Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Wikipedia

Ostrów Mazowiecka

miasto w województwie mazowieckim
Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Ostrów Mazowiecka – miasto w województwie mazowieckim, siedziba powiatu ostrowskiego oraz gminy wiejskiej Ostrów Mazowiecka. Do 7 grudnia 1926 miasto nosiło nazwę Ostrów[3].

Ostrów Mazowiecka
miasto i gmina
Ilustracja
Ratusz
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

ostrowski

Prawa miejskie

1434[1]

Burmistrz

Hubert Betlejewski

Powierzchnia

22,09 km²

Wysokość

110 m n.p.m.

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności
• gęstość


22 399[2]
1014 os./km²

Strefa numeracyjna

29

Kod pocztowy

07-300, 07-310

Tablice rejestracyjne

WOR

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Ostrów Mazowiecka”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Ostrów Mazowiecka”
Położenie na mapie powiatu ostrowskiego
Mapa konturowa powiatu ostrowskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Ostrów Mazowiecka”
Ziemia52°48′03″N 21°53′46″E/52,800833 21,896111
TERC (TERYT)

1416011

SIMC

0966330

Hasło promocyjne: Kierunek Ostrów Mazowiecka
Urząd miejski
ul. 3 Maja 66
07-300 Ostrów Mazowiecka
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Wiadomości w Wikinews
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Ostrów była miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego w województwie mazowieckim[4]. Miejsce obrad sejmików ziemskich ziemi nurskiej w latach 1641–1647[5]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa ostrołęckiego.

Według danych z 30 czerwca 2016 roku miasto liczyło 22 741 mieszkańców[6].

Położenie

edytuj

Miasto leży w północno-wschodniej części województwa mazowieckiego, na skrzyżowaniu drogi krajowej nr 8, która w przyszłości stanie się częścią trasy ekspresowej Via Baltica, oraz kilku dróg lokalnych. Położona jest w ważnym węźle dróg o znaczeniu międzynarodowym, krajowym i regionalnym, ponieważ leży na szlaku handlowym w kierunku przejścia granicznego Ogrodniki. Węzeł ten tworzą drogi przynależne do krajowego, wojewódzkiego i powiatowego układu komunikacyjnego.

Struktura powierzchni

edytuj

Według danych z roku 2002[7] Ostrów Mazowiecka ma obszar 22,09 km², w tym:

Miasto stanowi 1,8% powierzchni powiatu. W strukturze obszarowej powierzchni miasta liczącej 2209 ha, wyróżniamy:

  • 397 ha: tereny zabudowy miejskiej (zabudowa niska i wysoka)
  • 10 ha: tereny zabudowy przemysłowej
  • pozostały obszar w skład którego wchodzą użytki zielone, rolne, lasy oraz tereny zdegradowane (zamknięta nasycalnia podkładów kolejowych)

Historia

edytuj
Osobny artykuł: Historia Ostrowi Mazowieckiej.

Okręg grodowy

edytuj
 
Nadanie praw miejskich wsi Ostrów Mazowiecka przez Bolesława IV, księcia mazowieckiego, w 1434 r. (dokument przechowywany w AGAD)

Podczas gdy Mazowszanie zakładali znaczne grody na wschodnich rubieżach swojego terytorium, prosperujące Klukowicze, Brześć nad Bugiem etc., Ostrowi jeszcze nie było; założono ją późno – w wieku XIV i było to na tzw. surowym korzeniu, a nie w miejscu wcześniejszego osadnictwa[8] Ten stan to wynik położenia okolic Ostrowi na „płonącym pograniczu”, w obszarze wieleset lat penetrowanym, rabowanym przez Jaćwingów i Litwinów, którzy to wielokrotnie pustoszyli północ i wschód Mazowsza.

Za panowania Ziemowita III, w 1377 na zjeździe możnych mazowieckich w Sochaczewie, powołano do istnienia kasztelanię ostrowską – została częścią nowo tworzonej ziemi nurskiej.

