Cross-dressing
Cross-dressing – czynność polegająca na noszeniu odzieży i innych akcesoriów powszechnie kojarzonych z płcią przeciwną w danym społeczeństwie[1]. Cross-dressing uprawiano w celu kamuflażu, dla wygody i wyrażenia siebie zarówno w czasach historycznych jak i w czasach współczesnych.
.jpg)
Prawie każde społeczeństwo ludzkie w całej historii posiadało role płciowe związane ze stylem, kolorem lub rodzajem odzieży, które dane płcie miały nosić. Analogicznie większość społeczeństw miała zbiór wytycznych, poglądów, a nawet przepisów określających, jaki rodzaj odzieży jest odpowiednie dla każdej płci.
Termin cross-dressing odnosi się do działania lub zachowania, nie przypisując ani nie sugerując żadnych konkretnych przyczyn lub motywów takiego zachowania. Cross-dressing nie jest równoznaczny z transpłciowością.
Terminologia
edytujZjawisko cross-dressingu to stara praktyka, którą można znaleźć opisaną nawet w Biblii[2]. Jednak terminy opisujące to zmieniają się. Anglosaski „cross-dresser” w dużej mierze zastąpił łacińskiego „transwestytę”, który zaczął być postrzegany jako termin przestarzały i obraźliwy[3][4][5]. Wynika to z tego, że termin łaciński był historycznie używany do diagnozowania zaburzeń psychicznych (np. Transwestytyzm fetyszystyczny), a termin anglojęzyczny został wymyślony przez społeczność transpłciową[3][6]. Oxford English Dictionary podaje 1911 jako najwcześniejszy cytat autorstwa Edwarda Carpentera: „Cross-dressing należy traktować jako ogólną wskazówkę i zjawisko pokrewne dla homoseksualizmu” („Cross-dressing must be taken as a general indication of, and a cognate phenomenon to, homosexuality”). W 1928 roku Havelock Ellis używał zamiennie dwóch terminów: „cross-dressing” i „transwestytyzm”. Najwcześniejsze cytaty dotyczące „cross-dressingu” i „cross-dresserów” to odpowiednio 1966 i 1976 r.[7]
Historia
edytuj.jpg)
Cross-dressing był praktykowany przez większą część zarejestrowanej historii, w wielu społeczeństwach i z wielu powodów. Przykłady istnieją w mitologii greckiej, nordyckiej i hinduskiej. W folklorze, literaturze, teatrze i muzyce istnieje bogata historia cross-dressingu takich jak kabuki i szamanizm koreański. W kontekście brytyjskim i europejskim trupy teatralne były w całości męskie, a żeńskie role podejmowane były przez chłopców.
Znana jest różnorodność postaci historycznych w różnym stopniu uprawiających cross-dressing. Wiele kobiet odkryło, że musiały przebrać się za mężczyzn, aby wziąć udział w szerszym świecie. Na przykład Margaret King przebrała się za mężczyznę na początku dziewiętnastego wieku, aby uczęszczać do szkoły medycznej, ponieważ nikt nie przyjmowałby studentek. Sto lat później Vita Sackville-West przebrała się za młodego żołnierza, aby „wyjść” ze swoją dziewczyną Violet Keppel, aby uniknąć nękania na ulicy, z którym spotkałyby się dwie kobiety. Zakaz dotyczący kobiet noszących męski strój, niegdyś ściśle stosowany, wciąż odbija się echem w niektórych społeczeństwach zachodnich, które wymagają od dziewcząt i kobiet noszenia spódnic, na przykład w ramach szkolnego munduru lub strojów biurowych[8]. W niektórych krajach, nawet w zwykłych warunkach, kobietom nadal nie wolno nosić tradycyjnie męskiej odzieży. Czasami wszystkie spodnie, bez względu na to, jak luźne i długie, są automatycznie uważane za „nieprzyzwoite”, co może podlegać surowej karze, tak jak w przypadku Lubny al-Hussein w Sudanie w 2009 r.
