Hieraaetus
Hieraaetus – rodzaj ptaków z podrodziny jastrzębi (Accipitrinae) w obrębie rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae).
| Hieraaetus | |||
| Kaup, 1844[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – orzełek afrykański (H. wahlbergi) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Hieraaetus | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Falco pennatus J.F. Gmelin, 1788 | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Rozmieszczenie geograficzne
edytujRodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji, Afryce, Australii i na Nowej Gwinei[6][7].
Morfologia
edytujDługość ciała 60–104 cm, rozpiętość skrzydeł 159–234 cm; masa ciała 1600–7200 g[6].
Systematyka
edytujRodzaj zdefiniował w 1844 roku niemiecki paleontolog i przyrodnik Johann Jakob Kaup w publikacji własnego autorstwa poświęconej systematyce ssaków i ptaków[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) orzełek włochaty (H. pennatus).
Etymologia
edytuj- Hieraaetus: gr. ἱεραξ hierax, ἱερακος hierakos ‘jastrząb’; αετος aetos ‘orzeł’; ta grupa ptaków, nazywanych orzełkami (ang. Hawk Eagles), łączy w sobie wygląd podobny do orła z lżejszą budową, dłuższym ogonem i zaokrąglonymi skrzydłami jastrzębia[8].
- Butaetus: rodzaj Buteo Lacépède, 1799 (myszołów); gr. αετος aetos ‘orzeł’[9]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Falco pennatus J.F. Gmelin, 1788.
- Harpagornis: gr. ἁρπαγος harpagos ‘hak’; ορνις ornis, ορνιθος ornithos ‘ptak’[10]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): †Harpagornis moorei Haast, 1872.
- Anomalaetus: gr. ανωμαλος anōmalos ‘anomalny’, od negatywnego przedrostka αν- an-; ομαλος omalos ‘równy’; αετος aetos ‘orzeł’[11]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Spizaetus ayresii J.H. Gurney, 1862.
- Micraetus: gr. μικρος mikros ‘mały’; αετος aetos ‘orzeł’[12]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Aquila wahlbergi Sundevall, 1850.
- Afraetus: łac. Afer, Afra ‘Afrykanin’, od Africa ‘Afryka’ gr. αετος aetos ‘orzeł’[13].
Podział systematyczny
edytujDo rodzaju należą następujące gatunki[14]:
- Hieraaetus wahlbergi (Sundevall, 1850) – orzełek afrykański
- Hieraaetus ayresii (J.H. Gurney, 1862) – orzełek plamisty
- Hieraaetus weiskei (Reichenow, 1900) – orzełek nowogwinejski
- Hieraaetus pennatus (J.F. Gmelin, 1788) – orzełek włochaty
- Hieraaetus morphnoides (Gould, 1841) – orzełek australijski
Opisano również gatunek wymarły z holocenu Nowej Zelandii[3][15]:
- Hieraaetus moorei (Haast, 1872) – orzeł Haasta
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b J.J. Kaup: Classification der Säugethiere und Vögel. Darmstadt: C.W. Leske, 1844, s. 120. (niem.).
- ↑ E. Blyth. Notices and Descriptions of various New or Little Known species of Birds. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 14 (1), s. 174, 1845. (ang.).
- ↑ a b J.F.J. von Haast. Notes on Harpagornis Moorei, an Extinct Gigantic Bird of Prey, containing Description of Femur, Ungual Phalanges, and Rib. „Transactions and proceedings of the New Zealand Institute”. 4, s. 192, 1872. (ang.).
- ↑ a b A. Roberts. Review of the nomenclature of South African birds. „Annals of the Transvaal Museum”. 8 (4), s. 208, 1922. (ang.).
- ↑ A. Roberts. Classification of S. African birds. Some additional notes. „Annals of the Transvaal Museum”. 10 (2), s. 80, 1924. [dostęp 2023-05-29]. (ang.).
- ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette, Hawks, Eagles, and Kites (Accipitridae), version 1.0, [w:] S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY 2020, DOI: 10.2173/bow.accipi1.01 [dostęp 2024-08-08] (ang.), Aquila.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-15]. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Hieraaetus [dostęp 2022-01-13].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Butaetus [dostęp 2022-01-13].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Harpagornis [dostęp 2022-10-30].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Anomalaetus [dostęp 2022-01-13].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Micraetus [dostęp 2022-01-13].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Afraetus [dostęp 2022-01-13].
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (wersja: 2004-04-07). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-08-08].
- ↑ Two new radiocarbon ages for Haast’s eagle (Hieraaetus moorei) (Aves: Accipitridae) and comments on the eagle’s past distribution and possible survival into the 19th century. „Notornis”. 68, s. 278–282, 2021. (ang.).
Bibliografia
edytuj- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).