Obszar tej ziemi[9] ustalono na ok. 3500 km², a jej terytorium oddano w zarząd trzem Komesom grodowym:

  • ostrowskiemu 500 km²,
  • kamienieckiemu 2000 km²,
  • nurskiemu 1000 km².

Ustalenia z Sochaczewa, są pierwszym dokumentem kodyfikującym prawa dla księstwa mazowieckiego, w tym ustalające podział administracyjny kraju na kasztelanie.

Dzięki opiece pana ziemi nurskiej Janusza Starszego Ostrów (jeszcze wtedy wieś) rozwijała się szybko[8] stając się na tle ówczesnego wschodniego Mazowsza znaczącą osadą. W takich warunkach Książę wybrał leżącą blisko centrum Ziemi nurskiej i komunikacyjnej arterii Bugu, Ostrów na siedzibę Komesa. Kasztelan na grodzie w Ostrowi kierował administracją gospodarczą (ściąganiem danin/podatków), obroną, pełnił funkcje sądownicze na podległym sobie terenie; podlegali mu też: chorąży, wojski, sędzia grodowy, włodarz.


Miasto

edytuj
 
Cerkiew św. Mikołaja w Ostrowi Mazowieckiej (1910)

Prawa miejskie oparte na wzorze chełmińskim nadał w 1434 r. Bolesław IV. Jednocześnie zwolnił on nowo kreowanych mieszczan z podatków na 12 lat[8]. Książęta posiadali w Ostrowi dwór-rezydencję[10] użytkowali go kolejno Janusz I[11] i Bolesław IV. Od roku 1461 pojawiła się w Ostrowi szkoła realizująca program Trivium[11].

W 1514 r. od Anny mazowieckiej miasto otrzymało przywilej na 4 jarmarki rocznie i 1 targ tygodniowo. Dzięki korzystnemu położeniu przy szlakach handlowych, mądrej polityce książęcej, zabezpieczeniu od najazdów litewskich w latach 20. XVI stulecia, miasto osiągnęło liczbę 3000 mieszkańców[11]. Po licznych wojnach ponownie taką liczbę mieszkańców Ostrów posiadała dopiero w schyłku I połowy XIX stulecia[8]. Dla porównania, w 1510 r. stołeczna Warszawa ze wszystkimi przedmieściami wraz z Pragą była zamieszkana przez ok. 4700 osób, więc w podobnym czasie ludność miasta Ostrowi równa była 64% populacji stolicy państwa mazowieckiego.

Rok 1526 to inkorporacja kasztelanii ostrowskiej do Królestwa Polskiego. W XVI–XVIII wieku starostwo grodowe, zniszczone w XVII wieku, w tym okresie osiedlają się tu pierwsi Żydzi.

Osobny artykuł: Historia Żydów w Ostrowi Mazowieckiej.

W czasach zaboru rosyjskiego mieszkańcy miasta i okolic brali udział we wszystkich powstaniach narodowych, często płacąc za to wysoką cenę, np. zsyłki na Sybir. Od 1867 siedziba powiatu, pod koniec XIX wieku miasto przeżywało ożywienie gospodarcze.

W 1926 r. zatwierdzono obecną nazwę miasta – Ostrów Mazowiecka[1]. W 1929 miasto liczyło 14 669 mieszkańców. Było tu gimnazjum i szkoła zawodowa. W mieście istniał kościół katolicki i synagoga. Działały: Zjednoczenie Kulturalno-Oświatowe „Sokół”, Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego „TUR”, Stowarzyszenie Żydowskie „Oświata” oraz trzy związki i cechy[12].

W czasie II wojny światowej niedaleko torów do 1941 roku przebiegała granica między Generalnym Gubernatorstwem, a radziecką strefą okupacyjną. W czasie okupacji niemieckiej w mieście i okolicy dokonano licznych zbrodni, m.in. 11 listopada 1939 roku Niemcy rozstrzelali za miastem 364 Żydów – mężczyzn, kobiet i dzieci[13]. W Grądach i Komorowie powstały obozy dla jeńców radzieckich. W czasie II wojny światowej miasto zostało zniszczone w ok. 60%.

