Podkomorzy

Ten artykuł należy dopracować:

Podkomorzy był urzędnikiem samorządu szlacheckiego na ziemiach zabranych.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Podkomorzy (łac. subcamerarius, lit. Pakamaris) – urząd w przedrozbiorowej Polsce. Jego zachodnimi odpowiednikami są: szambelan, kamerling itp.

Komorą nazywano w dawnej polszczyźnie dwór książęcy, mieszkanie panującego z jego skarbcem, wreszcie komnatę sypialną. Komorzym zwano zarządzającego tą komorą urzędnika dworskiego. Zastępca i pomocnik komorzego zwał się podkomorzym – subcamerarius. Gdy z czasem podkomorzy stał się wyższym urzędem niż komorzy, zwano go archicamerarius, podkomorzym wielkim lub koronnym. Przywilej Bolesława Wstydliwego wspomina o podkomorzym krakowskim. Od 1203 napotykają się już dość często wzmianki o podkomorzych^[1].

Urząd ziemski

Podkomorzy jako urzędnik ziemski pojawił się w XIV w. Przewodził sądowi podkomorskiemu, był zastępcą procesowym ubogich wdów i sierot ze stanu szlacheckiego oraz (tylko w Wielkopolsce i tylko do przełomu XV/XVI w.) uczestniczył w sądzie ziemskim.

Urząd dworski

Osobny artykuł: podkomorzy nadworny koronny.

Podkomorzy nadworny był urzędnikiem dworskim odpowiedzialnym za siedzibę monarchy. Posiadał zwierzchnictwo nad służbą pokojową i dworzanami przydzielonymi do obsługi króla. W hierarchii dworskiej był lokowany zaraz za marszałkiem dworu. Obowiązkiem osoby piastującej to stanowisko było stale przebywanie przy władcy. Asystował królowi podczas obrad sejmu, sądu w podróżach i podczas wypraw wojennych.

Austro-Węgry

Tytuł c. k. podkomorzego (szambelana) był także nadawany w państwie Austro-Węgier Polakom w zaborze austriackim^[2].

Z tym tematem związana jest kategoria: Szambelanowie austriaccy.

Zobacz też

Przypisy

[1] Podkomorzy w: Zygmunt Gloger, Encyklopedia staropolska, Warszawa, 1900–1903.

[2] Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Polacy dygnitarzami austryackimi. I. Podkomorzowie i paziowie (1750-1890). Lwów: 1890, s. 1.

[1]

[2]