Antoni Wit

Antoni Piotr Wit (ur. 7 lutego 1944 w Krakowie) – polski dyrygent, kompozytor, prawnik, profesor dyrygentury Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. W latach 1983–2000 dyrektor naczelny i artystyczny Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, 2002–2013 dyrektor naczelny i artystyczny Filharmonii Narodowej w Warszawie.

Antoni Wit

Data i miejsce urodzenia	7 lutego 1944 Kraków
Gatunki	muzyka poważna
Zawód	dyrygent, profesor zwyczajny UMFC
Aktywność	od 1971
Wydawnictwo	EMI, Decca Records, CBS, NAXOS, Camerata Tokyo, EBS Recordings, Polskie Nagrania
Powiązania	Filharmonia Narodowa
Odznaczenia

Wykształcenie

W Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie (obecnej Akademii Muzycznej) studiował dyrygenturę u Henryka Czyża (dyplom z odznaczeniem w 1967), kompozycję u Krzysztofa Pendereckiego. Studia kompozytorskie kontynuował pod kierunkiem Nadii Boulanger w Paryżu (1967–1968). Ponadto w 1969 ukończył prawo na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie.

II miejsce w Międzynarodowym Konkursie Dyrygenckim Herberta von Karajana w Berlinie w 1971 zapoczątkowało jego karierę. W 1973 doskonalił swoje umiejętności pod kierunkiem Stanisława Skrowaczewskiego i Seiji Ozawy w Tanglewood. Współpracował z Teatrem Wielkim w Warszawie i Malmö Stadsteater oraz dyrygował orkiestrami zagranicznymi – symfonicznymi, radiowymi i telewizyjnymi w Berlinie, Mediolanie, Turynie, Lipsku, Salzburgu.

Kariera dyrygencka

Antoni Wit w latach 1974–1977 był zastępcą dyrektora do spraw artystycznych Filharmonii Pomorskiej i pierwszym dyrygentem Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Pomorskiej. W Bydgoszczy uzyskał samodzielność repertuarową i możliwość realizowania tych dzieł, które najbardziej sobie cenił. Zapraszał dyrygentów ze świata (Kazuhiro Koizumi, Enrico De Mori) i polską czołówkę z Bohdanem Wodiczką, Andrzejem Straszyńskim, Henrykiem Debichem, Jerzym Maksymiukiem. Sprowadzał również solistów, m.in.: Witolda Małcużyńskiego, Edwarda Auera, Wandę Wiłkomirską, Krystiana Zimermanna, Konstantego Kulkę. W 1976 orkiestra symfoniczna FP pod jego batutą wystąpiła na prestiżowym festiwalu „Berlinner Festwochen”. Nie zaniedbywał też swojej indywidualnej kariery dyrygenckiej. W Japonii przygotował pierwsze w tym kraju wystawienie „Halki” S. Moniuszki (Tokio,1975), dyrygował symfonicznymi koncertami m.in. w Hiszpanii, USA, na Kubie.

W 1977 wrócił do rodzinnego Krakowa, gdzie objął kierownictwo Orkiestry i Chóru Polskiego Radia i Telewizji. Przez siedemnaście lat (1983–2000) kierował Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach (dawniej Wielka Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia). W latach 1987–1992 był dyrygentem Orquesta Filarmónica de Gran Canaria.

Od 1998 jest profesorem dyrygentury Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. Od 2002 do 2013 był dyrektorem naczelnym i artystycznym Filharmonii Narodowej w Warszawie.

W latach 2005 i 2010 dyrygował Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Narodowej podczas przesłuchań finałowych na Międzynarodowych Konkursach im. Fryderyka Chopina.

Dyrygował niemal we wszystkich ośrodkach muzycznych Europy oraz w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Meksyku, Izraelu, Brazylii, Argentynie, Japonii, Hongkongu, Korei Południowej, Australii, Nowej Zelandii, Chinach i na Tajwanie. Oprócz licznych polskich orkiestr symfonicznych, występował m.in. z:

• Berliner Philharmoniker
• Staatskapelle Dresden
• Tonhalle-Orchester Zürich
• Royal Philharmonic Orchestra
• BBC Symphony Orchestra
• Orchestre Symphonique de Montréal
• Orchestra dell’Accademia di Santa Cecilia
• Orchestre de la Suisse Romande
• Philharmonia St. Petersburg
• NHK Symphony Orchestra / Tokyo
• New Zealand Symphony Orchestra
• Orquestra Sinfônica do Estado de São Paulo
• Orquesta Sinfónica de El Salvador
• Filarmonica della Scala

Został członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w Polsce w 2015.

Nagrania

Antoni Wit należy do nielicznego grona artystów na świecie, których płyty sprzedano w łącznym nakładzie ponad 5 milionów egzemplarzy. Nagrał ponad 200 płyt dla wytwórni takich jak: EMI, Decca Records, CBS, NVC Arts, Pony Canyon, Camerata Tokyo, Polskie Nagrania, DUX, CD Accord, NAXOS. Nagrań tych dokonywał głównie z udziałem zespołów Filharmonii Narodowej i NOSPR.