Po 1945 r. nastąpił rozwój przemysłu, od 1963 działała filia Warszawskich Zakładów Telewizyjnych, od 1974 zakłady mechaniczne i kombinat mleczarski, od 1976 fabryka mebli[14].

W 1975 r., w wyniku zmian administracyjnych, Ostrów przestała być siedzibą powiatu, w 1999 została nią ponownie.

Demografia

edytuj
 
Obwodnica Ostrowi Mazowieckiej widziana z węzła „Łomża”

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku miasto zamieszkiwało 13 425 osób, 6551 było wyznania rzymskokatolickiego, 39 prawosławnego, 10 ewangelickiego, 6812 mojżeszowego i 13 bezwyznaniowców. Jednocześnie 7991 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 3398 żydowską, 27 rosyjską, 6 rusińską, 1 awarską, 1 francuską a 1 łotewska. Było tu 1238 budynków mieszkalnych[15].

Dane z 30 czerwca 2004[16]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
Jednostka osób % osób % osób %
Populacja 23 486 100 11 689 49,45 11 797 50,55
Gęstość zaludnienia
[mieszk./km²]		 1017,9 529,2 488,8

Podział liczbowy mieszkańców miasta, w odniesieniu do zabudowy przez nich zamieszkiwanej wygląda następująco:

  • 16 300 mieszkańców – zabudowa jednorodzinna
  • 5821 mieszkańców – zabudowa wysoka
  • 1164 mieszkańców – zabudowa niska

Piramida wieku mieszkańców Ostrowi Mazowieckiej w 2014 roku[6].
 

Architektura

edytuj
Wybrane zabytki i pomniki
 
Pomnik Żołnierza i Partyzanta w Ostrowi Mazowieckiej (proj. Karol Tchorek)
 
Inskrypcja na pomniku
 
Park miejski
 
Dom z 1903 r.
 
Pomnik ks. Anny mazowieckiej

Zabytki

edytuj

Lista zabytków chronionych prawem (rejestrowanych) w mieście:

  • kościół Wniebowzięcia NMP z 2 poł. XIX wieku;
  • kaplica drewniana z 1830 r.;
  • cmentarz rzymskokatolicki przy ul. Lubiejewskiej;
  • park z XIX wieku;
  • ratusz neobarokowy z 1927 r. przy ul. 3 Maja;
  • jatki (hala targowa) z 1902–1903, przy ul. Pocztowej;
  • dom z 1903 r. przy ul. Dubois 26;
  • szkoła z 1926 przy ul. Kościuszki 11;
  • poczta, ob. przychodnia z 1910 r. przy ul. Kościuszki 10;
  • Bank Ludowy z 1926 r. przy ul. 3 Maja 32;
  • „Dom Popa”, ob. PKO z 1900 r. przy ul. 3 Maja 57;
  • dom, ob. przychodnia rejonowa ZOZ z 1913 r. przy ul. 3 Maja 67;
  • mur kościelny i cmentarny (kamienie murowe pochodzą z grzebaliska pogańskiego Żale, znajdującego się w okolicach Podborza);
  • Dwór Rodzinny Niewęgłowskich przy ul. Mazowieckiej 44.

Gospodarka

edytuj
 
Zabudowa przy ul. 3 Maja

W mieście rozwinięty jest przemysł drzewny, elektroniczny, maszynowy i spożywczy[1].

Znajduje się tu kilka dużych podmiotów gospodarczych: fabryka mebli „Forte”, zakłady „Zurad” produkujące urządzenia radiolokacyjne, fabryka koncentratów spożywczych „Krüger”, mleczarnia „Ostrowia”, zakłady tworzyw sztucznych „Alpla”, firma „Schneider” zajmująca się techniką samochodową i kontenerową, firma „Natur Produkt Zdrowit” produkująca kosmetyki i farmaceutyki, firma „ROLSTAL” produkująca konstrukcje stalowe, „Genderka” – producent styropianu, „Prefabet” – producent betonu oraz „Emma” i „Miwex” – firmy spożywcze[17].

