: 8 kwietnia
- Wielkanoc: 9 kwietnia
- Poniedziałek Wielkanocny: 10 kwietnia
- Wniebowstąpienie Pańskie: 18 maja
- Zesłanie Ducha Świętego: 28 maja
- Boże Ciało: 8 czerwca
