Doradca restrukturyzacyjny

Doradca restrukturyzacyjny (do wejścia w życie ustawy Prawo restrukturyzacyjne w dniu 1 stycznia 2016 roku syndyk licencjonowany) – zawód regulowany, osoba posiadająca stosowną licencję nadawaną przez Ministra Sprawiedliwości, która świadczy profesjonalne usługi na gruncie prawa upadłościowego oraz restrukturyzacyjnego. Uprawniona jest do pełnienia rozmaitych funkcji w toku tzw. postępowań insolwencyjnych, w tym funkcji syndyka.

Doradca restrukturyzacyjny jest specjalistą zarządzania kryzysowego, menadżerem rewitalizacji podmiotu w kłopotach finansowych i wolnym zawodem. Po wejściu w życie ustawy z dnia 15 czerwca 2007 r. o licencji doradcy restrukturyzacyjnego (wcześniejsza nazwa: o licencji syndyka (Dz.U. z 2016 r. poz. 883)) zawód doradcy restrukturyzacyjnego stał się zawodem regulowanym i został zaliczony do katalogu wolnych zawodów, wykonywanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Wprowadzenie nowych regulacji przyczyniło się do nadania dodatkowych uprawnień dawnym syndykom licencjonowanym, a obecnie doradcom restrukturyzacyjnym. Posiadanie wykształcenia prawniczego nie jest konieczną przesłanką uzyskania licencji (wcześniej analogiczna sytuacja miała miejsce w przypadku zawodu komornika).

Doradcy restrukturyzacyjni zrzeszeni są w samorządzie gospodarczym: Krajowej Izbie Doradców Restrukturyzacyjnych.

Kto może zostać doradcą restrukturyzacyjnym?

Wraz z wejściem w życie ustawy Prawo restrukturyzacyjne, osobom, które wcześniej posiadały uprawnienia syndyków, automatycznie nadano licencje doradców restrukturyzacyjnych. Sposób uzyskania licencji przez nowych kandydatów został uregulowany w ustawie o licencji doradcy restrukturyzacyjnego i może się o nią ubiegać osoba, która:

• ma obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;
• zna język polski w zakresie niezbędnym do wykonywania czynności syndyka, nadzorcy lub zarządcy;
• ma pełną zdolność do czynności prawnych;
• ukończyła wyższe studia i uzyskała tytuł magistra lub równorzędny w państwie członkowskim UE, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;
• posiada nieposzlakowaną opinię;
• w okresie 15 lat przed złożeniem wniosku o licencję doradcy restrukturyzacyjnego przez co najmniej 3 lata zarządzała majątkiem upadłego, przedsiębiorstwem lub jego wyodrębnioną częścią w Rzeczypospolitej Polskiej lub państwie członkowskim UE, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;
• nie była karana za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe;
• nie jest podejrzana albo oskarżona o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe;
• nie jest wpisana do rejestru dłużników niewypłacalnych Krajowego Rejestru Sądowego oraz nie jest ujawniona w Centralnym Rejestrze Restrukturyzacji i Upadłości;
• złożyła z pozytywnym wynikiem egzamin przed Komisją Egzaminacyjną, powołaną przez Ministra Sprawiedliwości.

Jaką wiedzę posiada doradca restrukturyzacyjny

Doradca restrukturyzacyjny posiada szeroki zakres wiedzy m.in. z prawa, ekonomii i finansów, a także zarządzania. O stosowną licencję ubiegają się zatem prawnicy (adwokaci, radcowie prawni), ekonomiści, księgowi i biegli rewidenci, a także wyższa kadra menadżerska. Zakres wiedzy potencjalnego doradcy restrukturyzacyjnego weryfikuje egzamin organizowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości, na którym musi się on wykazać odpowiednią znajomością m.in.:

• prawa upadłościowego;
• prawa restrukturyzacyjnego;
• prawa cywilnego i postępowania cywilnego;
• prawa podatkowego;
• prawa gospodarczego (w tym handlowego);

a także wiedzą z zakresu ekonomii, wyceny i zarządzania przedsiębiorstwami, czy rachunkowości. Zgodnie z danymi zawartymi na stronie ministerstwa z dnia 8 maja 2023 r., egzamin na licencję doradcy restrukturyzacyjnego zdało 1901 osób.