Oświata

edytuj

Szkoły podstawowe

edytuj
  • Szkoła Podstawowa nr 1 im. Tadeusza Kościuszki
  • Szkoła Podstawowa nr 2 im. Jana Pawła II
  • Szkoła Podstawowa nr 3 im. Janusza Korczaka
  • Szkoła Podstawowa nr 4 im. 18 Pułku Artylerii Lekkiej
  • Społeczna Szkoła Muzyczna I stopnia

Dawne szkoły gimnazjalne

edytuj
  • Gimnazjum Publiczne nr 1
  • Gimnazjum Publiczne nr 2
  • Gimnazjum Publiczne nr 3
  • Gimnazjum Publiczne nr 4

Zespoły szkół publicznych

edytuj
  • Zespół Szkół Publicznych nr 1 im. Papieża Jana Pawła II (Szkoła Podstawowa nr 2 i Gimnazjum Publiczne nr 2)
  • Zespół Szkół Publicznych nr 2 (Szkoła Podstawowa nr 4 i Gimnazjum Publiczne nr 4)
  • Zespół Szkół Publicznych nr 3 (Szkoła Podstawowa nr 3 i Gimnazjum Publiczne nr 3)

Szkoły ponadgimnazjalne

edytuj
 
Liceum Ogólnokształcące w Ostrowi Mazowieckiej projektu Mariana Straszaka

Do końca XX wieku w mieście funkcjonowało tylko jedno Liceum ogólnokształcące, jednak zapotrzebowanie na taki profil szkoły skłoniło dyrekcje zespołów szkół do wprowadzenia profili ogólnych do placówek i nazwanie ich liceami.

Kultura

edytuj

Działalność kulturalną od 1973 r. prowadzi Miejski Dom Kultury[18], patronujący kilkunastu klubom i zespołom tanecznym, muzycznym, teatralnym i plastycznym. MDK jest także organizatorem spektakli teatralnych, koncertów estradowych, wystaw oraz kieruje kinem „Ostrovia”.

Ważnym ośrodkiem dbającym o kulturę w mieście jest również Muzeum – Dom Rodziny Pileckich[19]. Misją Muzeum jest przywracanie pamięci o dziele życia rtm. Witolda Pileckiego, jego żony Marii – rodowitej ostrowianki oraz upamiętnienie rodziny Pileckich i jej zasług dla Polski. Ponadto zadaniem muzeum jest sprawowanie opieki nad dobrami kultury lokalnej i regionalnej, integrowanie społeczności wokół wartości historycznych oraz dokumentowanie i pielęgnowanie dorobku i dziedzictwa lokalnego. Dom Rodziny Pileckich to pierwsza placówka muzealna w Ostrowi Mazowieckiej, utworzona staraniem miejscowego samorządu przy współpracy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Oficjalne otwarcie muzeum nastąpiło 2 listopada 2022[20][21].

W Ostrowi Mazowieckiej funkcjonuje też prywatne Muzeum Kresów i Ziemi Ostrowskiej w Ostrowi Mazowieckiej założone 2013 r. z inicjatywy Marzeny i Zbigniewa Banaszków. Muzeum mieści się w odrestaurowanym spichlerzu, wybudowanym w 1941 r. przez Niemców na potrzeby zaopatrzenia frontu wschodniego. Muzeum eksponuje pamiątki dotyczące Kresów Wschodnich i Szkoły Podchorążych Piechoty w Komorowie oraz jednostek wojskowych stacjonujących w Ostrowi Mazowieckiej i okolicy, od wieku XIX do czasów współczesnych. Posiada także ekspozycję dotyczącą rtm. Witolda Pileckiego i obrony Grodna w 1939 r.[22]

Niezależną, społeczną inicjatywą jest Scena Kotłownia. Prezentowane są na niej amatorskie i profesjonalne spektakle teatralne, z udziałem znanych artystów z całej Polski. Szczególnie aktywna jest grupa teatralna, skupiająca miejską młodzież. Scena Kotłownia ma stały repertuar i oferuje spektakle teatralne, kabarety, recitale, koncerty, spotkania z poezją i inne. Działają tu również zespoły muzyczne Newton i Grass Dillers. Scenę Kotłownia oraz Społeczną Szkołę Muzyczną I Stopnia w Ostrowi Mazowieckiej powołało do życia Ostrowskie Towarzystwo Inicjatyw Kulturalno-Oświatowych OTIKO.

