Obszar metropolitalny Phoenix
Obszar metropolitalny Phoenix (nazywany także Metro Phoenix) – obszar metropolitalny w stanie Arizona, w południowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych. Z populacją przekraczającą 5 milionów mieszkańców, jest dziesiątą co do wielkości i jedną z najszybciej rozwijających się metropolii Stanów Zjednoczonych. Skupia znaczną większość (67%) populacji stanu Arizona[1][2].
.jpg)
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Stan | |
| Powierzchnia |
37 780 km² |
| Populacja (2022) • liczba ludności • gęstość |
|
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych  | |
 33°17′29″N 112°04′49″W/33,291389 -112,080278
| |
Jest ważnym węzłem komunikacyjnym i ośrodkiem gospodarczym. Ze względu na położenie i walory środowiska naturalnego, położona w pustynno-górzystym krajobrazie metropolia, ma doskonałe warunki do rozwoju rekreacji i wypoczynku. Znajduje się tu wiele obiektów kulturalnych (muzeów, centrów sztuk performatywnych) i sportowych[3].
Prawie jedna trzecia mieszkańców to Latynosi, w większości Meksykanie, w efekcie metropolia jest silnie przesiąknięta kulturą hiszpańsko-latynoską[4][5].
| Populacja aglomeracji w poprzednich latach | |
|---|---|
| Rok | Liczba ludności |
| 1990 | 2 238 480 |
| 2000 | 3 251 876 |
| 2010 | 4 192 887 |
| 2020 | 4 845 832 |
Podział
edytujMetropolitalny obszar statystyczny Phoenix–Mesa–Chandler (Phoenix MSA) obejmuje całe hrabstwa Maricopa i Pinal, oraz zajmuje powierzchnię 37 780 km² (hrabstwo Maricopa – 23 887 km² i hrabstwo Pinal – 13 893 km²)[1]. Większy połączony obszar statystyczny (CSA) obejmuje dodatkowo hrabstwo Gila, w tym obszar mikropolitalny miasta Payson[6].
Większe miasta
edytuj- Phoenix (1,64 mln[7])
- Mesa (512,5 tys.)
- Chandler (280,7 tys.)
- Gilbert (275,3 tys.)
- Glendale (252,1 tys.)
- Scottsdale (243 tys.)
- Peoria (197,9 tys.)
- Tempe (186 tys.)
- Surprise (154,2 tys.)
- Buckeye (105,6 tys.)
- Goodyear (105,4 tys.)
- San Tan Valley (99,9 tys.)
- Avondale (91,6 tys.)
- Queen Creek (70,7 tys.)
Demografia
edytujWedług danych z 2022 roku metropolię zamieszkiwało 5 015 678 mieszkańców, z czego 57,9% stanowiła ludność biała (52,1% nie licząc Latynosów), 19% osoby rasy mieszanej, 5,7% czarnoskórzy Amerykanie lub Afroamerykanie, 4,3% Azjaci, 2,3% to rdzenni Amerykanie a 0,22% Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowili 32,1% ludności aglomeracji (43,5% w głównym mieście)[5].
Wśród osób deklarujących białe pochodzenie do najliczniejszych grup należą osoby pochodzenia meksykańskiego (27%), niemieckiego (11,9%), angielskiego (9,3%), irlandzkiego (8,5%), „amerykańskiego” (4,5%) i włoskiego (4,2%). Aglomerację zamieszkiwało także 107,8 tys. osób polskiego pochodzenia (2,1%)[5].
Największą społeczność azjatycką tworzą Hindusi (1,1%). Liczne grono (1,7% populacji) pochodziło z krajów afrykańskich lub arabskich[5].
Gospodarka
edytujObszar metropolitalny Phoenix, zwany też Doliną Słońca, jest znaczącym węzłem komunikacyjnym w południowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych. Rozwija się tu zwłaszcza gospodarka oparta na technologii i przemysł usługowy. Dochód na mieszkańca Phoenix wynosi 38 713 dolarów, podczas gdy według Census Reporter średni dochód gospodarstwa domowego wynosi 75 731 dolarów. Stopa bezrobocia wynosi 2,9% (BLS, luty 2023 r.)[3].
Głównymi motorami silnego wzrostu gospodarczego aglomeracji pozostają zaawansowane gałęzie przemysłu, przemysł lotniczy i obronny, pojazdy autonomiczne i elektryczne, blockchain, usługi finansowe, półprzewodniki oraz opieka zdrowotna i nauki biologiczne[3]. W Metro Phoenix działa dziesięć firm z listy Fortune 500, w tym: Avnet, Freeport-McMoRan, Taylor Morrison i Knight-Swift[8].