Z Orkiestrą Symfoniczną i Chórem Filharmonii Narodowej zarejestrował dla NAXOS serię 5 płyt z kompletem dzieł Karola Szymanowskiego. Dokonał także nagrania wszystkich utworów orkiestrowych Witolda Lutosławskiego (10 płyt), a także muzyki Krzysztofa Pendereckiego (dotychczas 13 płyt). Wielokrotnie dyrygował i nagrywał utwory innych kompozytorów polskich, m.in. Wojciecha Kilara, Krzysztofa Meyera i Henryka Mikołaja Góreckiego.

Nagrania obejmują także utwory światowej literatury, m.in. przyjęte z wielkim uznaniem krytyków interpretacje dzieł Gustava Mahlera, Richarda Straussa i Oliviera Messiaena.

Nagrody

Antoni Wit (1986)

Nominacje do nagrody Grammy Award

• 2004 – I nominacja (za Pasję wg św. Łukasza Pendereckiego)
• 2005 – II nominacja (za Polskie Requiem Pendereckiego)
• 2007 – III nominacja (za Siedem bram Jerozolimy Pendereckiego)
• 2008 – IV nominacja (za Stabat Mater Szymanowskiego)
• 2009 – V nominacja (za I i IV Symfonię Szymanowskiego)
• 2009 – VI nominacja (za Jutrznię Pendereckiego)
• 2012 – VII nominacja (za nagrania zestawu dzieł Pendereckiego) – zakończona przyznaniem nagrody (patrz niżej)

Nagrodzone nagrania

• 1983 – Diapason d’Or i Grand Prix du Disque de la Nouvelle Académie (za nagranie kompletu koncertów fortepianowych Prokofjewa, solista: Kun Woo Paik)
• 2002 – Cannes Classical Award – Midem Classique 2002 (za Symfonię Turangalîla Messiaena)
• 2002 – Fryderyk w kategorii album roku – muzyka symfoniczna (za Mi-parti Lutosławskiego, Mszę Meyera, Concerto grosso na trzy wiolonczele i orkiestrę Pendereckiego)
• 2004 – Classical Internet Award (za Pasję wg św. Łukasza Pendereckiego)
• 2005 – Records Academy Award (za Polskie Requiem Pendereckiego)
• 2005 – Fryderyk w kategorii album roku – muzyka symfoniczna (za płytę Kronika Konkursu Chopinowskiego 2005 vol. 13, solista: Rafał Blechacz)
• 2005 – Fryderyki w kategoriach album roku – muzyka współczesna i najwybitniejsze nagranie muzyki polskiej (za Koncert na orkiestrę oraz Koncert na wiolonczelę i orkiestrę Lutosławskiego)
• 2007 – Gramophone Editor’s Choice (za koncerty skrzypcowe i Nokturn i Tarantelę Szymanowskiego)
• 2008 – Gramophone Editor’s Choice (za II i III Symfonię Szymanowskiego)
• 2008 – BBC Music Magazine Editor’s Choice (za Stabat Mater, Veni Creator, Litania do Maryi Panny, Demeter i Penhesilea Szymanowskiego)
• 2009 – BBC Music Magazine Editor’s Choice (za Harnasie, Mandragora i Kniaź Patiomkin Szymanowskiego)
• 2012 – Nagroda Grammy (za nagranie z udziałem Orkiestry Symfonicznej Filharmonii Narodowej zestawu dzieł Krzysztofa Pendereckiego: Fonogrammi, Koncert na róg, Partita, Przebudzenie Jakuba, Anaklasis, De natura sonoris; solistami nagrania byli: Urszula Janik – flet, Jennifer Montone – róg i Elżbieta Stefańska – klawesyn; płyta wydana przez firmę NAXOS)

Pozostałe nagrody i odznaczenia

• 1984, 1996 – Nagrody krytyków Orfeusz na Festiwalu Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień
• 1985 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• 1998 – Diamentowa Batuta, nagroda Polskiego Radia
• 2000 – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• 2002 – Krzyż Oficerski Orderu Krzyża Południa, odznaczenie nadane przez prezydenta Brazylii
• 2002 – Złoty Medal Fundacji Artura Rubinsteina
• 2006 – Krzyż Oficerski Orderu Zasługi dla Republiki Włoskiej, odznaczenie nadane przez prezydenta Włoch
• 2010 – Nagroda Fundacji im. Karola Szymanowskiego
• 2011 – Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
• 2015 – Kawaler Orderu Legii Honorowej
• Odznaka Honorowa „Zasłużony dla Mazowsza”

Bibliografia

• Pruss Zdzisław, Weber Alicja, Kuczma Rajmund: Bydgoski leksykon muzyczny. Kujawsko-Pomorskie Towarzystwo Kulturalne. Bydgoszcz 2004, s. 639-640

Linki zewnętrzne

• Antoni Wit, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-22] .
• Prof. Antoni Wit, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2011-03-15] .
• Antoni Wit. filharmonia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-25)]. na stronie Filharmonii Narodowej filharmonia.pl