Miejska Biblioteka Publiczna posiadała w 2007 roku 92 783 woluminy oraz 5761 zarejestrowanych czytelników. W roku 2007 wypożyczono 100 465 książek, a z zasobów czytelni skorzystano 37 562 razy.

Media

edytuj

Prasę lokalną reprezentują TV Ostrów (dawniej Telewizja aMazing Ostrów Mazowiecka, Teletop Ostrów), Tygodnik Ostrołęcki (wydanie ostrowskie) oraz ostrowmaz.pl (bezpłatny biuletyn informacyjny Urzędu Miasta). Dawniej ukazywały się również bezpłatne dwutygodniki Extra TV Ostrów Mazowiecka (od czerwca 2014 roku do czerwca 2017 roku) oraz Rozmaitości.

Miasto w Internecie, oprócz oficjalnej strony Urzędu Miasta, reprezentuje Ostrowski Portal Internetowy, stworzony i prowadzony przez młodych ludzi. Ostrowski Portal Internetowy jest portalem społeczności, gdzie można znaleźć najświeższe informacje z terenu miasta, jak i powiatu ostrowskiego. Istnieje również serwis internetowy informator miasta i powiatu ostrowskiego www.ostrowmaz24.pl, w którym można przeczytać o bieżących wydarzeniach.

Miejska telewizja kablowa powstała na początku lat 90. i jako trzecia w kraju otrzymała koncesję na nadawanie programu lokalnego. Przez lata była spółką miejską, później należała do grupy Multimedia Polska S.A., a obecnie nadaje na podstawie własnej koncesji i działa pod nazwą TV Ostrów (wcześniej jako Telewizja aMazing Ostrów Mazowiecka i Teletop Ostrów). Program nadawany jest w ramach pasma telewizji Multimedia w Ostrowi Mazowieckiej oraz Wyszkowie. Telewizja ma również swój portal internetowy[23].

Sport i rekreacja

edytuj

Mieszkańcy miasta i władze lokalne przyszłość miasta wiążą z rozwojem sportu i turystyki. Dlatego w ostatnich latach znaczną część budżetu wydatkowano na budowę i modernizację infrastruktury sportowej.

Podstawową instytucją prowadzącą na terenie miasta działalność sportowo-rekreacyjną jest Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, mający swoją siedzibę w nowoczesnym Wielofunkcyjnym Pawilonie Sportowym przy ul. Warchalskiego 3, a od września 2009 również w nowoczesnym Centrum Kultury i Rekreacji „Za stawem” przy ul. Trębickiego 10. Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji administruje szeregiem obiektów sportowych. Są wśród nich: dwa wielofunkcyjne pawilony sportowe, basen kryty, kręgielnia, korty tenisowe, Ogródek Jordanowski, stadion sportowy oraz boisko wielofunkcyjne OMEGA, które w okresie zimowym zmienia się w kryte lodowisko.

Z MOSiR-em współpracują takie kluby jak: Ludowy Klub Sportowy „Ostrowianka”, Ostrowski Klub Karate Kyokushin, Academia Gorila Ostrów Mazowiecka, Uczniowski Klub Sportowy „Neptun” Ostrów Mazowiecka, eMAZet FightClub, UOLKA Uczniowski Ostrowski Ludowy Klub Atletyczny, Wędkarski Ostrowski Klub Spławikowy Wodnik, Klub sportowy PUKS Orka Ostrów Mazowiecka (pływacki uczniowski klub sportowy Orka), Ostrowski Klub Koszykówki „Sokół”, Klub Sportowy „Ostrovia” Ostrów Maz., Pszczyńska Szkoła Sztuk Walki.

Turystyka

edytuj

Ostrów Mazowiecka to leżące wśród lasów Puszczy Białej przy trasie turystycznej na Mazury atrakcyjne miasto o bogatej historii, tradycji i niepowtarzalnym charakterze. Odwiedzający miasto natrafiają na liczne ślady przeszłości, czego wyraz znaleźć można w zabytkach i miejscach pamięci.

