Karim Chan
Karim Chan Zand, per. کریم خان زند (ur. ok. 1705, zm. 1779) – władca z kurdyjskiej[1][2] dynastii Zandów panujący w latach 1750–1779.
| |
| Szach Persji | |
| Okres | |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia |
ok. 1705 |
| Data śmierci | |
Życiorys
edytujW czasie panowania Nadira Szaha był dowódcą wojskowym. Po śmierci Nadira w 1747 roku Persja stanęła na krawędzi wojny domowej. Karim Chan podporządkował sobie cały kraj z wyjątkiem Chorasanu, gdzie nadal panował Szahruch Szah, wnuk Nadira Szaha. Przywrócił tym samym spokój w kraju. W wyniku walk z Osmanami zdobył prowincję Basra.
Karim Chan wraz z Abu'l Fath Chanem i Alim Mardan Chanem uzgodnili podział kraju między siebie, sprawując faktyczną władzę w Iranie – formalnie władcą był małoletni Ismail III. Współpraca ta zakończyła się jednak w 1779, w chwili śmierci Karima Chana i po morderstwie Abu'l Fath Chana, którego zabił Ali Mardan Chan. W wyniku wewnętrznych waśni monarchowie w roku śmierci Karim Chana zmieniali się czterokrotnie.
W czasie swych rządów przywrócił stosunki dyplomatyczne z Wielką Brytanią i pozwolił Kompanii Wschodnioindyjskiej na założenie placówki handlowej w południowym Iranie. Swoją stolicą uczynił miasto Sziraz, gdzie polecił rozpoczęcie kilku projektów budowlanych. Kiedy zmarł, wojna domowa wybuchła ponownie, a żaden z jego następców nie był w stanie rządzić tak efektywnie jak on.
Karim Chan nigdy nie używał tytułu szacha, woląc tytuł regenta chłopów (وکیل الرعایا Wakil ar-Ra'ājā). Do dziś ma reputację jednego z najbardziej sprawiedliwych władców w historii Iranu. Dotyczące go anegdoty i legendy przedstawiają go jako władcę litościwego i pełnego trosk o dobro swoich poddanych.
Przypisy
edytuj- ↑ the bulk of the evidence points to their being one of the northern Lur or Lak tribes, who may originally have been immigrants of Kurdish origin., Peter Avery, William Bayne Fisher, Gavin Hambly, Charles Melville (ed.), The Cambridge History of Iran: From Nadir Shah to the Islamic Republic, Cambridge University Press, 1991, ISBN 978-0-521-20095-0, p. 64
- ↑ Vladimir Minorsky, “Lak,” EI² V, 1986, p. 616.
Bibliografia
edytuj- Zand Dynasty. www.iranchamber.com. [dostęp 2010-08-13]. (ang.).