Michaił Tal

Michaił Niechiemjewicz Tal, łot. Mihails Tāls, ps. „Czarodziej z Rygi” (ur. 9 listopada 1936 w Rydze, zm. 28 czerwca 1992 w Moskwie) – łotewski szachista pochodzenia żydowskiego, reprezentujący ZSRR, ósmy mistrz świata w szachach.

Michaił Tal

Michaił Tal, 1968
Data i miejsce urodzenia	9 listopada 1936 Ryga
Data i miejsce śmierci	28 czerwca 1992 Moskwa
Obywatelstwo	ZSRR Łotwa
Tytuł szachowy	arcymistrz (1957)
Ranking FIDE	2705 (najwyższy ranking w karierze)

Życiorys

Michaił Tal w partii z Robertem Fischerem, Lipsk 1960

Nazywany często „Czarodziejem z Rygi” znany był z błyskotliwej gry i biegłości w taktycznych uderzeniach. Swojemu naturalnemu talentowi zawdzięczał zdobycie tytułu mistrza świata w wieku 23 lat. Był najmłodszym mistrzem świata z dotychczasowych, dopiero Garri Kasparow pobił jego rekord, sięgając po tytuł mając 22 lata.

Swój intuicyjny sposób gry Tal z powodzeniem przeciwstawiał pozycyjnemu stylowi opartemu na rzetelnym teoretycznym przygotowaniu, reprezentowanemu przez współczesnych mu arcymistrzów. Jego grę Wasilij Smysłow określił jako „sztuczki i nic więcej”, jednak Tal wygrywał z najlepszymi. Swoimi niespodziewanymi poświęceniami doprowadzał do niewiarygodnie skomplikowanych pozycji, stwarzając przeciwnikom problemy nie do rozwiązania podczas partii. Nawet jeśli w późniejszych głębokich analizach okazywało się, że poświęcenie nie było poprawne, to jednak jego zdumiewające koncepcje budziły uznanie, a brawura często była nagradzana aplauzem kibiców. Był ulubieńcem publiczności.

W 1960 roku Tal dość łatwo pokonał Michaiła Botwinnika w meczu o mistrzostwo świata. Do rewanżu Botwinnik przygotował się niezwykle starannie, studiując styl gry Tala i równie łatwo odebrał mu tytuł. Na gorszy występ Tala w rewanżowym meczu prawdopodobnie decydujący wpływ miały jego problemy zdrowotne. Tal był słabego zdrowia, przewlekłe problemy z nerką były wielką przeszkodą w osiąganiu dobrych rezultatów. Niezmiennie prezentował jednak swoje pozytywne podejście do życia. Sławny jest jego komentarz do jednej ze swoich zwycięskich partii wkrótce po opuszczeniu szpitala: „grałem całkiem nieźle, jak na nieboszczyka”.

Jednym z największych sukcesów Tala było zwycięstwo (wspólnie z Anatolijem Karpowem) w „Turnieju Gwiazd”, rozegranym w 1979 roku w Montrealu, gdzie w wielkim stylu pozostawił w pokonanym polu całą ówczesną czołówkę szachową.

Najwyższy ranking w karierze osiągnął 1 stycznia 1980 r., z wynikiem 2705 punktów zajmował wówczas 2. miejsce (za Anatolijem Karpowem) na światowej liście FIDE.

Tal w 1961 z widoczną ektrodaktylią prawej dłoni.

Michaił Tal urodził się z ektrodaktylią prawej dłoni, co nie przeszkodziło mu zostać także dobrym pianistą.

Jest pochowany na Nowym Cmentarzu żydowskim w Rydze.

Mecze Tala o mistrzostwo świata

Rok	Przeciwnik	Wynik
1960	Botwinnik	wygrana (+6-2=13)
1961	Botwinnik	przegrana (+5-10=6)
W nawiasach: liczba wygranych, przegranych i zremisowanych partii.

Bibliografia

• Michaił Tal – The Life and Games of Mikhail Tal (Cadogan, 1997).
• Peter Clarke – Mikhail Tal’s Best Games of Chess: 1951 – 1960 (Bell & Sons, 1961).
• Bernard Cafferty – Tal’s 100 Best Games: 1961 – 1973 (Batsford, 1975).
• Hilary Thomas – The Complete Games of Mikhail Tal (Batsford, 1979 and 1980).
• W.Litmanowicz, J. Giżycki, „Szachy od A do Z”, tom II, Warszawa 1987.

Linki zewnętrzne

• Michaił Tal – wybrane partie szachowe (ang.)
• Mikhail Tal, the Chess Player Ahead of Chess (ang.)
• A genial genius at work – Tal blindfold simul in video (ang.)
• Mikhail Tal: Triumph and Tragedy (Part I) (ang.)