Ignacy Dąbrowski (pisarz)
Ignacy Dąbrowski (ur. 21 kwietnia 1869 w Warszawie, zm. 4 lutego 1932 tamże) – polski powieściopisarz i nowelista, nauczyciel. Mąż Marii Gerson-Dąbrowskiej.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Język | |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| |
a.jpg)
Życiorys
edytujUrodził się w 1869 jako syn Ignacego (urzędnik magistratu) i Anieli z domu Nowickiej[1]. Miał siostry[1]. Uczył się w II Gimnazjum w Warszawie, w 1887 przerwał naukę po szóstej klasie z powodu gruźlicy (miał krwotok z płuc)[1]. Po powrocie do zdrowia celem utrzymania się pracował jako nauczyciel prywatny w domach ziemiańskich, w tym w Rudzie Malenickiej[1]. Leczył się w Krynicy, tam zaczął pisać debiutancką powieść Śmierć, stanowiącą – jako określono w „Kurierze Warszawskim” – pamiętnik suchotnika[1], ukończył ją w Poczekajce. Powieść ukazała się drukiem w 1892 w Bibliotece Warszawskiej i została entuzjastycznie przyjęta przez krytykę przynosząc autorowi rozgłos[1]. Została przetłumaczona na język niemiecki (dwukrotnie), rosyjski (również dwukrotnie) i czeski. W 1893 w „Kurierze Warszawskim” było drukowane jego drugie dzieło pod tytułem Felka[1]. Dwa lata później ukazała się Sonaty cierpienia[1]. Będąc wówczas już uznanym literatem otrzymał od „Tygodnika Ilustrowanego” zamówienie na dwutomowe dzieło pt. Mistrz, lecz po napisaniu około połowy doznał niemocy twórczej, w związku z czym zniszczył dotychczasowy rękopis i zerwał umowę z wydawcą[1]. W późniejszym czasie wydawał tylko epizodycznie nowele, jednocześnie usuwając się w cień środowiska, z którego wcześniej czerpał sławę i rozgłos[1].
W latach 1894–1897 mieszkał w Łodzi, potem przez pół roku mieszkał w Paryżu. Zwiedził Szwajcarię i Włochy, do których miał wracać jeszcze kilkakrotnie. Osiadł w roku 1898 w Warszawie, gdzie mieszkał do końca swego życia. W 1903 ożenił się z Marią Gerson (1869-1942)[1]. Rezygnując z aktywnej pracy pisarskiej zaangażował się w pracę pedagogiczną[1]. Od 1898 uczył geografii i historii w warszawskich szkołach średnich męskich i żeńskich[1], a w latach 1905-1907 także w szkołach Polskiej Macierzy Szkolnej. W 1907 jako Polak został pozbawiony prawa nauczania ww. przedmiotów szkolnych[1]. Do pracy nauczyciela powrócił podczas I wojny światowej[1]. W latach 1915–1919 był członkiem zarządu Towarzystwa Literatów i Dziennikarzy Polskich, a w 1919 pełnił funkcję prezesa tego towarzystwa. Jako nauczyciel kontynuował pracę w zawodzie po odzyskaniu przez Polskę niepodległości[1]. Od 1920 był etatowym nauczycielem w Gimnazjum Państwowym im. Władysława IV na Pradze, aż do przejścia na emeryturę[1]. Do końca życia sporadycznie publikował swoje prace[1]. Ostatnim planowanym dziełem była trylogia pt. Matka, której pierwsza część ukazała się na łamach „Kuriera Warszawskiego”[1].
Zmarł 4 lutego 1932 w Warszawie w wieku 62 lat po dłuższej chorobie[2][1]. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie po nabożeństwie żałobnym w kościele Świętego Krzyża 10 lutego 1932 (kwatera 39, rząd 4, miejsce 17/18)[1][3]. Rzeźbę portretową Ignacego Dąbrowskiego na pomniku nagrobnym wykonała jego żona, rzeźbiarka Maria Gerson[4].
Dzieła
edytuj- Śmierć: studyum (1892)
- Warszawa: T. Paprocki, 1893
- Śmierć: studyum. Warszawa: Nakładem Jana Fiszera, 1900 (Pisma Ignacego Dąbrowskiego Tom 1)
- wyd. IV. Warszawa: Trzaska, Ewert, Michalski, 1921
- Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1959
- Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2001 ISBN 83-7052-625-X
- tłum. Raphael Löwenfeld Der Tod. R. Schottlander, 1896
- tłum. Moritz Urstein. Der Tod. Schwetschke u. Sohn, Braunschweig 1896
- tłum. L. Gorbaczewski. Petersburg, 1894 (Смерть = (Smierc): Этюд / Пер. с пол. Л.И. Горбачевский; Игнатий Домбровский. Санкт-Петербург: С.А. Корнатовский, 1894)
- tłum. K. Przewaliński. Petersburg, 1908 (Смерть: [Этюд] / Игнатий Домбровский; Авториз. пер. с пол. К.И. Пржевалинского; С предисл. А. Немоевского. Санкт-Петербург: Н. Глаголев, [1908])
- tłum. Duchoslav Panýrek. Smrt. Praga, 1913
- Felka (1893)
- Warszawa: T. Paprocki, 1894
- wyd. 2. Warszawa: J. Fiszer, 1900. (Pisma Ignacego Dąbrowskiego; t. 2)
- Londyn: "Wiadomości", 1957
- Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1959
- Nowele (1899)
- nakł. Jana Fiszera, 1900
- Chwila była przedwieczorna: wrażenia. Warszawa: Jan Fiszer, 1903
- Czekam cię!: opowiadanie. Poznań: B. Milski, 1903
- Samotna; Stara matka; Niepotrzebny. Nakł. Gebethnera i Wolffa, 1912
- Zmierzchy: powieść. Warszawa: J. Fiszer, 1914
- Matki: powieść współczesna. Warszawa: „Bibljoteka Polska”, 1923
- Krwawa księga czyli Przekleństwo życia. Cz. 4, Czy prof. Ostoja istotnie jest Wieszczem i Wodzem narodu? Warszawa: W. Olszański, [1929]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Ś. p. Ignacy Dąbrowski. „Kurier Warszawski”, s. 5, 11, Nr 36 z 5 lutego 1932.
- ↑ Ś. p. Ignacy Dąbrowski. „Kurier Warszawski”, s. 13, Nr 35 z 4 lutego 1932.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: IGNACY DĄBROWSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-07-09].
- ↑ Cmentarz Powązkowski w Warszawie. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1994, s. 176. ISBN 83-03-00758-0.
Bibliografia
edytuj- Jan Lorentowicz: Dąbrowski, Ignacy. W: Polski Słownik Biograficzny. T. IV. Warszawa: 1938, s. 476–477.
- Alina Nofer-Ładyka: Dąbrowski, Ignacy. W: Literatura Polska, przewodnik encyklopedyczny. T. I. Warszawa: 1984, s. 180. ISBN 83-01-05368-2.
- Gorzka skarga wieku: O Śmierci Ignacego Dąbrowskiego. W: Tomasz Lewandowski: Spotkania młodopolskie. Wydawnictwo "Poznańskie Studia Polonistyczne", 2005, s. 99–130. ISBN 83-88176-63-3.
- Henryk Markiewicz: Pozytywizm. Wyd. VII. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 453, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13849-3.
Linki zewnętrzne
edytuj- Utwory Ignacego Dąbrowskiego w serwisie Wolne Lektury
- Dzieła Ignacego Dąbrowskiego w bibliotece Polona