Opozycja (polityka)
Opozycja (również opozycja polityczna) – ugrupowanie lub grupa ugrupowań, w szczególności partii politycznych, sprzeciwiających się polityce rządu lub większości parlamentarnej, krytykująca dominujące ideologie czy instytucje[1]. Nie narusza przy tym prawa ani zasad gry wyborczej i parlamentarnej[2].
Opozycja polityczna umożliwia partiom politycznym udział w regularnej wymianie władzy[3].
Partie, które nie weszły do parlamentu, nazywa się „opozycją pozaparlamentarną”.
Przywódcą opozycji jest zazwyczaj lider największej partii opozycyjnej. W Wielkiej Brytanii opozycja tworzy Gabinet Cieni, tzn. wybiera osoby, które zdaniem partii opozycyjnej objęłyby odpowiednie stanowiska rządowe, gdyby ostatnie wybory były wygrane przez nią. Każdy minister ma zatem swojego odpowiednika w opozycji. Nie posiada on żadnych uprawnień, mówi tylko wyborcom, jak on zachowałby się w danej sytuacji. Przywódca opozycji otrzymuje uposażenie w wysokości zbliżonej do połowy uposażenia premiera.
W niektórych państwach (niedemokratycznych) istnieje lub istniał system monopartyjny, z jedną rządzącą partią, a zakładanie innych partii jest nielegalne (np. w ZSRR). W innych krajach, np. w Arabii Saudyjskiej, panuje monarchia absolutna a nielegalna jest działalność jakichkolwiek partii politycznych. W takiej sytuacji, opozycja jest nielegalna, a wszelka krytyka jest zakazana[4].
Przypisy
edytuj- ↑ E. Zwierzchowski: Wybrane problemy opozycji politycznej. W: Wiesław Skrzydło, Ryszard Mojak: Ustrój polityczny Rzeczypospolitej Polskiej w nowej Konstytucji z 2 kwietnia 1997 roku. Lublin: 1998, s. 122. ISBN 978-83-7601-761-7.
- ↑ Stanisław Bożyk. Opozycja parlamentarna jako forma opozycji politycznej. „Przegląd Sejmowy”. 5(64)/2004. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe 27. ISSN 1230-5502.
- ↑ opozycja polityczna, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-03-03].
- ↑ Opozycja polityczna, [w:] Joanna Marszałek-Kawa, Danuta Plecka (red.), Leksykon wiedzy politologicznej, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2018, s. 318–319, ISBN 978-83-66220-26-3, OCLC 1091293670.
Bibliografia
edytuj
- L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne, Wydawnictwo K.E. Liber, Warszawa 2009 r., ISBN 978-83-7206-149-2.
- E. Zwierzchowski (red.), Opozycja parlamentarna, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2000 r., ISBN 83-7059-454-9.
- W. Skrzydło, R. Mojak (red.), Ustrój polityczny Rzeczypospolitej Polskiej w nowej Konstytucji z 2 kwietnia 1997 roku, Wydawnictwo: Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2009 r., ISBN 978-83-7601-761-7.
- S. Bożyk, Opozycja parlamentarna w Sejmie RP, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2005 r., ISBN 83-7059-705-X.
- Opozycja – Encyklopedia PWN. [dostęp 2024-03-19]. (pol.).