Trasa rowerowa im. Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego

edytuj

7 października 2005 r. odbyło się uroczyste otwarcie trasy rowerowej im. Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego, powstałej dzięki współpracy Gminy Ostrów Mazowiecka, Miasta i Gminy Brok, Miasta Ostrów Mazowiecka oraz nadleśnictwa Ostrów Mazowiecka.

Rozpoczyna się ona przy stawie miejskim w Ostrowi Mazowieckiej, dalej prowadzi wzdłuż ulicy Warszawskiej, przy kapliczce upamiętniającej ostrowskich powstańców styczniowych i skręca w ulicę 63 Roku. Jadąc ul. 63 Roku wyjeżdżamy z Ostrowi i dojeżdżamy do Starej Grabownicy. Przy wyjeździe ze Starej Grabownicy usytuowane jest miejsce postoju wyposażone w stół, ławki, kosze na śmieci i tablice informacyjne. Dalej trasa prowadzi przez las do Nowej Grabownicy, przy wyjeździe ze wsi przejeżdżamy koło Leśniczówki Antonowo. Dalej jedziemy przez sosnowe lasy będące pozostałością po prastarej Puszczy Białej. Jadąc oznaczoną trasą docieramy do kolejnego miejsca postoju, usytuowanego przy skrzyżowaniu naszej ścieżki rowerowej z „Drogą Antonowską”. W okolicy Łysych Gór znajduje się kolejne miejsce postoju. Dalej trasa prowadzi wśród pól w okolice ruin Zamku Biskupów Płockich w Broku, kończąc swój bieg na brokowskiej nadbużańskiej plaży. Przy wyjeździe na drogę wojewódzką z Małkini do Broku należy zachować szczególną ostrożność.

Lądowisko

edytuj

Około 10 km na północny zachód od miasta znajduje się lądowisko Ostrów Mazowiecka-Grądy.

Wspólnoty wyznaniowe

edytuj
 
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:

Administracja

edytuj

Burmistrzowie Ostrowi Mazowieckiej

edytuj

Rada Miasta Ostrów Mazowiecka

edytuj

Osoby związane z Ostrowią

edytuj
Zobacz też: Kategoria:Ludzie związani z Ostrowią Mazowiecką.

Współpraca międzynarodowa

edytuj

Miasta i gminy partnerskie[43]:

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Ostrów Mazowiecka, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-09-13].
  2. ↑ [1], na podstawie danych GUS.
  3. ↑ Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z 1927, nr 1 i 2, poz. 6, s. 8.
  4. ↑ Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 39.
  5. ↑ Wojciech Kriegseisen, Sejmiki Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1991, s. 29.
  6. ↑ a b Ostrów Mazowiecka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-10], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  7. ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  8. ↑ a b c d Mieczysław Bartniczak, „Ze starych i nowych dziejów Ostrowi Mazowieckiej. Nazwa, herb i geneza miasta”.
  9. ↑ Starodawne prawa polskiego pomniki poprzedzone wywodem historyczno krytycznym tak zwanego Prawodawstwa Wiślickiego Kaziémirza Wielkiego w texcie ze starych rękopism krytycznie dobranym › Tom 1. Warszawa: Księgarnia Gustawa Sennewalda, 1865, s. 269.
  10. ↑ Regesty zapisek najstarszego rejestru kancelarii ks. Janusza I (1414-1426) (Archiwum Główne Akt Dawnych, Metryka Koronna, sygn. MK3), Opracowanie: Krzysztof Chłapowski, Małgorzata Jesiotr, Kazimierz Pacuski, Anna Sali.
  11. ↑ a b c https://web.archive.org/web/20200226061210/http://www.ostrowmaz.pl/pl/page/spacerkiem-przez-dzieje dostęp lipiec 2015.
  12. ↑ Księga Adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa; Annuaire da la Pologne (y Compris la V.L. de Dantzig), Warszawa 1930, s. 142.
  13. ↑ Mirosław Reczko. Losy ostrowskich Żydów (IX 1939–1946). „Studia Podlaskie”. 30 (2022). s. 261. 
  14. ↑ Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński: „Mazowsze, mały przewodnik”, Wyd. Sport i Turystyka, Warszawa, 1978, s. 182.
  15. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 60.
  16. ↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  17. ↑ Objaśnienia do mapy geośrodowiskowej Polski: Arkusz Ostrów Mazowiecka, s. 8.
  18. ↑ MIEJSKI OŚRODEK KULTURY, Portal – MDK w Ostrowi Mazowieckiej [online], mdkostrowmaz.pl [dostęp 2018-10-14] (pol.).
  19. ↑ Muzeum Dom Rodziny Pileckich – Muzeum-Pileckich [online], muzeumpileckich.pl [dostęp 2018-10-14] (pol.).
  20. ↑ Anna Augustyniak, Tłumy na wernisażu wystawy „O Marii i Witoldzie Pileckich” (zdjęcia, wideo) [online], ostrowmaz.com, 3 listopada 2022 [dostęp 2022-11-19] (pol.).
  21. ↑ Dom Rodziny Pileckich otwarty [online], rp.pl, 4 listopada 2022 [dostęp 2022-11-19] (pol.).
  22. ↑ Muzeum Kresów i Ziemi Ostrowskiej – Muzeum Kresów i Ziemi Ostrowskiej [online] [dostęp 2022-09-10] (pol.).
  23. ↑ TV Ostrów [online], tvostrow.pl [dostęp 2020-03-24].
  24. ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-20].
  25. ↑ Rada Miejska w Ostrowi Mazowieckiej, UCHWAŁA Nr II/8/1990 z dnia 18 czerwca 1990 r. w sprawie wyboru Burmistrza Miasta w Ostrowi Mazowieckiej, 18 czerwca 1990.
  26. ↑ Rada Miejska w Ostrowi Mazowieckiej, UCHWAŁA NR iII/4/1994 RADY MIEJSKIEJ W OSTROWI MAZOWIECKIEJ w sprawie wyboru Burmistrza Miasta Ostrowi Mazowieckiej, 12 lipca 1994.
  27. ↑ Rada Miejska w Ostrowi Mazowieckiej, UCHWAŁA NR I/3/98 RADY MIASTA OSTRÓW MAZOWIECKA w sprawie wyboru Burmistrza Miasta, 29 października 1998.
  28. ↑ Urząd Miasta Ostrów Mazowiecka [online], archiwum.ostrowmaz.pl [dostęp 2023-03-09].
  29. ↑ Uroczyste ślubowanie nowo wybranego burmistrza JERZEGO BAUERA [online], kurier-w.pl, 9 grudnia 2014 [dostęp 2023-03-09] (pol.).
  30. ↑ I Sesja Rady Miasta VIII kadencji [online], tvostrow.pl [dostęp 2023-03-09].
  31. ↑ Kacper Jaworowski, Oficjalne wyniki: Hubert Betlejewski pewnie pokonuje Jerzego Bauera [online], ostrowmaz.com, 22 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-24] (pol.).
  32. ↑ BIP Ostrowi – Radni kadencji 2006 – 2010.
  33. ↑ BIP Ostrowi. Radni kadencji 2010-2014.
  34. ↑ [2]
  35. ↑ [3]
  36. ↑ [4]
  37. ↑ BIP Ostrowi. Radni kadencji 2014-2018.
  38. ↑ BIP Ostrowi. Radni kadencji 2018-2024.
  39. ↑ [5]
  40. ↑ [6]
  41. ↑ [7]
  42. ↑ [8]
  43. ↑ Miasta partnerskie. [dostęp 2011-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-28)].
  44. ↑ Milena Jaroszewska, Ostrowski samorząd zerwał współpracę z Riazaniem – partnerskim miastem z Federacji Rosyjskiej. 9.03.2022 [online], Ostrów Mazowiecka Nasze Miasto, 12 marca 2022 [dostęp 2023-03-17] (pol.).

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ostrów_Mazowiecka&oldid=75138346”