Odmiany
edytuj
Istnieje wiele różnych rodzajów cross-dressingu i wiele różnych powodów, dla których dana osoba może się w to zaangażować[9]. Niektórzy ludzie wskazują na wygodę lub styl, lub osobiste preferencje dotyczących ubrań związanych z płcią przeciwną. W takim przypadku cross-dressing nie musi być ewidentny dla innych osób. Niektórzy uprawiają cross-dressing, by szokować innych lub kwestionować normy społeczne. Niektóre osoby próbują uchodzić za członka płci przeciwnej, aby uzyskać dostęp do miejsc lub zasobów, inaczej niedostępnych.
Przebranie ze względu na płeć
edytujKobiety i dziewczęta stosowały przebranie ze względu na płeć, by uchodzić za mężczyzn, a mężczyźni i chłopcy za kobiety. Przebranie ze względu na płeć było również wykorzystywane jako narzędzie fabuły w opowiadaniu historii, szczególnie w balladach narracyjnych[10] i jest powracającym motywem w literaturze, teatrze i filmie. Historycznie niektóre kobiety przebierały się, aby podjąć zawody zdominowane przez mężczyzn lub wyłącznie mężczyzn, takie jak służba wojskowa. I odwrotnie, niektórzy mężczyźni przebrani za kobiety uciekali od obowiązkowej służby wojskowej[11] lub stosowali cross-dressing, aby pomóc w protestach politycznych lub społecznych, tak jak mężczyźni w Walii podczas zamieszek Rebecca i podczas prowadzenia Ceffyl Pren jako formy sprawiedliwości tłumu.
Dziennikarstwo wcieleniowe może wymagać przebierania się, jak w przypadku projektu Self-Made Man Norah Vincent.
Niektóre dziewczęta w Afganistanie, długo po upadku talibów, nadal są ukrywane przez swoje rodziny jako chłopcy. Jest to znane jako bacha posh[12].
Teatr i spektakl
edytujZespoły teatralne jednopłciowe często mają niektórych wykonawców, którzy przebierają się, by grać role napisane dla członków płci przeciwnej (role travesti i spodenkowe). Przebieranie się, zwłaszcza mężczyzn noszących suknie, jest często używane do uzyskania komicznego efektu na scenie i na ekranie.
Drag to specjalna forma sztuki performance oparta na akcie cross-dressingu. Drag queen to zazwyczaj mężczyzna, który występuje jako przesadnie kobieca postać, w podwyższonych kostiumach składających się z efektownej sukni, butów na wysokich obcasach, wyolbrzymionego makijażu i peruki. Drag queen może naśladować znane gwiazdy filmowe lub popowe. Faux queen to kobieta stosująca te same techniki. Drag king jest odpowiednikiem drag queen — jest kobietą, która przyjmuje męską osobowość podczas występu lub naśladuje męską gwiazdę filmową lub pop.
Fetysze seksualne
edytuj
Transwestytyczny fetyszysta to osoba, która uprawia cross-dressing w ramach fetyszu seksualnego. Zgodnie z czwartym wydaniem Diagnostycznego i statystycznego podręcznika zaburzeń psychicznych fetyszyzm był ograniczony do heteroseksualnych mężczyzn; jednak DSM-5 nie ma tego ograniczenia i otwiera diagnozę dla kobiet i mężczyzn, niezależnie od ich orientacji seksualnej[13].
Passing
edytujNiektóre osoby, które uprawiają cross-dressing, mogą starać się stworzyć pełne wrażenie przynależności do innej płci, w tym manier, wzorców mowy i emulacji cech płciowych. Jest to określane jako passing lub „próba passingu” w zależności od tego, jak skuteczna jest dana osoba. Jest wiele filmów, książek i czasopism o tym, jak mężczyzna może bardziej przypominać kobietę[14].
