Kazimierz IV słupski
Kazimierz IV (Kaźko słupski) (ur. 1351, zm. 2 stycznia 1377 w Bydgoszczy[1]) – książę dobrzyński, inowrocławski i słupski z dynastii Gryfitów, syn Bogusława V i Elżbiety Kazimierzówny, córki Kazimierza Wielkiego, króla Polski.
| |
| książę dobrzyński | |
| Okres | |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca |
Małgorzata mazowiecka |
| książę inowrocławski | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| książę słupski | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Żona | |
| Żona | |
Życiorys
edytujPo śmierci matki wychowywany był na dworze krakowskim oraz cesarskim Karola IV, adoptowany przez Kazimierza Wielkiego przypuszczalnie w kwietniu 1369, aby Ludwik Węgierski nie mógł wyegzekwować tzw. „paktu o przeżycie”; otrzymał wówczas ziemie sieradzką i łęczycką. Już wcześniej przewidywany był na następcę przez Kazimierza Wielkiego. W 1360 roku ustalono małżeństwo Kaźka z Joanną Olgierdówną (Kenną), księżniczką litewską; jej przedwczesna śmierć w 1368 roku zakończyła małżeństwo i przypieczętowany nim sojusz. W 1370 książę Kazimierz uzyskał dodatkowo ziemię dobrzyńską (jako lenno), część Kujaw z Bydgoszczą, kasztelanię kruszwicką, Złotorię, Wałcz i Złotów[2][3].
Pomimo poparcia planów Kazimierza Wielkiego przez część „panów wielkopolskich”, sąd po śmierci króla anulował testament, a przyszłemu księciu słupskiemu pozwolono zatrzymać jedynie ziemię dobrzyńską, Kruszwicę, Wałcz i Złotów[3].
Dopuszczony do współrządów w 1370. Po śmierci ojca w 1374 objął władzę w księstwie słupskim, a w dwa lata później osiadł na stałe w ziemi dobrzyńskiej, gdzie wdał się w wojnę z księciem gniewkowskim Władysławem Białym[4]. Na skutek odniesionych ran (trafiony kamieniem w głowę) w czasie oblężenia zamku w Złotorii w pobliżu Torunia zmarł (bezpotomnie) 2 stycznia 1377 w Bydgoszczy. Pochowano go w klasztorze cystersów w Byszewie (Koronowie)[3][5].
Według ówczesnego prawa lennego ziemie i zamki, które objął w posiadanie Kaźko słupski, zostały przyłączone do Królestwa Polskiego[3], z wyłączeniem ziemi dobrzyńskiej, którą zarządzała Małgorzata, druga żona księcia. W 1378 zrzekła się ona praw do tych ziem na rzecz księcia Władysława Opolczyka[6].
Rodzina
edytujKazimierz IV był dwukrotnie żonaty, tj. z Kenną (Joanną), córką księcia litewskiego Olgierda oraz Małgorzatą, córką Siemowita III Starszego. Z żadnego ze związków małżeńskich nie posiadał potomstwa[7].
Genealogia
edytuj| Warcisław IV ur. w okr. 11–27 V 1291 zm. w okr. 31 VII–1 VIII 1326 |
Elżbieta ur. w okr. 1300–1304 zm. w okr. II–III 1355 lub przed 2 II 1356 |
Kazimierz III Wielki ur. 30 IV 1310 zm. 5 XI 1370 |
Aldona Anna ur. ok. 1311–1313 zm. 25 V 1339 | ||||||||||
| Bogusław V ur. w okr. 1317–1318 zm. w okr. 3 II–24 IV 1374 |
Elżbieta Kazimierzówna ur. ok. 1326 zm. 1361 |
||||||||||||
| Kazimierz IV (Kaźko słupski) (ur. 1351, zm. 2 I 1377) |
Przypisy
edytuj- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 320-323.
- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 320.
- ↑ a b c d K. Kozłowski, J. Podralski, Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, s. 71.
- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 320-321.
- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 321.
- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 323.
- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 321-323.
Bibliografia
edytujOpracowania
edytuj- Kazimierz Kozłowski, Jerzy Podralski, Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, Szczecin: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, ISBN 83-03-00530-8, OCLC 189424372.
- Edward Rymar, Rodowód książąt pomorskich, Szczecin: Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica, 2005, ISBN 83-87879-50-9, OCLC 69296056.
Literatura dodatkowa (online)
edytuj- Madsen U., Kasimir V. Herzog von Pommern-Stolp (niem.), [dostęp 2012-04-15].