Maksymilian I Józef Wittelsbach
Maksymilian I Józef Wittelsbach (Maria Michael Johann Baptist Franz de Paula Joseph Kaspar Ignatius Nepomuk; ur. 27 maja 1756 w Schwetzingen, zm. 13 października 1825 w Monachium) – hrabia Rappoltstein od 1776, książę Palatynatu Dwóch Mostów od 1795, książę-elektor Bawarii i Palatynatu w latach 1799–1805 jako „Maksymilian IV Józef”, król Bawarii w latach 1806–1825 jako „Maksymilian I Wittelsbach”.
Palatyn Dwóch Mostów | |
Okres |
od 1795 |
---|---|
Poprzednik | |
Następca | |
Elektor Bawarii i Palatynatu Reńskiego | |
Okres |
od 1799 |
Poprzednik | |
Król Bawarii | |
Okres |
od 1806 |
Następca | |
Dane biograficzne | |
Dynastia | |
Data i miejsce urodzenia |
27 maja 1756 |
Data śmierci |
13 października 1825 |
Ojciec | |
Matka | |
Żona |
Augusta Wilhelmina Heska |
Dzieci |
Ludwik I, Augusta Amelia, Amelia Maria, Karolina Augusta, Karol |
Żona |
Karolina Fryderyka Badeńska |
Odznaczenia | |
Młodość
edytujNajmłodszy syn księcia Fryderyka Michała i Marii Franciszki. Miał czwórkę rodzeństwa m.in.: Karola - księcia Palatynatu-Zweibrücken, Amalię - żonę króla Saksonii Fryderyka Augusta I Wettyna. Wychowywał się we Francji, odebrał staranne wykształcenie pod okiem swojego wuja Christiana IV Wittelsbacha. Przebywał w Strasburgu, gdzie służył w Corps d’Alsace, tu został pułkownikiem. Jako najmłodszy syn nie był przewidziany jako następca tronu, dlatego w 1778 wuj nadał mu tytuł hrabiego Rappoltstein.
Książę Zweibrücken, Elektor Bawarii i Palatynatu
edytujPo śmierci brata w 1795 został księciem Palatynatu-Zweibrücken, jednocześnie został następcą elektora Bawarii i Palatynatu Reńskiego Karola IV Teodora. Wojska francuskie zajęły księstwo Zweibrücken w 1797. Elektor umarł 16 lutego 1799, a o jego śmierci poinformowała Maksymiliana Maria Leopoldyna Habsburg-Este, żona zmarłego elektora, a jego kochanka. Maksymilian został księciem elektorem Bawarii i Palatynatu Reńskiego, arcyklucznikiem Rzeszy, księciem Jülich i Bergu, księciem Palatynatu Neuburg i Sulzbach. Założył Bawarską Akademię Nauk. W 1800 przeniósł Uniwersytet z Ingolstadt do Landshut. Wprowadził nowy kodeks karny, oraz podatki dla wszystkich bez względu na status społeczny, przeprowadził sekularyzację dóbr kościelnych, przeznaczając uzyskane w ten sposób środki na rozwój edukacji. W polityce zagranicznej sympatyzował z Francją. Na mocy pokoju w Preszburgu przestało istnieć Święte Cesarstwo Rzymskie, a wszyscy dotychczasowi elektorzy przyjęli tytuły królewskie. 1 stycznia 1806 w Monachium Maksymilian Józef został pierwszym królem Bawarii. Tytuł księcia Bergu przekazał Joachimowi Muratowi.
Król Bawarii
edytuj12 lipca 1806 Bawaria wraz z 16 innymi krajami wstąpiła do Związku Reńskiego. Po klęsce Napoleona Bonaparte w bitwie pod Lipskiem zdecydował się na rozmowy z Austrią. 8 października 1813 w miejscowości Ried podpisano porozumienie na mocy którego Bawaria opuściła Związek Reński i przystąpiła do VI koalicji antyfrancuskiej, w zamian za co Maksymilian otrzymał potwierdzenie swojego tytułu królewskiego zaś Bawaria otrzymała gwarancje suwerenności. W 1808 król nadał Bawarii konstytucję, której rewizja nastąpiła w 1818, i z drobnymi poprawkami obowiązywała do 1918. Osobiście uczestniczył w Kongresie Wiedeńskim, na którym zapadła decyzja o przyłączeniu do Bawarii Würzburgu w zamian za zrzeczenie się na rzecz Austrii Tyrolu i Salzburga.
