Gazometria

Gazometria – diagnostyczne badanie laboratoryjne krwi umożliwiające rozpoznanie i monitorowanie zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej i wymiany gazowej organizmu. Polega na pobraniu krwi, najczęściej tętniczej (z tętnicy promieniowej lub udowej) albo kapilarnej (z opuszki palca lub płatka ucha), do specjalnej heparynizowanej strzykawki. Po pobraniu krwi strzykawkę należy szczelnie zamknąć, aby krew w strzykawce nie miała kontaktu z powietrzem^[1].

Parametry

W badaniu oznacza się następujące parametry:

Parametry gazometrii krwi tętniczej
Symbol	Nazwa i wyjaśnienie	Norma
pH	ujemny logarytm dziesiętny ze stężenia jonów wodorowych	7,36–7,44
PaCO₂, pCO₂	ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla we krwi tętniczej	32–45 mm Hg
HCO_3-^akt	aktualne stężenie wodorowęglanów w osoczu	21–27 mmol/l
HCO_3-^std	standardowe stężenie wodorowęglanów – zawartość wodorowęglanów w osoczu krwi wysycanej w temperaturze 38 °C mieszanką gazową o PaCO₂ 40 mm Hg, wzbogaconą tlenem do całkowitego wysycenia hemoglobiny	21–25 mmol/l
BE	nadmiar zasad lub niedobór zasad – różnica między należnym a aktualnym stężeniem zasad buforowych we krwi	-2,3–2,3 mval/l
PaO₂, pO₂	ciśnienie parcjalne tlenu we krwi tętniczej	75–100 mm Hg
ctCO₂	całkowita zawartość dwutlenku węgla w osoczu	22–28 mmol/l
SpO₂, SaO₂	saturacja – wysycenie tlenem hemoglobiny	95–98%

Badanie gazometryczne z uwzględnieniem obrazu klinicznego pozwala na pełną diagnostykę zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowych w organizmie człowieka.

Rozpoznawanie zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej na podstawie gazometrii krwi tętniczej
Rozpoznanie		pH	pCO₂	HCO₃^-
Składowa oddechowa
kwasica oddechowa	niewyrównana	↓	↑	N
	częściowo wyrównana	↓	↑	↑
	całkowicie wyrównana	N	↑	↑

zasadowica oddechowa	niewyrównana	↑	↓	N
	częściowo wyrównana	↑	↓	↓
	całkowicie wyrównana	N	↓	↓
Składowa metaboliczna
kwasica metaboliczna	niewyrównana	↓	N	↓
	częściowo wyrównana	↓	↓	↓
	całkowicie wyrównana	N	↓	↓

zasadowica metaboliczna	niewyrównana	↑	N	↑
	częściowo wyrównana	↑	↑	↑
	całkowicie wyrównana	N	↑	↑
Składowa mieszana
zaburzenia mieszane	kwasica metaboliczna i oddechowa	↓	↑	↓
zaburzenia mieszane	zasadowica metaboliczna i oddechowa	↑	↓	↑

↑ Gazometria - wskazania do badań, przebieg oraz interpretacja wyników | Adamed.Expert [online], adamed.expert - Twoja baza wiedzy o zdrowiu, 30 czerwca 2018 [dostęp 2019-04-03] [zarchiwizowane z adresu 2019-04-03] (pol.).

Andrzej Szczeklik (red.): Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie, tom I. Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, 2005, s. 472. ISBN 83-7430-031-0.
Jeremiasz Tomaszewki: Diagnostyka laboratoryjna. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2001, s. 180–188. ISBN 83-200-3591-0.