Turystyka jest szczególnie istotną częścią gospodarki. Ponad 10 milionów turystów z całych Stanów Zjednoczonych i Kanady co roku odwiedza Dolinę Słońca w poszukiwaniu ciepłej pogody i słońca. Phoenix pozostaje ważnym ośrodkiem wypoczynkowym[9]. Inne branże z największym zatrudnieniem obejmują: handel detaliczny, usługi edukacyjne i budownictwo[10].
Aglomeracja jest głównym ośrodkiem przemysłu lotniczego, który obejmuje bezzałogowe statki powietrzne, technologię satelitarną i konserwację samolotów[11].
Według raportu Brookings Institution obszar metropolitalny Phoenix miał w czasie pandemii jedną z najbardziej odpornych gospodarek w całym kraju, co zawdzięcza głównie dywersyfikacji[12].
Edukacja
edytujUniwersytet Stanu Arizona w Tempe ma jedną z największych liczb studentów licencjackich w kraju. Arizona Christian University został założony w 1960 roku, jako uczelnia konserwatywnych baptystów[13]. University of Phoenix to uczelnia nastawiona na zysk, oferująca głównie zajęcia online[14]. Uniwersytet Wielkiego Kanionu założony w 1949 jest największą chrześcijańską uczelnią na świecie[15].
Religia
edytujBadanie Pew Research Center z 2014 pokazuje, że dwie trzecie mieszkańców to chrześcijanie. Protestanci ewangelikalni stanowią największą grupę religijną (25%), a za nimi plasują się katolicy (21%) i protestanci innych nurtów (12%). Wśród 17-stu największych badanych amerykańskich aglomeracji, Phoenix ma najwyższy udział mormonów (6%). Ponad jedna czwarta (26%) pozostaje niezrzeszona religijnie (3% określa się jako agnostycy i 3% jako ateiści). Jedna dziesiąta wyznaje inne religie, w tym głównie byli: hinduiści, muzułmanie, świadkowie Jehowy, buddyści, żydzi i chrześcijanie prawosławni[16][17].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Regional Overview [online], azmag.gov [dostęp 2023-11-21].
- ↑ Census profile: Phoenix-Mesa-Chandler, AZ Metro Area [online], Census Reporter [dostęp 2023-11-21] (ang.).
- ↑ a b c The Phoenix Commercial Real Estate Market [online], Crexi Insights, 19 maja 2023 [dostęp 2023-11-21] (ang.).
- ↑ Tour Phoenix’s Hispanic Heritage [online], ArcGIS StoryMaps, 30 marca 2021 [dostęp 2023-11-21] (ang.).
- ↑ a b c d 2022: ACS 1-Year Estimates Data Profiles (DP05/DP02) [online], data.census.gov [dostęp 2023-11-21] (ang.).
- ↑ US Census Bureau, Combined Statistical Areas Map (March 2020) [online], Census.gov [dostęp 2023-11-21] (ang.).
- ↑ U.S. Census Bureau QuickFacts: Phoenix city, Arizona [online], www.census.gov [dostęp 2023-11-21] (ang.).
- ↑ On the Fortune 500 list: These 10 companies are Arizona’s largest by revenue [online], The Arizona Republic [dostęp 2023-11-21] (ang.).
- ↑ Phoenix: Economy – Major Industries and Commercial Activity, Incentive ProgramsNew and Existing Companies [online], www.city-data.com [dostęp 2023-11-21] (ang.).
- ↑ Industries with the highest employment in Phoenix [online], Stacker [dostęp 2023-11-21] (ang.).
- ↑ 8 Aerospace Companies In Phoenix To Know | Built In [online], builtin.com [dostęp 2023-11-21] (ang.).
- ↑ Amy Edelen, Phoenix metro economy among most resilient nationwide amid pandemic, report says [online], www.bizjournals.com [dostęp 2023-11-21] (ang.).
- ↑ Best Colleges in Phoenix [online], US News [dostęp 2023-11-21] (ang.).
- ↑ University of Phoenix | History, Overview, & Facts | Britannica [online], www.britannica.com, 2 października 2023 [dostęp 2023-11-21] (ang.).
- ↑ Grand Canyon University: The World’s Largest Christian University [online], 19 listopada 2023 [dostęp 2023-11-21] (ang.).
- ↑ Mike Sunnucks, Study: Phoenix has surprisingly large Hindu population; Evangelicals most common religious group [online], www.bizjournals.com [dostęp 2023-11-21] (ang.).
- ↑ Michael Lipka, Major U.S. metropolitan areas differ in their religious profiles [online], Pew Research Center [dostęp 2023-11-21] (ang.).