Maciejkowice
Maciejkowice (niem. Maczeikowitz, Maczeykowitz) – oficjalna część miasta[1] oraz dzielnica Chorzowa, położona 3 km od Centrum. Do 1930 stanowiły samodzielną gminę wiejską.
| Osiedle / dzielnica Chorzowa | |
 Zabudowa przy ul. Rozbarskiej i Głównej w Maciejkowicach (2019) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miasto | |
| SIMC |
0938924 |
Położenie na mapie Chorzowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°19′22″N 18°58′32″E/50,322778 18,975556
| |
Etymologia nazwy
edytujMaciejkowice to nazwa patronimiczna pochodząca od imienia Maciej.
Heinrich Adamy zaliczył Maczeikowitz do grupy nazw wywodzących się od imienia założyciela, podając jej starszą, słowiańską formę Macieykowice oraz znaczenie w języku niemieckim 'Dorf der St. Mathias' (pol. 'wieś św. Macieja')[2].
Historia
edytujMiejscowość pierwszy raz odnotowano w 1498 w rejestrze podatku od chłopów z ziemi bytomskiej. W tym czasie wieś zamieszkiwało jedynie trzech kmieci. W 1532 ich liczba wzrosła do czterech, o czym wiadomo z zachowanego urbarza. Źródło to przekazuje też, że Maciejkowice były wówczas wsią rycerską, a pierwszym znanym jej właścicielem był Paweł Kamieński. Od początku osada przynależała do parafii w sąsiednich Michałkowicach[3].
Maciejkowice były samodzielną gminą wiejską do 31 stycznia 1930, a 1 lutego zostały włączone do gminy Chorzów[4][5]. Jako część Chorzowa (gminy wiejskiej) 1 lipca 1934 stały się częścią miasta Chorzów[6]. Do 1991 wraz z Chorzowem Starym tworzyła dzielnicę Chorzów III. Nazywanie Maciejkowic „Chorzowem Starym” uznawano za pomyłkę. Jednak uchwałą Rady Miasta nadano całej dzielnicy III nazwę „Chorzów Stary”, co oznacza, że nazwą tą obejmuje się również Maciejkowice i Antoniowiec[7].
Architektura
edytuj- kościół parafialny pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy i św. Rozalii[8] (zob. parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy i św. Rozalii w Chorzowie Maciejkowicach)
- osiedle patronackie przy ul. Antoniowskiej (numery 1-7) i ul. Rozbarskiej, wybudowane dla pracowników kopalni węgla kamiennego Barbara-Chorzów[7][9]
- folwark przy ul. Głównej[10]
- folwark Antoniowiec, w czasach PRL-u PGR, następnie Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna[7]
- budynek szkoły przy ul. Brzezińskiej 1a sprzed 1868 roku[8]
- budynek szkoły przy ul. Głównej wzniesiony w latach 1938–1939, projektu Tadeusza Michejdy[10][11], przed nim pomnik projektu Andrzeja Szczepańca, odsłonięty 9 maja 1990 roku[10]
- przydrożny krzyż morowy z datą „1881“[10]
- Dolina Górnika – teren rekreacyjny wokół stawów, dawniej kompleks rekreacyjno-sportowy[12]
- Ciężki schron bojowy w rejonie ul. Głównej w Chorzowie-Maciejkowicach, stanowiący element Grupy Bojowej „Maciejkowice” Obszaru Warownego „Śląsk” (zabytek nieruchomy)[13]
Komunikacja
edytujW Maciejkowicach znajduje się kilka przystanków autobusowych, m.in. Maciejkowice Dwór[14]. Do tej części miasta kursują autobusy na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego (ZTM), dzięki czemu Maciejkowice mają bezpośrednie połączenie komunikacyjne z pozostałymi dzielnicami Chorzowa, Siemianowicami Śląskimi, wschodnimi dzielnicami Katowic i południowymi Rudy Śląskiej[15].
Galeria
edytuj-
Staw w Dolinie Górnika (2018) -
Wieża wyciągowa szybu Zygmunt August II kopalni węgla kamiennego Barbara-Chorzów (2019) -
Cechownia przy szybie Boże Daj Szczęście kopalni Hrabina Laura, użytkowana jako warsztat samochodowy, ul. Kluczborska 43 (2017) -
Kościół Matki Bożej Nieustającej Pomocy i św. Rozalii (2018) -
Budynek Szkoły Podstawowej nr 25 im. Stanisława Hadyny (2018) -
Pomnik bohaterom ziemi śląskiej poległym w obronie ojczyzny 1939–1945 przy budynku szkoły (2018) -
Podworskie zabudowania folwarczne w Antoniowcu (2018) -
Ceglany dom przy ul. Głównej 22 (2019)
Przypisy
edytuj- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 20, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Przemysław Noparlik, Maciejkowice w średniowieczu. Przyczynek do dziejów miejscowości, „„Zeszyty Chorzowskie””, t. 20, 2020, s. 43-54.
- ↑ „Gazeta Urzędowa Województwa Śląskiego”, R. IX, nr 2, 18 stycznia 1930, s. 17.
- ↑ Lapski 2014 ↓, s. 112.
- ↑ Krystyna Loch: W Chorzowie, czyli na Śląsku. Chorzów: Agencja Mediów Lokalnych „mediaL”, 2009, s. 34. ISBN 978-83-60360-28-6.
- ↑ a b c Antoniowska. [w:] Chorzów. Portal turysty [on-line]. Urząd Miasta Chorzów. [dostęp 2020-06-15].
- ↑ a b Lapski 2014 ↓, s. 18.
- ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 39-40.
- ↑ a b c d Lapski 2014 ↓, s. 51.
- ↑ BUDYNEK SZKOLNY, ul. Główna 21 – Zabytki Chorzowa. [w:] Chorzów. Portal turysty [on-line]. Urząd Miasta Chorzów. [dostęp 2020-06-15].
- ↑ Dolina Górnika czeka na rewitalizację. [w:] Tuba Chorzowa [on-line]. 2017-12-07. [dostęp 2020-06-15].
- ↑ Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 16 kwietnia 2021 r.. wkz.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-16)]. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2021-04-16]
- ↑ Lista przystanków: Chorzów. Zarząd Transportu Metropolitalnego. [dostęp 2020-06-15].
- ↑ Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia: Mapa połączeń publicznego transportu zbiorowego ZTM. noweinfogzm.metropoliagzm.pl, 2023-06-09. [dostęp 2024-03-03]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Adam Lapski: Spacery ulicami Chorzowa (Monografia ulic miasta z opisem zabytków i miejsc godnych uwagi). Chorzów: 2014, s. 18.
- Przemysław Noparlik, Maciejkowice w średniowieczu. Przyczynek do dziejów miejscowości, „Zeszyty Chorzowskie” 2020, t. 20, s. 43-54.
Linki zewnętrzne
edytuj- Maciejkowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 882.