Inni mogą wybrać podejście mieszane, przyjmując niektóre kobiece cechy i niektóre męskie cechy w swoim wyglądzie. Na przykład mężczyzna może nosić zarówno sukienkę, jak i brodę. Czasami nazywa się to genderfuck. W szerszym kontekście cross-dressing może również odnosić się do innych działań podejmowanych na rzecz określonej płci, takich jak pakowanie (podkreślanie męskiego wybrzuszenia krocza) lub, przeciwnie, tucking (ukrywanie męskiego wybrzuszenia krocza)[15].
Przypisy
edytuj- ↑ "cross-dress." The American Heritage Dictionary of the English Language, Fourth Edition. Houghton Mifflin Company, 2004.
- ↑ Anil Aggrawal, References to the paraphilias and sexual crimes in the Bible, „Journal of Forensic and Legal Medicine”, 16 (3), 2009, s. 109–114, DOI: 10.1016/j.jflm.2008.07.006, ISSN 1752-928X [dostęp 2020-03-06] (ang.).
- ↑ a b August, Gerri, Kennedy, Megan S., Newman, Barbara M.,: Safe spaces : making schools and communities welcoming to LGBT youth. Santa Barbara, Calif.: Praeger, 2012. ISBN 978-0-313-39368-6. OCLC 721891553. [dostęp 2020-01-25].
- ↑ Capuzza, Jamie C., Spencer, Leland G.,: Transgender communication studies : histories, trends, and trajectories. Lanham, Maryland. ISBN 978-1-4985-0006-7. OCLC 903489384.
- ↑ Zastrow, Charles,: Introduction to social work and social welfare : empowering people. Wyd. 12. Boston, MA. ISBN 978-1-305-38833-8. OCLC 967750115.
- ↑ David A. Gerstner, Routledge International Encyclopedia of Queer Culture, Routledge, 2006, s. 568, ISBN 978-0-415-30651-5 [dostęp 2020-03-07], Cytat: "A variety of derogatory terms are still used to describe any aspect of the transgender condition. [...] The term transvestite being older [than cross-dresser] and associated with the medical community's negative view of the practice, has come to be seen as a derogatory term. [...] The term cross-dresser, in contrast, having come from the transgender community itself, is a term seen as not possessing these negative connotations." (ang.).
- ↑ Home : Oxford English Dictionary. www.oed.com. [dostęp 2020-01-25]. (ang.).
- ↑ Liz Doig, Who's wearing the trousers? [online], news.bbc.co.uk [dostęp 2020-03-07].
- ↑ Rainbow Reader, Fort Wayne, Indiana
- ↑ Child, Francis James, 1825-1896.: The English and Scottish popular ballads. Mineola, N.Y.: Dover Publications, 2003-<>. ISBN 0-486-43145-2. OCLC 52258015. [dostęp 2020-01-25].
- ↑ W serialu M.A.S.H. pojawia się postać cross-dressera, który nie chciał służyć w wojsku (Max Klinger). Choć jest to sytuacja komediowa, była ona oparta na prawdziwych historiach związanych z wojskowym zakazem cross-dressingu.
- ↑ Anita Sethi, The Underground Girls of Kabul: The Hidden Lives of Afghan Girls Disguised As Boys by Jenny Nordberg – review, „The Observer”, 2 listopada 2014, ISSN 0029-7712 [dostęp 2020-03-07] (ang.).
- ↑ DSM-5 Documents: Paraphilic Disorders Fact Sheet [online], dsm5.org, 2013 [dostęp 2020-01-25] [zarchiwizowane z adresu 2016-11-23].
- ↑ Transformation magazine; interviews for Rainbow Reader, Fort Wayne, Indiana
- ↑ Rankin, Sue, and Genny Beemyn. "Beyond a binary: The lives of gender‐nonconforming youth." About Campus 17.4 (2012): 2-10