Izabella Cywińska
Maria Izabella Cywińska-Michałowska[1] (ur. 25 marca 1935 we Lwowie[2][3], zm. 23 grudnia 2023[4]) – polska reżyser teatralna i filmowa, krytyk filmowa; w latach 1970–1973 dyrektor Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu, w latach 1973–1989 dyrektor Teatru Nowego w Poznaniu, w latach 1989–1991 minister kultury i sztuki, w latach 2008–2011 dyrektor artystyczna Teatru Ateneum w Warszawie.
| Data i miejsce urodzenia |
25 marca 1935 |
|---|---|
| Data śmierci |
23 grudnia 2023 |
| Minister kultury i sztuki | |
| Okres |
od 12 września 1989 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytujJej przodkowie ze strony ojca pieczętowali się herbem Puchała[5]. Ukończyła etnografię na Uniwersytecie Warszawskim oraz studia na Wydziale Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie. Reżyserowała w teatrach Białegostoku, Warszawy, Nowej Huty[6].
W latach 1970–1973 była dyrektorem Teatru im. Wojciecha Bogusławskiego w Kaliszu. W 1973 reaktywowała Teatr Nowy w Poznaniu, którym kierowała do 1989. W 1981 wystawiła w nim sztukę Oskarżony: czerwiec pięćdziesiąt sześć. W konsekwencji była przez kilka miesięcy internowana w okresie stanu wojennego[7] (współautorem scenariusza był Włodzimierz Braniecki[8]). W marcu 2008, po śmierci Gustawa Holoubka, objęła obowiązki dyrektora artystycznego Teatru Ateneum w Warszawie. Funkcję tę pełniła do lipca 2011.
Jako reżyser realizowała spektakle w Teatrze Telewizji (m.in. Wróg ludu Ibsena i Cmentarze Hłaski) oraz produkcje filmowe (serial Boża podszewka w 1997 i 2004, filmy Kochankowie z Marony i Cud purymowy).
Od 12 września 1989 do 12 stycznia 1991 sprawowała urząd ministra kultury i sztuki w gabinecie Tadeusza Mazowieckiego[7]. W 2005 podpisała deklarację poparcia Partii Demokratycznej, była też współautorem programu tego ugrupowania w dziedzinie kultury. Była członkinią komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w 2010 i w 2015[9][10]. Została członkinią Komitetu Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie[11].
Była żoną aktora Janusza Michałowskiego. Napisała wspomnienia pt. Nagłe zastępstwo. Z dziennika pani minister[12]. Opublikowała też pamiętnik pt. Dziewczyna z Kamienia[13].
Została pochowana na cmentarzu Wojskowym na Powązkach[14].
Odznaczenia i wyróżnienia
edytuj- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2011)[1]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1989)[15]
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005)[16]
- Krzyż Oficerski Orderu „Za zasługi dla Litwy” (2006)[17]
- Tytuł honorowego obywatela Kalisza (2008)[18]
- Tytuł honorowego obywatela Poznania (2013)[19]
Przypisy
edytuj- ↑ a b Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 26 maja 2011 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2011 r. nr 78, poz. 780).
- ↑ Who is who w Polsce. Wyd. III. Zug: Hübners blaues Who is who, 2004, s. 612. ISBN 3-7290-0043-8.
- ↑ Izabella Cywińska urodziła się we Lwowie, w dokumentach jako miejsce urodzenia wpisano jednak Kamień Puławski (zob. Izabela Cywińska: Dziewczyna z Kamienia. Warszawa: Agora, 2015. ISBN 978-83-268-1394-8. OCLC 911408160.)
- ↑ Izabella Cywińska nie żyje. polskieradio.pl, 24 grudnia 2023. [dostęp 2023-12-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-12-24)].
- ↑ Marek Minakowski: Izabella Cywińska. sejm-wielki.pl. [dostęp 2021-08-11].
- ↑ Izabela Cywińska: Dziewczyna z Kamienia. Warszawa: Agora, 2015. ISBN 978-83-268-1394-8. OCLC 911408160.
- ↑ a b Izabella Cywińska. wyborcza.pl, 8 września 2009. [dostęp 2010-06-18].
- ↑ Magdalena Baranowska-Szczepańska. Włodzimierz Braniecki. Kochał sztukę i ludzi. „Głos Wielkopolski”, s. 17, 31 października 2016.
- ↑ Komitet poparcia Bronisława Komorowskiego. onet.pl, 16 maja 2010. [dostęp 2015-03-15].
- ↑ Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego. dziennik.pl, 15 marca 2015. [dostęp 2015-03-15].
- ↑ Komitet Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. [dostęp 2021-06-01].
- ↑ Izabella Cywińska: Nagłe zastępstwo. Z dziennika pani minister. Warszawa: BGW, 1992. ISBN 83-7066-325-7.
- ↑ Izabella Cywińska: Dziewczyna z Kamienia. Warszawa: Agora, 2015. ISBN 978-83-268-1394-8.
- ↑ Maciej Nycz: Pogrzeb Izabelli Cywińskiej. „Ona żyła teatrem”. rmf24.pl, 9 stycznia 2024. [dostęp 2024-01-09].
- ↑ Izabella Cywińska, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21].
- ↑ Warszawa. Wręczono złote medale „Gloria Artis”. e-teatr.pl, 10 września 2005. [dostęp 2011-06-21].
- ↑ Apdovanotų asmenų duomenų bazė. lrp.lt. [dostęp 2020-10-21]. (lit.).
- ↑ Mariusz Kurzajczyk: Nie żyje Izabella Cywińska, Honorowa Obywatelka Miasta Kalisza, reżyser, była dyrektor kaliskiego teatru. naszemiasto.pl, 24 grudnia 2023. [dostęp 2024-02-28].
- ↑ Honorowi i zasłużeni obywatele Miasta Poznania: 2013. poznan.pl. [dostęp 2018-02-15].
Bibliografia
edytuj- Izabella Cywińska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-08].
- Izabella Cywińska, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21].
Linki zewnętrzne
edytuj- Izabella Cywińska: Felietony. teatralny.pl. [dostęp 2015-03-22].
- Izabella Cywińska w bazie filmpolski.pl. [dostęp 2021-04-08].
- Izabella Cywińska na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”. [dostęp 2021-04-08].