Maska Tutanchamona
Maska Tutanchamona – złota maska pośmiertna starożytnego egipskiego faraona Tutanchamona (panującego w latach 1333–1323 p.n.e) z XVIII dynastii.
| |
| Data powstania |
1323 r. p.n.e. |
|---|---|
| Medium |
złoto i ceramika |
| Wymiary |
54 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Przez ponad 3000 lat maska znajdowała się w grobowcu KV62 w Dolinie Królów, a została wydobyta przez zespół wykopaliskowy kierowany przez angielskiego archeologa Howarda Cartera w 1925 roku. Obecnie znajduje się w Muzeum Egipskim w Kairze[1]. Maska Tutanchamona jest jednym z najbardziej znanych dzieł sztuki na świecie i wyróżniającym się symbolem starożytnego Egiptu[2]. Niektórzy egiptolodzy uważali, że pierwotnie miała być przeznaczona dla kobiety-faraona Neferneferuaton[3].
Odkrycie
edytujGrobowiec Tutanchamona został odnaleziony na Tebach Zachodnich w Dolinie Królów w 1922 roku i został otwarty rok później[4]. Minęły kolejne dwa lata, zanim zespół wykopaliskowy kierowany przez Howarda Cartera dotarł do sarkofagu zawierającego mumię faraona i rozpoczął pracę nad jego otwarciem. 28 października 1925 roku otwarto ostatnią z trzech trumien i odsłonięto złotą maskę, pozostającą w ukryciu od około 3250 lat[4].
Opis
edytuj.jpg)
Maska ma 54 cm wysokości, 39,3 cm szerokości, 49 cm głębokości i waży 10,23 kg[5]. Rentgenografia strukturalna przeprowadzona w 2007 roku ujawniła, że została wykonana głównie z 23-karatowego złota stopowanego z miedzią, co ułatwiło obróbkę na zimno stosowaną do jej kształtowania. Powierzchnia maski pokryta jest bardzo cienką warstwą (około 30 nanometrów) dwóch różnych stopów złota: jaśniejszego 18,4-karatowego odcienia na twarz i szyję oraz 22,5-karatowego złota na pozostałą część[6]. Artefakt jest inkrustowany kolorowym szkłem i kamieniami szlachetnymi, w tym lapisem lazuli (okolice oczu i brwi), kwarcem (oczy), obsydianem (źrenice) oraz karneolem, amazonitem, turkusem i fajansem[7].
Na plecach i ramionach maski jest wypisane egipskimi hieroglifami ochronne zaklęcie, znane też z zachowanej Księgi Umarłych z okresu Średniego Państwa[8].
Broda
edytujKiedy maska została odkryta w 1925 roku, złota broda, inkrustowana niebieskim szkłem, oddzieliła się od niej, lecz została ponownie przymocowana za pomocą drewna w 1944 roku[9].
W sierpniu 2014 roku broda ponownie odpadła, gdy maska została wyjęta z gabloty w celu konserwacji. Odpowiedzialni za to pracownicy muzeum użyli szybkoschnącej żywicy epoksydowej do naprawy, lecz przy tym pobrudzili maskę i powstały na niej zadrapania[10]. Uszkodzenia zauważono w styczniu 2015 roku i zostały naprawione przez niemiecko-egipski zespół, który ponownie wyczyścił maskę i przymocował brodę za pomocą wosku pszczelego[10][11].
Naszyjnik
edytujDodatkowym elementem dekoracyjnym maski jest naszyjnik ze złotych i niebieskich fajansowych kamieni. Zwykle jest zdejmowany, gdy maska jest wystawiana na widok publiczny[12].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Reeves N., Tutankhamun's Mask Reconsidered (2015): s. 511
- ↑ Reeves N., Tutankhamun's Mask Reconsidered (2015): s. 512
- ↑ Eaton-Krauss M., The Unknown Tutankhamun (2015): s. 111
- ↑ a b Dziennik Cartera. [dostęp 2023-09-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-23)].
- ↑ Reeves N., Tutankhamun's Mask Reconsidered (2015): s. 512
- ↑ Uda. M., Tutankhamun's Golden Mask and Throne (2014): s. 149–177
- ↑ Reeves N., Tutanchamon: król, grobowiec, skarb królewski (1998): s. 111
- ↑ Tut Exhibit – King Tutankhamun Exhibit, Collection: Basic Funeral Equipment – Gold Death Mask of Tutankhamun [online], www.touregypt.net [dostęp 2023-09-17].
- ↑ Does King Tut have a new barber? [online], drhawass.com, 7 października 2016 [dostęp 2023-09-17] [zarchiwizowane z adresu 2016-10-07].
- ↑ a b Repaired King Tut Mask Back on Display in Egypt, „The New York Times”, nytimes.com, 17 grudnia 2015, ISSN 0362-4331 [dostęp 2023-09-17] (ang.).
- ↑ Złota maska Tutenchamona zniszczona – skandal w kairskim muzeum [online], wyborcza.pl [dostęp 2023-09-19].
- ↑ Reeves N., Tutankhamun's Mask Reconsidered (2015): s. 514
Bibliografia
edytuj- Nicholas Reeves, Tutanchamon: król, grobowiec, skarb królewski, Wiedza i Życie, 1998, ISBN 978-83-7184-922-0 (pol.).
- Nicholas Reeves, Tutankhamun's Mask Reconsidered (2015), „A. Oppenheim and O. Goelet (ed.), The Art and Culture of Ancient Egypt. Studies in Honor of Dorothea Arnold (Bulletin of the Egyptological Seminar 19, New York) (2015) , 511-526” [dostęp 2023-09-17].
- Marianne Eaton-Krauss, The Unknown Tutankhamun, Bloomsbury Publishing, 17 grudnia 2015, ISBN 978-1-4725-7563-0 (ang.).
- Masayuki Uda, Tutankhamun's Golden Mask and Throne, „Quest for the Dream of the Pharaohs, Studies in Honour of Sakuji Yoshimura, Edited by Jiro Kondo”, 1 stycznia 2014 [dostęp 2023-09-17].