Ignacy Oziewicz
Ignacy Oziewicz, ps. „Czesław”, „Czesławski”, „Netta”, „Jenczewski” (ur. 7 maja 1887 w Łyngmianach, zm. 10 stycznia 1966 w Gdyni) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, komendant Narodowych Sił Zbrojnych w latach 1942–1943.
 Ignacy Oziewicz (przed 1934) | |
 pułkownik piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
7 maja 1887 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Stanowiska |
komendant Narodowych Sił Zbrojnych |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
        
| |
Życiorys
edytujUrodził się 7 maja 1887 w majątku Łyngmiany, w ówczesnym powiecie święciańskim guberni wileńskiej, w rodzinie Edmunda i Wandy z Dawindsonów[1]. Wychowywał się w domu rodziców[2]. W 1907 złożył egzamin z zakresu sześciu klas gimnazjum przy Wileńskim Okręgu Szkolnym, a następnie wstąpił do armii rosyjskiej jako wolontariusz[2]. Od 1 października 1907 do września 1908 służył w 106 pułku piechoty w Wilnie, a następnie w sierpniu 1911 ukończył Wileńską Szkołę Wojskową[3][4]. Po ukończeniu szkoły został mianowany podporucznikiem i wcielony do 103 pułku piechoty w Grodnie, należącego do 26 Dywizji Piechoty[2]. W szeregach tego pułku walczył podczas I wojny światowej[2]. Od sierpnia 1911 do kwietnia 1917 pełnił funkcje: szefa łączności, dowódcy kompanii i dowódcy batalionu[3]. Od kwietnia 1917 służył w 193 Dywizji Piechoty[3]. 23 lipca 1917 opuścił armię rosyjską i wstąpił do III Korpusu Polskiego w Winnicy[4]. Po rozformowaniu korpusu przez rok był administratorem majątku ziemskiego na Podolu[2].
10 stycznia 1919 przyjęty został do Wojska Polskiego[5]. Od 6 października 1919 do 12 kwietnia 1920 pełnił obowiązki dowódcy 41 pułku piechoty. Od 20 sierpnia 1920 pełnił obowiązki dowódcy 17 pułku piechoty. W październiku 1925 mianowany został dowódcą 76 pułku piechoty w Grodnie[6]. Obowiązki dowódcy pułku sprawował przez kolejnych dziesięć lat. W międzyczasie, 16 marca 1927 Prezydent RP Ignacy Mościcki na wniosek Ministra Spraw Wojskowych, marszałka Polski Józefa Piłsudskiego awansował go na pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 i 17. lokatą w korpusie oficerów piechoty[7][8].
W 1935 wyznaczony został na stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej 16 Dywizji Piechoty w Grudziądzu. Od 25 października 1938 dowodził 29 Dywizją Piechoty w Grodnie[9][10]. Na czele tej wielkiej jednostki walczył w kampanii wrześniowej. 8 września ranny w rękę i ewakuowany do Grodna, internowany przez Litwę. Wydostał się z obozu pod pretekstem inwalidztwa i po interwencji ks. Stanisława Trzeciaka i powrócił do Polski[11][12].
W latach 1941–1942 zastępca komendanta Głównego i szef wydziału operacyjnego Narodowej Organizacji Wojskowej. Nie zaakceptował decyzji o scaleniu z AK, gdyż uważał ją za opanowaną politycznie przez sanację i latem 1942 stanął na czele rozłamu w NOW.
W październiku 1942 wydał rozkaz o uruchomieniu Akcji Specjalnej nr 1, mającej na celu zwalczanie bandytyzmu i Akcji Specjalnej nr 2 wykonującej akcje odwetowe na Niemcach. 2 grudnia 1942 wysłał list do generała Stefana Roweckiego z propozycją rozmów o włączeniu NSZ do AK. Pertraktacje z ramienia KG AK prowadził generał Tadeusz Komorowski (Oziewicz rozmawiał z nim 17 grudnia 1942), a od kwietnia 1943 płk Stanisław Rostworowski. W maju tego samego roku spotkał się ponownie z generałem Roweckim. Został aresztowany 9 czerwca 1943 i osadzony na Pawiaku[13]. Do początku sierpnia 1943 rozkazy Dowództwa NSZ podpisywane były pseudonimem „Czesław”, aby ukryć fakt jego aresztowania. 5 października 1943 został wysłany do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, a w styczniu 1945 ewakuowany do Flossenburga[13].