Uprawnienia doradcy restrukturyzacyjnego

Zgodnie z art. 2 ust. 4 ustawy o licencji doradcy restrukturyzacyjnego:

„Osoba fizyczna posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego, prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą powołana do pełnienia funkcji w postępowaniu restrukturyzacyjnym, upadłościowym lub egzekucyjnym wykonuje czynności w ramach działalności gospodarczej”.

Z kolei art. 24 ust. 1 ustawy Prawo restrukturyzacyjne wprowadza zasadę, że:

„Nadzorcą albo zarządcą może być osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych i licencję doradcy restrukturyzacyjnego, albo spółka handlowa, której wspólnicy ponoszący odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem albo członkowie zarządu reprezentujący spółkę posiadający taką licencję”.

Osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego może sprawować m.in. następujące funkcje:

• syndyka w postępowaniu upadłościowym;
• nadzorcy układu, nadzorcy sądowego, czy zarządcy w postępowaniach restrukturyzacyjnych;
• zarządcy w egzekucji przez zarząd przymusowy.

Ponadto wykonuje wszelkie czynności doradztwa restrukturyzacyjnego obejmujące choćby udzielanie porad i opinii prawnych, a także innych usług z zakresu restrukturyzacji i upadłości. Stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego, doradca restrukturyzacyjny może występować w roli pełnomocnika procesowego reprezentując dłużnika lub wierzyciela w postępowaniach upadłościowych i restrukturyzacyjnych.

Lista osób posiadających licencję doradcy restrukturyzacyjnego

Wykaz osób posiadających odpowiednią licencję znajduje się na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości i mieści się tutaj.

Historia

Syndycy licencjonowani wyłączne uprawnienia uzyskali z dniem 01.10.2010 r. Od tego dnia nie mogli być powoływani do prowadzenia jakichkolwiek postępowań nielicencjonowani kandydaci na funkcję syndyka z list prezesów sądów okręgowych. Syndykiem licencjonowanym mogła zostać osoba, która po zdaniu egzaminów przed Komisją Egzaminacyjną powołaną przez ministra sprawiedliwości oraz po spełnieniu pozostałych wymogów ustawowych (między innymi w zakresie nieskazitelności charakteru, predyspozycji psychologicznych, doświadczenia w zarządzaniu organizacjami gospodarczymi) uzyskała licencję syndyka. Na podstawie uzyskanej licencji – osoby te były uprawnione do zawodowego (w ramach działalności gospodarczej – kancelarii syndyka) prowadzenia spraw i postępowań związanych z działaniami naprawczymi i restrukturyzacyjnymi w stosunku do przedsiębiorstw oraz oddłużeniowymi w stosunku do osób fizycznych. Funkcje syndyka licencjonowanego jako zawodu dotyczyła szerszego pola działań (jak tymczasowy nadzorca sądowy, nadzorca sądowy, zarządca czy zarządca przymusowy w postępowaniach układowych i naprawczych, ale i jako doradca restrukturyzacyjny czy pełnomocnik procesowy uczestników postępowań upadłościowych) a nie wyłącznie jednej znanej dotąd funkcji syndyka-likwidatora w postępowaniu upadłościowym z opcją likwidacyjną.

Zawód „Syndyk licencjonowany” od 1 października 2010 rozszerzył katalog wolnych zawodów, a z dniem 1 stycznia 2016, tj. z dniem wejścia w życie ustawy Prawo restrukturyzacyjne zmienił nazwę na doradca restrukturyzacyjny.