Maksymilian zmarł 13 października 1825. Spoczywa w kościele teatynów w Monachium.
Odznaczenia
edytuj- Wielki Mistrz Orderu Świętego Huberta[1]
- Wielki Mistrz Orderu Świętego Jerzego[1]
- Wielki Mistrz Orderu Lwa Palatyńskiego[1] (likwidator w 1808)[2]
- Wielki Mistrz Orderu Maksymiliana Józefa (fundator w 1808)[3][4]
- Wielki Mistrz Orderu Zasługi Korony Bawarskiej (fundator w 1808)[3][4]
- Wielki Mistrz Orderu Świętego Michała (od 1812)[2]
- Krzyż Wielki Orderu Legii Honorowej (1805, Francja)[5]
- Krzyż Wielki Orderu Świętego Stefana (Węgry)
- Order Złotego Runa (1813, Austria)[6]
- Order Słonia (1815, Dania)[4]
Małżeństwa
edytuj30 września 1785 w Darmstadt ożenił się z księżniczką heską Augustą Wilhelminą, mieli 5 dzieci:
- Ludwik I (1786–1868), król Bawarii
- Augusta Amelia (1788–1851), żona Eugeniusza de Beauharnais
- Amelia Maria (1790–1794)
- Karolina Augusta (1792–1873), żona (1) Wilhelma I, króla Wirtembergii (2) Franciszka II, cesarza Austrii
- Karol Teodor (1795–1875), feldmarszałek Bawarii
Augusta Wilhelmina zmarła 30 marca 1796 roku na chorobę płuc. 9 marca 1797 roku w Karlsruhe poślubił Karolinę Fryderykę Badeńską, mieli 8 dzieci (w tym dwie pary bliźniąt):
- syn zmarły przy porodzie (1799)
- Maksymilian Józef (1800–1803)
- Elżbieta Ludwika (1801–1873), żona Fryderyka Wilhelma IV, króla Prus
- Amelia Augusta (1801–1877), żona Jana I, króla Saksonii
- Maria Anna (1805–1877), żona Fryderyka Augusta II, króla Saksonii
- Zofia Fryderyka (1805–1872) – żona arcyksięcia Franciszka Karola
- Ludwika Wilhelmina (1808–1892), żona księcia Maksymiliana Bawarskiego
- Maksymiliana Józefa (1810–1821)
Genealogia
edytujPrapradziadkowie |
Christian I Wittelsbach |
Jan Jakub zu Rappoltstein |
Gustaw Adolf Nassau-Saarbrücken |
Henryk Fryderyk Hohenlohe-Langenburg |
Christian Wittelsbach |
Wilhelm Hessen-Rheinfels-Rothenburg |
książę-elektor |
Bogusław Radziwiłł |
Pradziadkowie |
Christian II Wittelsbach |
Ludwik Nassau-Saarbrücken |
Teodor Wittelsbach |
książę-elektor | ||||
Dziadkowie |
Christian III Wittelsbach |
Józef Karol Wittelsbach | ||||||
Rodzice |
Fryderyk Michał Wittelsbach | |||||||
Maksymilian I Józef Wittelsbach (1756–1825), król Bawarii |
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Churfürstlich-Pfalzbaierischer Hof- und Staatskalender auf das Jahr 1802. Monachium. s. 1, 5, 11.
- ↑ a b Thomas Robson: The British Herald or Cabinet of Armorial Bearings of the Nobility & Gentry of Great Britain & Ireland. Sunderland: Turner & Marwood, 1830. s. 111, 136.
- ↑ a b Georg Schreiber: Die Bayerischen Orden und Ehrenzeichen. Monako: Prestel-Verlag, 1964.
- ↑ a b c Johann Heinrich Friedrich Berlien: Der Elephanten-Orden und seine Ritter. Kopenhaga: Berlingschen Officin, 1846, s. 144.
- ↑ „Almanacco imperiale 1805”.
- ↑ Knights of the Golden Fleece. Austrian Fleece 1712–1996.
Bibliografia
edytuj- Paweł Janowski, Maksymilian I, 1756–1825, król Bawarii, [w:] Encyklopedia Katolicka, Lublin 2006, t. XI, kol. 925