Petiveriaceae

*Petiveriaceae*
	; Petiveria alliacea
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	Petiveriaceae
	Nazwa systematyczna
	Petiveriaceae C. Agardh,; Aphor. Bot.: 221. 13 Jun 1824
	Typ nomenklatoryczny
	Petiveria L.
Synonimy
	Hilleriaceae Nakai; Rivinaceae C. Agardh; Seguieriaceae Nakai;
	Hilleriaceae Nakai; Rivinaceae C. Agardh; Seguieriaceae Nakai;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Petiveriaceae – rodzina roślin okrytonasiennych należąca do rzędu goździkowców. Obejmuje 9 rodzajów z 36 gatunkami^[4]. W dawniejszych systemach jej przedstawiciele byli zwykle włączani do rodziny szkarłatkowatych Phytolaccaceae. Takson wyodrębniony został w randze rodziny m.in. w systemie APG IV z 2016^[2]. Rośliny występują w strefie klimatu tropikalnego, subtropikalnego i w ciepłym klimacie umiarkowanym głównie w Ameryce Południowej, z nielicznymi przedstawicielami we wschodniej Australii, na Nowych Hebrydach i Nowej Kaledonii (Monococcus echinophorus), w Afryce (rywina niska i Hilleria latifolia)^[4], do Meksyku i południowej części Stanów Zjednoczonych sięga Trichostigma octandrum^[5]. Jako roślina ozdobna uprawiana bywa Rivina humilis, która jest też inwazyjnym i problematycznym chwastem. Kilka gatunków użytkowanych jest lokalnie jako rośliny lecznicze. Rośliny mają różny pokrój, wyróżniają się groniastymi lub kłosokształtnymi kwiatostanami i bezpłatkowymi kwiatami^[4].

Morfologia

Pokrój: Rośliny zielne (zarówno jednoroczne, jak i byliny), także krzewy i pnącza^[4]. Rośliny z rodzajów Petiveria i Gallesia mają woń czosnku^[2].
Liście: Liście pojedyncze, całobrzegie. Przylistków brak lub są rurkowate lub ościste^[4].
Kwiaty: Zebrane w kwiatostany groniaste, wiechowate i kłosy. Zwykle są obupłciowe, rzadko jednopłciowe (Monococcus)^[4], słabo grzbieciste^[2]. Działki kielicha drobne, 4 (tylko u Seguieria 5^[2]), czasem płatkokształtne, trwałe i powiększające się podczas owocowania. Płatków korony brak. Pręcików jest od 4 do 25. Słupek zbudowany jest z pojedynczego owocolistka. Zalążnia jest górna, jednokomorowa, z pojedynczym zalążkiem^[4].
Owoce: Jednonasienne. U Rivina i Trichostigma – jagody, u Hilleria, Ledenbergia i Schindleria – mieszki, u Monococcus i Petiveria – niełupki, u Gallesia i Seguiera – skrzydlaki^[4].

Systematyka

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzina siostrzana dla nocnicowatych Nyctaginaceae i blisko spokrewniona ze szkarłatkowatymi Phytolaccaceae (do których była zwykle włączana we wcześniejszych systemach) i Sarcobataceae w obrębie rzędu goździkowców należącego do dwuliściennych właściwych:

caryophylloids

Rhabdodendraceae

Simmondsiaceae – simondsjowate

	Asteropeiaceae

	Physenaceae

Macarthuriaceae

Microteaceae

Caryophyllaceae – goździkowate

	Achatocarpaceae

	Amaranthaceae – szarłatowate

Stegnospermataceae

Limeaceae – libawowate

Aizoaceae – pryszczyrnicowate

	Phytolaccaceae – szkarłatkowate

	Sarcobataceae

	Nyctaginaceae – nocnicowate

	Petiveriaceae

Molluginaceae – ugłastowate

Montiaceae – zdrojkowate

Halophytaceae

	Basellaceae – wyćwiklinkowate

	Didiereaceae

Talinaceae – porwinkowate

Anacampserotaceae

	Portulacaceae – portulakowate

	Cactaceae – kaktusowate

Wykaz rodzajów^[6]

Gallesia Casar.
Hilleria Vellozo
Ledenbergia Moquin
Monococcus F. Mueller
Petiveria L.
Rivina L. – rywina^[7]
Schindleria H. Walter
Seguieria Loefling
Trichostigma A. Richard – jagodnica^[7]

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
↑ ^a ^b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – P. University of Maryland, New York Botanical Garden. [dostęp 2017-12-14].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 249-250. ISBN 1-55407-206-9.
↑ Trichostigma octandrum. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-12-14].
↑ List of Genera in PETIVERIACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2017-12-14] (ang.).
↑ ^a ^b Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 114, 120.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[apweb-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[reveal-3] James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – P. University of Maryland, New York Botanical Garden. [dostęp 2017-12-14].

[heywood-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 249-250. ISBN 1-55407-206-9.

[america-5] Trichostigma octandrum. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2017-12-14].

[kew-6] List of Genera in PETIVERIACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2017-12-14] (ang.).

[karpowicz-7] Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 114, 120.

[4]

[2]

[5]

[1]

[3]

[6]

[7]