Po uwolnieniu z obozu przez oddziały amerykańskie w kwietniu 1945 przebywał w Niemczech, a potem we Francji. Był pełnomocnikiem środowiska NSZ przed Komisją Weryfikacyjną AK w Londynie[14]. W lipcu 1949 został prezesem założonej we Francji organizacji „Ogniwo”[13].
W 1958 powrócił do kraju. Zamieszkał wraz z rodziną w Gdyni[15]. Został pochowany na cmentarzu Witomińskim (kwatera 51-25-11)[16].
W 1912 ożenił się z Klementyną z Poniatowskich (1888–1966), z którą miał troje dzieci: Czesława Leonarda (1913–1987), Witolda (1917–1969) i Jadwigę po mężu Białostocką (1923–2008)[17][13][18].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 2713[1][19]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 10 listopada 1933 „za zasługi na polu organizacji i wyszkolenia wojska”[20]
- Krzyż Walecznych czterokrotnie[19] (po raz 3 i 4 w 1922)[21]
- Złoty Krzyż Zasługi – 19 marca 1937 „za zasługi w służbie wojskowej”[22][23]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[24]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[24]
- Krzyż Oficerski belgijskiego Orderu Korony[25]
- Krzyż Oficerski Orderu Świętego Sawy (Królestwo SHS)[26]
- Medal Zwycięstwa[26]
Przypisy
edytuj- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ a b c d e Kolekcja ↓, s. 4.
- ↑ a b c Strzałkowski 1990 ↓, s. 801.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 3, 4.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 8.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 106 z dnia 15.10.1925 r.
- ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 10 z 19.03.1927 r.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 7, w marcu 1939 zajmował 5. lokatę.
- ↑ Pułkownicy piechoty, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. 701/1. Z informacji zamieszczonych w wykazie wynika, że został on sporządzony na przełomie lutego i marca 1939 roku, przed awansami generalskimi.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 539.
- ↑ J. Żaryn, „Taniec na linie nad przepaścią”. Organizacja Polska na wychodźstwie i jej łączność z krajem w latach 1945–1955, Warszawa 2011, s. 69, przypis nr 27.
- ↑ K. Komorowski, Polityka i walka. Konspiracja zbrojna ruchu narodowego 1939–1945, Warszawa 2000, s. 300.
- ↑ a b c d Oziewicz Ignacy ps. „Czesław”, „Czesławski”, „Netta”, „Jenczewski”. - NSZ - Narodowe Siły Zbrojne [online], www.nsz.com.pl [dostęp 2019-07-14] [zarchiwizowane z adresu 2019-07-14].
- ↑ OZIEWICZ, Ignacy. [online], www.dws-xip.pl [dostęp 2019-07-14].
- ↑ Oziewicz Ignacy (1887–1966) [online], Oficjalny serwis internetowy miasta Gdynia [dostęp 2019-07-14] (pol.).
- ↑ Strona Rodu Oziewiczów - Płk Ignacy Oziewicz [online], www.oziewicz.pl [dostęp 2019-07-14].
- ↑ Kolekcja ↓, s. 2.
- ↑ Ignacy Oziewicz. Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Gdyni. [dostęp 2024-03-30].
- ↑ a b Rocznik oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923, s. 173, 398. [dostęp 2015-06-10].
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277.
- ↑ Rozporządzenie Kierownika MSWojsk. L. 6285/22 G.M.I. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 11, s. 348)
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 96.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 1, Nr 1 z 19 marca 1937. Ministerstwo Spraw Wojskowych.
- ↑ a b Kolekcja ↓, s. 3.
- ↑ Rocznik oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924, s. 164, 342. [dostęp 2015-06-10].
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 90, 161.
Bibliografia
edytuj- Oziewicz Ignacy. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.31-2295 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-24].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Andrzej Krzysztof Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1945 T.2. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 141–142. ISBN 83-211-0758-3.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Waldemar Strzałkowski: Życiorysy dowódców jednostek polskich w wojnie obronnej 1939 r.. W: Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990. ISBN 83-211-1096-7.