Marcin Siennik

Marcin Siennik, inne formy nazwiska: Heuwrecher, Pelczman (ur. I połowa wieku XVI, zm. 1588 w Krakowie) – wydawca polskich druków przyrodniczych, tłumacz z języków niemieckiego i łacińskiego. Botanik, twórca ponad 800 polskich nazw roślin.

Życiorys

Urodził się w rodzinie mieszczańskiej. Uczęszczał do szkół w Krakowie. Nie studiował medycyny (nie posiadał stopnia naukowego), ani nie kończył kursów aptekarskich. Znał język niemiecki, polski, hebrajski i łacinę. W roku 1565 mieszkał na przedmieściu Krakowa – Garbary. Około roku 1568 pracował w kopalniach olkuskich. Pracował jako pełnomocnik różnych osób przed urzędami oraz jako tłumacz dzieł z łaciny i niemieckiego. W roku 1578 wybrany został ławnikiem Garbar. W latach 1583–1587 przebywał w więzieniu za długi. W roku 1588 procesował się z księgarzem krakowskim Stefanem Riche. Niedługo potem zmarł (według Estreichera około roku 1588).

Twórczość

Ważniejsze utwory

Lekarstwa doświadczone... któremu są przydane lekarstwa końskie, (Kraków) 1564, drukarnia Łazarz Andrysowicz, przedr. A. Perenc "Pierwsze druki weterynaryjne w Polsce", Lublin 1955, Annales Universitatis Mariae Curie Skłodowska 1954, Sectio DD Supplementum I
Herbarz, to jest ziół tutecznych, postronnych i zamorskich opisanie, co za moc mają, a jako ich używać tak ku przestrzeżeniu zdrowia ludzkiego, jako ku uzdrowieniu rozmaitych chorób, teraz nowo wedle herbarzów dzisiejszego wieku i innych zacnych medyków poprawiony. Przydano Aleksego Pedemontana "Tajemnice księgi ośmiory o tajemnych a skrytych lekarstwiech, przy czym dosyć misternych a trafnych rzeczy i doświadczonych mieć będziesz", Kraków 1568, drukarnia M. Szarffenberg, fragm. przedmowy przedr. J. M. Ossoliński Wiadomości historyczno-krytyczne do dziejów literatury polskiej, t. 2, Kraków 1819, s. 253-255; całą przedmowę przedr. W. Taszycki "Obrońcy języka polskiego. Wiek XV-XVIII", Wrocław 1953, Biblioteka Narodowa, seria I, nr 146; podobizny rycin Herbarza... podają: J. Muczkowski Zbiór odcisków drzeworytowych..., Kraków 1849; Katalog wystawy rękopisów i druków przyrodniczo-lekarskich XIII-XVI w., Kraków 1928; nowa redakcja dzieła Hieronima Spiczyńskiego O ziołach tutecznych i zamorskich... (Kraków 1542), które z kolei było przeróbką pracy Stefana Falimirza z roku 1534

Przekłady

J. B. Bozoła Koncilium trydentskiego nowo skończonego wyroki i ustawy, Kraków 1565, przedmowę przedr.: J. Lelewel Bibliograficznych ksiąg dwoje, t. 1, Wilno 1823, s. 136; M. Wiszniewski Historia literatury polskiej, t. 9, Kraków 1857, s. 282-283
Historia o Meluzynie, Kraków 1569, egz. nieznane; wyd. późniejsze pt. Historia wdzięczna o szlachetnej i pięknej Meluzynie, Kraków 1671; wyd. następne: Kraków 1763; Kraków 1768; Lwów 1769; brak miejsca wydania 1787 i inne (przekł. z niemieckiego)
T. Grazer Judicium albo rozsądek doskonały z gwiazdarskiej nauki, Kraków 1572, (przekł. z niemieckiego), unikat: Biblioteka w Uppsali
(Libri de aedificiis e germanico in polonicum), przekł. z niemieckiego, powst. około 1575, zaginiony; wiadomość podaje: A. Grabowski Skarbniczka naszej archeologii, Lipsk 1854, s. 198

Utwory o autorstwie niepewnym

materiały dot. autora Herbarza... lub jakiegoś innego Marcina Siennika zob. A. Grabowski Skarbniczka naszej archeologii, Lipsk 1854, s. 60

Bibliografia

Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut, t. 3 Piśmiennictwo Staropolskie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1965, s. 232-233