Numery kierunkowe w Polsce

Numer kierunkowy, właśc. wskaźnik strefy numeracyjnej (WSN) – element numeracji telefonicznej, który przydzielony jest dla określonego obszaru, centrali, wybierany przed właściwym numerem abonenta w sieci stacjonarnej, umożliwiający właściwe kierowanie połączeń telefonicznych oraz także m.in. taryfikację rozmów w zależności od obszaru, do którego realizowane jest połączenie.

Byłe numery kierunkowe w Polsce (obecnie wskaźniki stref numeracyjnych w stacjonarnym numerze abonenckim)

Historia

Pojęcie „numer kierunkowy” w języku polskim powstało w latach 60. XX wieku, gdy w Polsce rozpoczęto stopniowe wdrażanie półautomatycznego zestawiania połączeń międzymiastowych. W latach 1962–1964 uruchamiano specjalne „stopnie grupowe” i „automaty”, które pomagały telefonistkom central międzymiastowych wybierać „relację” lub „kierunek”, co wcześniej było obsługiwane przez łącznice ręczne. Wtedy też po raz pierwszy zaczęto nadawać numery tym kierunkom dla półautomatycznych połączeń końcowych i tranzytowych (w tym ostatnim przypadku dochodził jeszcze dodatkowy numer kierunkowy „na tranzyt”).

W roku 1964 powstał (rozwijany do 1970 r.) system międzymiastowego ruchu automatycznego „miasto-miasto”, w którym dotychczas zazwyczaj niewykorzystywana jako pierwsza cyfra „8” umożliwiała wejście do tej sieci, w której jedno-, dwu- lub trzycyfrowy „wskaźnik międzymiastowy” pozwalał na uzyskanie połączenia z numerem centrali końcowej. Następnie pojawiła się także wtedy możliwość automatycznego tranzytowania ruchu automatycznego „miasto-miasto” za pomocą automatycznych stopni tranzytujących międzymiastowy ruch „miasto-miasto” – w takim przypadku konieczne było dodanie przed numerem końcowym jedno- lub dwucyfrowego numeru kierunkowego na tranzyt. W określonym kierunku (do danego miasta) funkcjonowały wtedy różne numery kierunkowe z różnych miast początkowych. Na przykład numer kierunkowy w relacji Poznań-Warszawa był inny niż w relacji Łódź-Warszawa. Od roku 1975 następowała likwidacja tego systemu. Wielość „wskaźników międzymiastowych” spowodowała rozpoczęcie prac nad określeniem stref numeracyjnych (SN) i ich obszaru, w 1965 r. powstał pierwszy dokument definiujący plan numeracji w Polsce, w którym zdefiniowano 304 takich stref (powiatowych).

Wraz z budową central automatycznych miejscowych i międzymiastowych (1976–1983 Pentaconta, 1980–1983 E-10A, Samsung TDX-1B) wraz z sygnalizacją R2 opracowano nowy dokument PNK. W jego ramach już w 1976 r. przewidywano konieczność ujednolicenia numeracji abonenckiej i „wskaźników międzymiastowych”. Także późniejsze budowy w latach 1994–2002 central cyfrowych (systemów EWSD, E-10B, 5ESS, S12) wraz z wdrażaniem sygnalizacji C7 spowodowały możliwość analizy numeru wołającego i wołanego i dalsze ujednolicenie systemu numeracji krajowej oraz wykorzystanie automatycznego sterowania tranzytem. W roku 1976 zdefiniowanych zostało 176 stref numeracyjnych, w 1988 roku – 118, w 1991 – 56, a od 1996 r. – 49, powiązanych z obszarami ówczesnych województw.

Wraz ze zmianą PNK w 2000 r. pojawiła się możliwość poprzedzania numeru kierunkowego numerem dostępowym operatora alternatywnego (NDSMS, numer dostępu do sieci międzystrefowych, pot. prefiks operatora). W roku 2002 wprowadzono zmiany do PNK, polegające na przenoszeniu pojedynczych gmin do sąsiednich SN, co spowodowało niepokrywanie się obszaru SN z granicami zarówno starych jak i obecnych województw.

Od 5 grudnia 2005 r. obowiązuje zamknięty plan numeracji krajowej. Oznacza to, że międzystrefowe numery kierunkowe stały się integralną częścią każdego krajowego numeru abonenckiego w sieci stacjonarnej, od tej pory 9-cyfrowego. Z początkiem 2007 roku został zlikwidowany sygnał zgłoszenia po wybraniu pierwszego „0” (tzw. sygnał wolny przed wybraniem numeru kierunkowego), a od 15 maja 2010 r. zablokowano (po okresie przejściowym trwającym od 30 września 2009 r.) wybieranie „0” przed 9-cyfrowym numerem abonenta.

Aktualnie przypisane do poszczególnych gmin wskaźniki strefy numeracyjnej (WSN) w PNK nie zapewniają wiarygodnej informacji o lokalizacji danego numeru, gdyż możliwe jest przenoszenie numeracji geograficznej do usług w technologii VoIP. Jednocześnie pozwala to realizować połączenia do takich numerów w cenie połączeń strefowych z sieci stacjonarnej, niezależnie od aktualnej fizycznej lokalizacji numeru VoIP. Nie jest za to możliwe przenoszenie numerów w sieci stacjonarnej pomiędzy SN.

Tabela numerów kierunkowych

Miasto	Województwo	Numer kierunkowy
Kraków	małopolskie	12
Krosno	podkarpackie	13
Tarnów	małopolskie	14
Tarnobrzeg	podkarpackie	15
Przemyśl	podkarpackie	16
Rzeszów	podkarpackie	17
Nowy Sącz	małopolskie	18
Warszawa	mazowieckie	22
Ciechanów	mazowieckie	23
Płock	mazowieckie	24
Siedlce	mazowieckie	25
Ostrołęka	mazowieckie	29
Katowice	śląskie	32
Bielsko-Biała	śląskie	33
Częstochowa	śląskie	34
Kielce	świętokrzyskie	41
Łódź	łódzkie	42
Sieradz	łódzkie	43
Piotrków Trybunalski	łódzkie	44
Skierniewice	łódzkie	46
Radom	mazowieckie	48
Bydgoszcz	kujawsko-pomorskie	52
Włocławek	kujawsko-pomorskie	54
Elbląg	warmińsko-mazurskie	55
Toruń	kujawsko-pomorskie	56
Gdańsk	pomorskie	58
Słupsk	pomorskie	59
Poznań	wielkopolskie	61
Kalisz	wielkopolskie	62
Konin	wielkopolskie	63
Leszno	wielkopolskie	65
Piła	wielkopolskie	67
Zielona Góra	lubuskie	68
Wrocław	dolnośląskie	71
Wałbrzych	dolnośląskie	74
Jelenia Góra	dolnośląskie	75
Legnica	dolnośląskie	76
Opole	opolskie	77
Lublin	lubelskie	81
Chełm	lubelskie	82
Biała Podlaska	lubelskie	83
Zamość	lubelskie	84
Białystok	podlaskie	85
Łomża	podlaskie	86
Suwałki	podlaskie	87
Olsztyn	warmińsko-mazurskie	89
Szczecin	zachodniopomorskie	91
Koszalin	zachodniopomorskie	94
Gorzów Wielkopolski	lubuskie	95

Zobacz też

• „miasto-miasto”
• Numery telefoniczne w Polsce
• Zakresy numeracji dla sieci ruchomych w Polsce