Horochów
Horochów (ukr. Горохів, Horochiw) – miasto na Ukrainie, w obwodzie wołyńskim, w rejonie łuckim.
.jpg)
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Data założenia |
1240 | ||||
| Prawa miejskie |
1939[1] | ||||
| Burmistrz |
Wiktor Hodyk | ||||
| Powierzchnia |
11,22 km² | ||||
| Populacja (2018) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+380 3379 | ||||
| Kod pocztowy |
45700-45702 | ||||
Położenie na mapie obwodu wołyńskiego  | |||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
 50°29′58″N 24°45′54″E/50,499444 24,765000
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Historia
edytuj.jpg)
W 1450 roku król Kazimierz IV Jagiellończyk podarował Horochów z okolicznymi włościami Olizarowi Szyłowiczowi.
W 1650 roku miasto wraz z 4 wsiami należało do rodu Warszyckich, w końcu XVIII wieku do Poniatowskich. W 1777 istniał tu teatr dworski. W 1795 roku trafiło w ręce rodu Strojnowskich.
Prywatne miasto szlacheckie położone było w XVI wieku w województwie wołyńskim[3].
Pod rozbiorami siedziba gminy Horochów w powiecie włodzimierskim guberni wołyńskiej.
W 1816 roku Horochów zwiedził i opisał Julian Ursyn Niemcewicz w „Podróżach historycznych”.
Podczas I wojny światowej, w latach 1916–1917, przez Horochów przebiegał front austriacko-rosyjski a okolice miasta były areną zaciętych walk[4].
W II Rzeczypospolitej Horochów był siedzibą powiatu horochowskiego w województwie wołyńskim. W 1937 roku w mieście mieszkało 7800 osób, z czego 40% stanowili Żydzi.
24 czerwca 1941 roku miasto zostało zajęte przez Wehrmacht. Następnego dnia Niemcy wywołali pożar, który zniszczył połowę zabudowań miasta. W lipcu 1941 doszło do pogromu, w trakcie którego dwóch Żydów zostało zabitych a wielu pobitych i ograbionych[5]. 12 sierpnia 1941 roku SD z Łucka przy udziale ukraińskich schutzmanów rozstrzelało 300 Żydów. W październiku 1941 roku Niemcy utworzyli w Horochowie getto dla ludności żydowskiej. 8 września 1942 roku getto zostało „zlikwidowane” przez oddział SD z Łucka przy współudziale niemieckiej żandarmerii i ukraińskiej policji. Rozstrzelano około 3 tys. Żydów, których pochowano w zbiorowej mogile wykopanej dzień wcześniej przez ludność ukraińską około 1 km na południe od miasta[6].
W czasie okupacji niemieckiej polskie małżeństwo Wybierackich (Władysław i Wiktoria) ukrywało w Horochowie troje Żydów, za co Instytut Jad Waszem uhonorował je pośmiertnie tytułami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata[7].
Podczas rzezi wołyńskiej Horochów stanowił schronienie dla około 1200 polskich uciekinierów z okolicznych wsi. Korzystając z tego Niemcy utworzyli w mieście 150 osobowy Schutzmannschaft złożony z Polaków, który zwalczał Ukraińską Powstańczą Armię i bronił miasto przed napadami[8].
W styczniu 1944 roku Niemcy wycofali się z Horochowa ewakuując także schutzmanów oraz polską ludność. Miasto zostało zajęte 18 lipca 1944 roku przez wojska radzieckie 1 Frontu Ukraińskiego[9].
W 1989 liczyło 9329 mieszkańców[1][10]. Do 2020 siedziba rejonu horochowskiego.
Zabytki
edytuj
- pałac w Horochowie – wybudowany w stylu empire przez rodzinę Strojnowskich. Na początku XIX wieku pałac posiadał bogate zbiory sztuki, które następnie trafiły do pałacu w Dzikowie, własności Tarnowskich. Na początku XX wieku w ocalałym skrzydle obiektu znajdował się urząd starostwa[11].
Urodzeni w Horochowie
edytuj- Michał Wielhorski (1730–1814) – polski pisarz polityczny, kuchmistrz wielki litewski, dyplomata konfederacji barskiej
- Michał Wielhorski (1755–1805) – hrabia, generał lejtnant
- Józef Wielhorski (1759–1817) – generał dywizji armii Księstwa Warszawskiego, senator-wojewoda Królestwa Polskiego, radca stanu Księstwa Warszawskiego
- Waleria Tarnowska (1782–1849) – polska malarka i kolekcjonerka
- Jan Dzierżysław Tarnowski (1835–1894) – polski polityk i ziemianin
Przypisy
edytuj- ↑ a b Горохов // Большой энциклопедический словарь (в 2-х тт.). / редколл., гл. ред. А. М. Прохоров. том 1. М., "Советская энциклопедия", 1991. стр.326
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.15
- ↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 162.
- ↑ Ilustrowany przewodnik po Wołyniu - 1929 r. (3) [online], wolyn.ovh.org, 10 grudnia 2007 [dostęp 2021-04-17] [zarchiwizowane z adresu 2007-12-10].
- ↑ Martin Dean, Mel Hecker (red.), Encyclopedia of Camps and Ghettos, 1933–1945, tom II, cz. B, United States Holocaust Memorial Museum and Indiana University Press, Bloomington/Indianapolis 2012, ISBN 978-0-253-00202-0, s. 1360
- ↑ Холокост на территории СССР: Энциклопедия, Moskwa 2009, ISBN 978-5-8243-1296-6, s. 233
- ↑ Wybieracka Wiktoria & Wybieracki Władysław. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-06-02]. (ang.).
- ↑ Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, t. 1, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, s. 194, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885.
- ↑ ВОВ-60 - Сводки. [dostęp 2009-08-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-08-10)].
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
- ↑ dr Mieczysław Orłowicz, Ilustrowany przewodnik po Wołyniu, Łuck - Horochów - Stojanów. wolyn.ovh.org. [dostęp 2013-11-26].
Literatura
edytuj- Julian Ursyn Niemcewicz "Juljana Ursyna Niemcewicza, podróże historyczne po ziemiach polskich między rokiem 1811 a 1828 odbyte", wydawcy A. Franck; B. M. Wolff, Paryż, Petersburg, 1858, Horochów strona: 171
Linki zewnętrzne
edytuj- Horochów, pow. włodzimierski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 132.
- Horochów, gm. Skobiełka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 577.
- Horochów na stronie Rady najwyższej Ukrainy
- dr Mieczysław Orłowicz, Ilustrowany przewodnik po Wołyniu, Łuck - Horochów - Stojanów. wolyn.ovh.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-10)].